Ин сӯраи бист ва як оятаст , ҳафтод ва як калима , сесад ва даҳ ҳарф , ва дарин сӯраи ҳеҷ носих ва мансӯх нест ва аз ?маккейот шимуранд боҷимоъи муфассирон . Ва фии алхбри ани абии бен каъби қол : қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « ман қрأи сӯрау аллили азои иғшии эътоаи аллоҳ ҳатто ирзӣу ъоФоаҳи аллоҳи ман алъсру исри ?лаи алиср .

Ва аллили إзои иғшӣ эй « иғшӣ » « алнҳор » Физҳби бзўӣаҳ . Қоли алҳсн : « иғшӣ » алоФқи бзломаҳ .

Ва алнҳори إзои таҷаллӣ эй : зуҳру бон . Ва қил : иҷлӣ « аллил » Физҳби зулмата .

Ва мо халқи аззикру алأнсӣ « мо » фӣҳо салосаи авҷаи ҳисон , се ваҷҳ некӯ дорад маънии мо дарин мавзе : яке онаст ки : « мо » ӣ мсдриаҳ гӯйанд , Фикўн « мо » ва мо баъдаи фии тақдири алмсдр эйу халқаи аззикру алأнсии боФринши нару мода . Ваҷҳи дувум « мо » бмънӣ манаст , эй ва ман халқи аззикру алأнсӣ бова ки нару модаи офариди ваҷҳи сеюм « мо » кноитаст аз махлуқ бар қроءти ксоиии брўоити абӯи ҳотам : ва мо халқи аззикру алأнсии бксрро , ва маънӣ онаст ки : баҳр чаҳ офариди нару модаи он . Ва қил : ириди бҳмои одаму ҳаввоу қил : ҳўи оми фӣ банӣ одаму қил : оми фии кули зии завҷ .

Ва фии қроءаҳи ибни масъӯду абии алдрдоءу аззикру алонсӣ . Қавла : إни съикми лштии ҳозои ҷавоби алқсм , эй ани ъмлкму ксбкми лмхтлФу мтбоъди ҷудои Фсоъи ллднёи алФониаҳу алмъсиаҳу алъқобу соъи ллдори албоқӣау алтоъаҳу алсўоби идли алайҳ

Қавл алнабӣ ( с ) : « анноси ғодёни Фмбтоъ нафса Фмътқҳоу боиъ нафса Фмўбқҳо »

Дар сабаби нузули ин оя гуфтаанд : мардӣ нахлистонӣ дошт дар ҷанби сарои дарвешии соҳиби аёл , ва аз он дарахтони як хурмои бен сари фарои ҳавои сарои он дарвеш дошт ,у хурмо аз он фурӯ мерехт буқат чидан ва агар яке аз тифлакони он дарвеш аз он хурмои фурӯи рехтаи яке бардоштӣ , ин марди бқҳр аз ваии бозстдӣ , то он ҳад ки агар дар даҳан наҳодӣ аз даҳани вай берун кардӣ . Он дарвеши соҳиби аёли ин ҳолу қисса бо расӯл худо гуфт . Расӯл ( с ) он мардро бихонад ва гуфт : аўФтдт ки он хурмои бен ки сари фарои хонаи он дарвеш дорад бмни диҳӣ то туро дар биҳишти ивазии даҳум ба аз он ? мард иҷобат накард ва гуфт : он як хурмои бен сахт борварасту некӯ ва дӯст медорам .

Он мард бирафту дайгарӣ ки он соъати ҳозир буд ва аз расӯли худо ( с ) мешунид , гуфт : ё расӯли аллоҳ агар ман он хурмои бен бъўзӣ аз ваии бустонаму бтўи даҳуми он змон дар биҳишт аз баҳр ман мекунӣ ? гуфт : оре змон мекунам . Он мард бирафт ва он як хурмои бен аз вай бихаред бчҳли хурмои бен ки буи дод . Он гуҳ биёмад ва гуфт : ё расӯли аллоҳи ани алнхлаҳи қади сорти фии мулкӣу ҳаии лак . Расӯли худо ( с ) он марди дарвеши соҳиби аёлро бихонад ва гуфт : « алнхлаҳи лаку лъёлк »

