Рой гуфт : шунӯдам мисли ҳаламу тафзили он бар дигари маҳосини ахлоқи мулӯку маноқиби одоти ҷаҳони дорон . Акнӯн бозгуед достони мулӯк дар маънии астноъ ба хдмтгорону тарҷеҳи ҷониби савоб дар истихдоми эшон , то муқарар гардад ки кадоми тайифаи қадари тарбият некӯтар шиносанду шукри он бсзотр гузоранд . Брҳмн ҷавоб дод ки :

Ани алсниъаҳи лоткўни сниъаҳ

Ва қавитар рукнӣ дар ин маънӣ шинохтани мавзеи астноъу маҳали астФост , чаҳ подшоҳ бояд ки саноеъи худро ба анвоъи имтиҳон бар санг занаду айёри ройу рӯяту ихлосу мносҳт ҳар як маълум гирданд ;у мъўл дарон тсўну ифофу тўръу салоҳро донад , ки мояи хизмати мулӯк сдодаст ,у умдаи сдоди худои тарсӣу диёнат ,у одамиро ҳеҷ фазилат азон қавӣ тар нест , ки пайғамбари слии аллоҳи алайҳу силам : калаками бнўи одами тФи алсоъи болсоъ , лӣси лоҳди алии аҳади фазли алои болтқўӣ .

Ва сифати вараъи онгоҳ ҷамол гирад ки аслоф ба нзоҳту тъФФ мазкӯр бошанд ва ба сиёнату тқшФи машҳур ;у ҳаргоҳ ки салафро ин шараф ҳосил омаду сиҳҳати антмои халафи бадишон аз ваҷҳи иффати волидаи собити гашт ,у ҳунари зоту маҳосини сифот , ин мафохирро биёрост . Истеҳқоқи саодату истиқлоли тршиҳу тарбият равшан шавад . Ва агар дар ин шароити шбҳтӣ собит шавад албата нишоед ки дар маъраз муҳаррамят уфтад , ва дар асрори малики маҷол мадохилат ёбад , ки азон халалҳо зояду асари он ба муддат пайдо омад ,у музират бисёр ба ҳар вақт дар роҳ бошад ва ба ҳеҷ тоўили манфиатӣ сӯрат набандад .

Ва чун дар ин тариқ ки асл ва умдааст эҳтиётӣ балиғ рафт сидқи хдмтгору эҳтироз ӯ аз таҳрифу тзўизу тафовуту таноқуз бояд ки ҳам тақрири пазирад ,у ростӣу амонат дар қавлу феъл ба таҳқиқи пайвандад , чаҳ всмти дурӯғ азимасту наздикони подшоҳро тҳрзу тҷнб азон лозим ва фариза бошад . Ва агар касеро ин фазилат фароҳам ояд то ба ҳақи гузорӣу вафодории шӯҳратии тамоми наёбаду ихлос ӯ дар ҳақи дигарон озмуда нашавад сқти подшоҳон бо ҳзму ҳаргизи бадв мустаҳкам нагардад , ки суст бирават дуни ҳиммати қадари анъому каромат ба воҷибӣ надонад ва ба ҳар ҷониб ки борон бинад пӯстин бигардонад ,у кофии хирадманду доҳии ҳунарманди ҷон додан аз ин самти карӣа дўстр дорад .

Илтифоти рои подшоҳони он некӯтар ки ба маҳосини зот чокарон уфтад на ба таҷаммулу астзҳору тмўл бисёр . Чаҳ таҷаммули хдмтгзор ба наздики подшоҳи ақл ва киёсту астзҳори илму кифоят ; волзини алълми дараҷот . Ва асбоби зоҳир дар чашми асҳоби басирату дили арбоби бсорт вазнӣ наёрад .

Зан мард нагардад бнкў бастани дастор .

Ва дар баъзе аз тбоъ ин бошад ки наздикони тахтро ба икрому эъзозу махсӯс бояд гардониду мард аз хонадонҳои қадим талабед ва наҳиммат ба ихтиёри ашрофу меҳтарон масруф дошт . Ин ҳама гуфтанд , аммо оқилон донанд ки хонадони мард , хирад ва донишасту шараф ӯ кӯтоҳи дастӣу парҳезгорӣ . Ва шарифу гузидаи он кас тавонад буд ки подшоҳи вақту хусрави замона ӯро баргузинад ва мушарраф гирданд . Қоли баъзи аллмўки алокобр : нҳн алзмон , ман рФъноаҳи артФъ ва ман взъноаҳи атзъ . Ва аз одоти рӯзгори молаши акобру парвариши розл , маъҳудаст , ва ҳеҷ зираки онро маҳол ва мстнкр нашимурд ,у ҳаргоҳ ки лӣимӣ дар маърази ваҷоҳати аФтсоди накбати карӣмии таваққуъ бояд кард .

Ва мулӯкро он низ ин ҳиммат бошад ки парвардгори худро кор фармойанду эътимод бар абнои давлати хеш мқсўр доранд , ва он ҳам аз фоидае холӣ нест , ки чун хидматгузор аз ҳақорати зоти хеши бози андешади шукри эсору ихтиёри лозимтар шиносад , зеро ки дар ёфтан он тарбият , худро долтии сӯрат натавонад кард . Аммо ин боби онгоҳ мумкин тавонад буд ки ифофи маврӯсу мктсб ҷамъ бошаду ҳаляти фазлу броъти ҳосил , чаҳ бе ин муқаддамот на номи неки бандагӣ дуруст ояд ва на либоси ҳақи гузории чуст .

Ва чун касе бад-ӣни авсофи писандидаи мтҳлӣ буд ва аз бутаи имтиҳони бад-ӣни нсқ ки тақрир афтод мухлис берун омаду аҳляти дараҷот аз ҳамаи вуҷӯҳи муҳаққиқи гашт дар тарбияти ҳам нигоҳ бояд дошт ,у боҳстгӣ дар маротиби тршиҳу мадориҷи тақрйв барме кашид , то дар чашмҳо дароеду ҳурмат ӯ бмдт , дар дилҳо ҷой гирад ,у бики таг бтўс наравад , ки бугсаладу тоънони маҷол вқиът ёбанд .

Ва пӯшида намонад ки агар табиб ба назари аввали бемориро алоҷ фармоед зуд колбуд бипардозад , ва ҳамоно ки башарияти дувум ҳоҷат науфтад ; локини табиб ҳозиқ онаст ки аз ҳоли нотавону муддати беморӣу кайфияти иллат асткшоФӣ кунад ва набз бингарад ва далел бихоҳад , ва пас аз вуқуф бар куллиёту ҷзўёти мараз дар муъолиҷати шаръи пайвандад , ва дар он тартиб нигоҳ дорад ва аз тафовут ҳар рӯз бар ҳасби троҷъу тзоиди нотавонӣ ғофил набошад , то Ямани нафас ӯ зоҳир гардаду шифоу сиҳҳат рӯй намояд .

Ва дар ҷумла бар подшоҳи търФи ҳоли хидматгузорону шинохти андозаи кифоят ҳар як фарзаст , то бар бдиҳаҳ бар касе эътимод фармӯда нашавад , ки мӯҷиби ҳасрат ва надомат гардад . Ва аз назоири ин тшбиби ҳикояти он мард заргараст , рой гуфт : чигунааст он ?

Гуфт :