Рӯ ки он хурмо бен туросту аёли туроу касро бо ту дар он музоҳимат нест . Раби Алъоламин дар шаъни эшон оят фиристод аз абтдоءи сӯра то ӣнҷо ки гуфт : إни съикм лштӣ мегуяд : аъмоли шумоу кӯшиши шумо дар касбу кор бар тафовутаст яке бмъсити микўшд то бъзоб ва бъқўбт расад , яке бтоъти микўшд то бсўоб ва каромат расад . Ибни аббосу ибн масъӯд гуфтанд : ин сӯра дар шаъни абӯи бикри садиқ фурӯ омаду Умияи бен халаф ва ончӣ гуфт : إни съикми лштӣ « саъй » абӯ бикраст дар имону тоъати аллоҳ ва « саъй » Умияи халаф дар куфру маъсияту бинҳмои бӯни баъӣд . Ва тафсири ин « саъй » онаст ки балоли бен рбоҳи алҳбшии ғуломи абди аллоҳи ҷдъон буду балоли мусулмон буд поки дайну ҳунарӣ . Ҳар рӯз рафтӣ ба бтхонаҳу палидӣ бар батон афкандӣ . Ва дар бтхонаҳи занӣ буд муҷовир ки батонро ҳаросат мекард ва нигаҳ медошт . Он зан бирафту кофаронро аз фасли балол хабар дод . Эшон шикоят карданд бъбди аллоҳи бен ҷдъон ки : ғуломи ту бо худоёни мо ин муомила мекунад ! абди аллоҳи ҷдъони балолро бо сад шутур боишон бахшед ки ин шутуронро аз баҳри худоён қурбон кунед ва бо балол он кунед ки худ хоҳед . Умияи халафи балолро дар бтҳои Маккаи буқати ҳоҷара бар он замини гарми хўобониду сангии азим бар синаи вай фурӯ гузошту бим ҳаме дод ки : лои тзолҳои кзо ҳатто тмўт ӯ ткФри бмҳмду тааббуди аллоту алъзӣ . Гуфто : бар давоми турои ин азоб хоҳад буд то онкӣ аз дайни Муҳамади баргардӣу ибодати лоату ъзиро гардан наҳйу балол дар миёни он балоу азоб ҳаме гуфт : аҳади аҳад ! маъбудро яке донам , ягона дар илоҳят , ягона дар самадят ! расӯли худо ( с ) буии бргзшт ва ӯро дар он азоб дид , гуфт : ё « балоли инҷики аҳади аҳад » .

Ҳамон ягонаи якто туро раҳанд азин азобу бало .

Расӯли худо ( с ) абӯи бикрро гуфт : « ани блолои иъзби фии аллоҳ »

Балолро дар дайни аллоҳ бъзоб доранду мирнҷоннд . Хилофаст миёни уламо ки абӯи бикр ӯро бачаи харид . Қавмӣ гуфтанд : бики ратли зар азишон бози харид . Қавмӣ гуфтанд : биктои барад ва даҳ аўқиаҳи зар . Қавмӣ гуфтанд : абӯи бикр чун аз расӯли худо ( с ) шунид ки балолро бъзоб доранд , бархест пеши Умия халаф шуд . Гуфт : ё Умияи алои ттқии аллоҳи фии ҳозои алмскин ҳатто маттӣ ? . То кӣ ин бечораро чунин бъзоби дории худ аз аллоҳи бнтрсии бончаҳ бо вай ? Умия гуфт : ту ӯро бтбоаҳи барадӣ , акнӯн ҳам ту ӯро боз Раҳон . Абӯ бикр гуфт : маро ғуломӣаст сиёҳ аз ӯ ҷилдтар ва дар кори қавӣтар ва бар дайн шумоаст , номи ваии нстос . Ман он ғуломи бтўи бҳшм ва ту балолро бмни бахш . Ҳам чунон карданду абӯи бикри балолро аз эшон бастад ва аз он азоб бурҳонед ва ӯро озод кард то Мустафо ( с ) дар ҳақ вай гуфт : « ирҳми аллоҳи абои бикри зўҷнии абнтаҳу ҳмлнии илои дори алҳҷраҳу аътқи блолои ман мола » .

Ва кони умри бен улхитоби иқўл : балоли сидноу мавлои сиднои қавла : Фأмои ман أътӣ яъне : абои бикри аътӣ алҳақ ман мола «у атқӣ » аллоҳи фии сира .

Ва сидқи болҳснӣ эй бмўъўди рабаи алзии ваъдаи ани исибаҳ . Ва қил : сидқи болҳснӣ эй балои илоҳи алои аллоҳ . Қоли муҷоҳиду сидқи болҳснӣ эй болхлФ яъне : аиқни ани аллоҳи сихлФаҳ . Идли алайҳи мо

Рӯй абӯи алдрдоءи қол . Қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « мо ман явми ғурбати шамсаи алоу бҷнбиҳои маликони инодёни исмъаҳи халқи аллоҳи каллаами алои алсқлини аллоҳами аъти мнФқои хулафоу аъти ммскои тлФо

Ва анзли аллоҳи фии злки алқуръони Фأмои ман أътӣу атқии илои қавла « ллъсрӣ »у қил : « алҳснӣ » алҷнаҳ , далелаи қавла : « ллзини أҳснўои алҳснӣ » яъне : алҷнаҳу қил : « алҳснӣ » ҳаии алнъмаҳи алъузмои алтии иҳсн мавқеҳо ъанд соҳибҳо .

Фснисраҳи ллисрӣ эй ллхлаҳ « алисрӣ » фии алднёу бқии алъамали бмои ирзоаҳи аллоҳи ъзу ҷл . Ва қил : « алисрӣ » алъамали алсҳли алзии лои иқдри алайҳи алои алмؤмнўну лои итсҳли алои алайҳим . Ва қил : « снисраҳ » ллъўди ило мисли мо фаълаи ман алъамали алсолҳу қил : маъноаи Фсндхлаҳи алҷнаҳу нўФқаҳи лмои иўслаҳи илоҳо .

Ва أмои ман бухл эй манъи алўоҷбу лами иъти алзкоаҳи ман мола «у астғнӣ » фӣ нафсау эътиқодаи ани савоби рабаи Флми ирғби фӣа .

Ва кизби болҳснӣ эй балои илоҳи алои аллоҳу болҷнаҳу болхлФи Фснисраҳи ллъсрӣ эй ллхлаҳи алмؤдиаҳи илои алнору лафзи алтисири ллоздўоҷ . Ва фии алхбри алсҳиҳи ани расӯли аллоҳ ( с ) : « мо мнкми ман аҳади алоу қади кутуби мақъадаи ман алнору мақъадаи ман алҷнаҳ » .

Қолўо : ё расӯли аллоҳ ! أи Флои нткли алии ктобноу ндъи алъамал ? қол : « аъмлўои Фкли муяссари лмои халқи ?ла аммо ман кони ман аҳли алсъодаҳ , Фсиисри лъмли алсъодаҳ ва аммо ман кони ман аҳли алшқоўаҳи Фсиисри лъмли алшқўаҳ » . Сами қрأ : Фأмои ман أътӣу атқӣу сидқи болҳснии илои қавла : « ллъсрӣ »у ани умрони бен ҳсини қол : қоми шобони илои расӯли аллоҳ ( с ) Фқоло : ё расӯли аллоҳи أи раъйати мо иъмли анноси фӣаи أи фии амри қади ҷират ба алмқодиру ҷинат ба алоқломам фии амри нстأнФаҳ ? қол : « балии фии амри қади ҷират ба алмқодиру ҷуфт ба алоқлом » . Қоло : ФФими алъамал ё расӯли аллоҳ ? қол : аъмлўои Фкли муяссари лмои халқи ?ла . Қоло : алон наҷад ва наамал .

Ин хабар далеласт ки аъмолу аҳволи бандагонро ҷумлаи банно бар тақдираст . Пеш аз офариниши эшон аллоҳ бар эшон набишта ва ҳукм кардау қазои рондау ҷузи он ки набишта ва ҳукм карда бар сар эшон нараваду тағйиру табдил дар он нашавад чунонк гуфт ҷли ҷалола : « мо ибдли алқўли лдӣ » .

Агар касе гуяд : чун ҳўолти ҳама бар тақдираст , савоб ва уқоб чаросту мустанад он чист ? ҷавоб онаст ки : савобу уқоб аз аҳком таклифаст на аз аҳкоми тақдиру бноءи он бар амр ва наҳйаст на бар тавфиқу хизлон . Зеро ки тақдир асласту амали фаръ ,у савобу уқоб аз аҳком фурӯъаст на аз аҳкоми усӯл ҳамчунонк илми боўқоти намозу шроӣту арқони он асласту амали намоз бар он фаръасту савобу уқоб бар фаръаст на асл . Хабар саҳеҳаст аз Мустафо ( с ) : « ани аҳдкми лиъмли баъамали аҳли алҷнаҳ ҳатто мо икўни байна ва байнҳо алои зроъи Фисбқи алайҳи алкитоб .

Фиъмли баъамали аҳли алнори Фикўни ман аҳлҳо алҳдиси илои охира » .

« Фисбқи алайҳи алкитоб » : ишоратаст ки : тақдир асласт , « Фиъмли баъамали аҳли алнор » ишоратаст ки амал фаръаст , « Фикўни ман аҳлҳо » ишоратаст ки бзоҳр амаласт маълуми гашт ки мустанади амал тақдирасту мустанади савобу уқобу аллоҳи аълам . Қавла : ва мо иғнии анҳу молаи إзои трдӣ эй лои инФъаҳи молаи алзии ҳабсаи ани ҳуқуқи аллоҳи азои моту лои идФъи шиӣои ман азоби аллоҳи кқўлаҳ : « явми лои инФъи молу лои бнўн » алоиаҳи феълии ҳозои алқўл « трдӣ » тФъли ман алрдӣу ҳўи алҳлок . Ва қил : إзои трдӣ эй сиқти фии алнор .

إни ълинои ллҳдӣ яъне : алонзору алорсолу алоълом эй « ълино » албён .

Қоли алзҷоҷ : « ълино » ан набин тариқ « алҳдӣ » ман тариқи алзлоли бмои тнсби алайҳи ман алоёти Фоқтсри ман злки алӣ « алҳдӣ » комаи қол : « сробили тқикми алҳр »у лами изкри албрди лонаи идли алайҳ . Ва қил : إни ълинои ллҳдӣ эй савоб « алҳдӣ » кома « إни ълино » уқоби алзлолаҳ . Ва қоли алФроء : маъноа : ман силк « алҳдӣ » феълии аллоҳи сиблатаи кқўлаҳи таъолӣ :у алии аллоҳи қасди алсбил эй ман ?ераади аллоҳи Фҳўи алии алсбили алқосд .

Ва إни лнои ллохраҳу алأўлии Фмни тлбҳмои ман ғайри молкҳмои Фқди ахтأи алтриқ .

Ва қил : إни лнои ллохраҳу алأўлии Фнъзи алмؤмни фии алохраҳи болсўоби комаи аъззноаҳи фии алднёи болоямон ва наин алкоФри болъзоби фии алохраҳи комаи азллноаҳи фии алднёи болзлол .

Фأнзрткм ё аҳли Макка норо тлзӣ эй ттлзӣ яъне : ттўқду ттўҳҷу тлтҳб .

Лои ислоҳои лои идхлҳоу лои исири слии лҳо эй ҳтбоу лои илозмҳои إлои алأшқӣ яъне : алшқӣ . Ва алъараби тсмии алФоъли аФъли фии касӣри ман каломҳо , манеҳ қавла : «у أнтми алأълўн »у қавла : «у атбъки алأрзлўн » .

Алзии кизби русули аллоҳ «у тўлӣ » аързи ани алоямони астдли алмрҷӣаҳи бҳзаҳи алоиаҳи алии мо изъмўни анаи лои идхли алнори алои кофари мкзби маърази ани алоямон . Ва лӣси фӣаи далели лони ҳзаҳи нори хси алкоФрўни баҳоу ллнори даракот . Ҳозои маънии каломи алзҷоҷу тнкири алнори фии алоиаҳи далели алии саҳаи ҳозои алтأўил :у сиҷнбҳои алأтқӣ яъне : алтқии колأшқии бмънии алшқӣ :

эй бўоҳд .

Алзии иؤтии молаи алФқроءу фии сиблати аллоҳ ва ман амри сарфаи илайҳи нзлти фии абӯи бикри алсдиқи аслму ?лаи арбъўни алФои ФонФқҳои кулҳо . Итзкӣ эй итлби ан икўн ъанд аллоҳи зокёи лои рёءу самъа . Қоли ибни алзбир : кони абӯи бикри ибтоъи алзъФаҳи Фиътқҳм , Фқоли ?лаи Абуҳ : эй банӣ луи канти тбтоъи ман имнъи зҳрк . Қоли манъ зуҳрӣ аред . Фнзли фӣа .

Ва сиҷнбҳои алأтқии алзии иؤтии молаи итзкӣ ва рӯй ани абои бикри алсдиқи аътқи ммни кони иъзби фӣ аллоҳ бимика сабъаи анфуси раҷулину хумси нсўаҳи Фолрҷлони балоли бен рбоҳу омири бен Фҳираҳи алзии оманаи расӯли аллоҳ ( с ) алӣ нафса фии алғору харҷи маъа алнабӣ ( с ) илои алмдинаҳи Фқтли шҳидои явми алқёмаҳи бӣри мъўнаҳ . Ва аммо алнсўаҳи алхмси Фолнҳдиаҳу абнтҳо ваам ъмису ҷорӣа банӣ Амри бен алмؤмлу знираҳ . Иқол : ани знираҳи канти амрأаҳи заъифаи албср , Флмои аслмти кони шебаи бен рабеъау Утбаи бен рабеъау Умияи бен халафи фии ашбоҳҳми ман ашрофи мушрикии Қурайши истҳзءўни баҳои Фиқъдўнҳои Физҳкўни баҳоу иқўлўн :у аллоҳи луи кони мо ҷоء ба Муҳамади хирои мо сбқтнои илайҳи знираҳ ! Фонзли аллоҳи таъолии фии злк :у қоли аллазӣнаи кФрўои ллзини омнўои луи кони хирои мо сбқўнои إлиаҳи Фзҳби басари знираҳу кони ъзмоءи Қурайши иқўлўн : азҳби аллоту алъзии бсрки ҳайни холовати динҳмо . Фтқўли знираҳ : лоу аллоҳи мо азртонӣу лои исобатонеи фарди аллоҳи табораку таъолии басарҳо баъди злк .

Ва мо лأҳди ъндаҳ ман наамма тҷзии қоли алмФсрўни лмои уштурии абӯи бикри блолои Фоътқаҳ , қоли алмшркўн : мо феъли злки абӯи бикри алои лӣади канти ъндаҳи лблол , ФнФии аллоҳи злки анҳу Фқол .

Ва мо лأҳд эй лблолу ғайраи ъндаҳ ман наамма тҷзӣ .

إлои абтғоءи ваҷҳи рабаи алأълии локини феъли мо феъл « абтғоءи ваҷҳ » аллоҳу тлбои лрзоаҳ .

Ва лсўФи ирзӣ эй « ирзӣ » аллоҳи анҳу «у ирзӣ » бмои иътиаҳи аллоҳи ъзу ҷли фии алохраҳи ман алҷнаҳу алкромаҳи ҷазои алии мо феъли лами инзли ҳозои алўъди алои лрсўли аллоҳ ( с ) фии қавла : «у лсўФ » иътики рбки Фтрзӣу лобии бикри ҳоҳно