Бидон ки лозимаст аз барои толиби покии нафас аз авсофи разила ,у ороиши он ба сифоти Ҷамила , иҷтиноб аз чанд чиз :

Аввал : иҷтиноб аз мусоҳибат бидону ашрорро лозим донаду даврӣ аз ҳамнишинии соҳибони ахлоқи бадро воҷиби шуморад , ва эҳтироз кунад аз шунидани қиссаҳоу ҳикоёти эшон ,у истимоъи ончӣ аз эшон содир шудау срздаҳ ва бо некону соҳибони авсоф ҳасана маҷоласт намояд ,у муоширати эшонро ихтиёр кунад ,у кайфияти сулӯки эшонро бо холиқу халқи мулоҳизаи намояд ва аз ҳикоёти пешинёну гузаштагон аз бузургони дайну миллату роҳравони роҳи саодат матлаъ шавад ,у пайвастаи истимоъи кайфияти аҳволу афъоли эшонро намояд , зеро ки суҳбат бо ҳар касе мадхалят азим дорад дар атсоФ ба авсофу тхлқ ба ахлоқ ӯ .

Чун табъи инсон дуздаст ,у ончиро мукаррар аз табъ дигар мебинад ахз мекунаду сари ин онаст ки аз барои нафаси инсонии чандин қуввааст , ки баъзе моил ба хайроту фазойил , ва баъзе муқтазии шарӯр ва рзоил ҳастанд ,у пайвастаи ин қуво бо як дигар дар мақоми низо ва ҷидоланд , ва аз барои ҳар як аз онҳо ки андаки қӯтӣ ҳосил шуду ҷузъии муайянӣ ба ҳам расед , бар он дайгарӣ ба ҳмонқдр ғолиб мешаваду нафасро моил ба муқтазоӣ худ мекунад .

Ва шаккӣ нест ки мусоҳибат бо соҳиб ҳар сифатӣу шунидани ҳикоёту афъол ӯу истимоъи қасаси аҳвол ӯ боиси қӯти муқтазии он сифат мешавад , ва ба ин сабаби касоне ки бештари авқот бо ҳам , ҳамнишин ҳастанд , ё дар ағлаби азмина ба ҷиҳати иҷтимоӣ ки бо якдигар доранд монанди шогирдони як устод ё бандагони як мавлоу умарои як подшоҳи ғолиб онаст ки ахлоқи эшон « мтлоӣмаҳ » ,у авсофи эшон мутаносиба ҳастанд , балки чунинаст дар аҳли як қабӣла ё як шаҳру лекин , чун аксари қувои инсонӣаи толиби ахлоқ разилааст , инсони зӯдтари моил ба шар мешавад ,у майл ӯ ба сифоти бади осон тараст аз майл ба хайрот ва аз ин ҷиҳатаст ки гуфтаанд : таҳсили маликоти арҷманд ба манзала онаст ки аз нишеб ба фарози раванд ,у касби сифоти нописанд чунонаст ки аз фароз ба нишеб оянду ишорат ба инаст ончии ҳазрати расӯли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам фармӯдаанд : « ҳФти алҷнаҳи болмкору ҳФти алнори болшҳўот » яъне « расӣдан ба дараҷоти биҳишт ба кашӣдан ҷомҳои ногувори манӯт ,у духули оташи ҷаҳаннам ба иртикоби хоҳишҳои нафсонӣ марбӯтаст » .

Дувуми онкӣ ҳамеша мувозиб аъмолӣ бошад ки аз осори сифот ҳасанааст , ва хоҳӣ нахоҳӣ нафасро бар афъолӣ во бидорад ки муқтазоӣ сифатӣаст ки толиби таҳсили он , ё дар садади муҳофизати бақоӣ онаст , мисли касе ки хоҳад муҳофизати малакаи саховати вуҷӯдро намояд , ё онро таҳсил кунад , бояд пайвастаи амволи худро ба мувофиқи тариқаи ақлу шаръ ба мустаҳаққин базли намояд , ва ҳар вақт ки майли худро ба бухл ва имсок биёбад нафаси худро дар мақоми итоби даровард ва касе ки дар мақоми ҳифзи сифати шуҷоат ё дар садади касб он бошад , бояд ҳамеша қадам гузорад дар умӯри ҳавлноку аҳволи хатарнок , ки ақлу шаръ аз онҳо манъ накарда бошад , ва чун осори ҷубн дар худ мушоҳида кунад бо худ дар қаҳр ва ҷанг бӯда бошад , ва ин ба манзалаи риёзат баданӣааст , ки аз барои дафъи амрози бадан ё ҳифзи сиҳҳати он ба кор меравад .

Сими онкии пайвастаи муроқиби аҳволу мутаваҷҷеҳи аъмолу афъол худ бошад , ва ҳар амалӣ ки мехоҳад карда бошад , ибтидо дар он таъаммул кунад , то хилофи мтқзои ҳасани халқ аз ӯ сар назанад , ва агар аҳёнан амре аз ӯ ба зуҳӯри омада ки мувофиқи сифот писандида нест , нафаси худро тأдиб кунад , ва дар мақоми танбеҳу муохза он барояд ба ин тариқ ки аввали худро сарзаниш ва маломат кунад ,у баъд аз он мутаҳаммил умӯрӣ шавад ки бар ӯ шоқ ва ногувораст .

Ҳамчунон ки агар коми худро ширин кунад ба луқмае ки набояд аз он бихӯрад , мазоқро талх созад ба рӯзаи доштан , ва агар ғазабии биҷо аз ӯ дар воқеае сар занад , муохза кунад худро ба сабр кардан дар воқеаи дигар ваашад аз он , ё худро дар маърази иҳонатии даровард ки нафасро таҳаммули он гарон бӯда бошад , ва ё талофии онро ба назру тсдқу амсоли он намояд .

Ва зинҳор , ки дар ҳеҷ ҳол аз худ ғофил нашавад , ва аз ҷаду ҷаҳд дар касби сифоти нек ё ҳифзи онҳо боз намонад , ва агар чаҳ чунон донад ки дар ахлоқи ҳасана ба мартабаи аъло расида , зеро ки ғифлати мӯҷиб касолатаст , ва ба сабаби касолат , файз , олами қудс мунқатиъ мешаваду абвоби фуюузот баста мегардад .

Ва аз саъйу ҷаҳд « иўмои Фиўмо » нафасро сифоти тозаи ҳосил , ва ҳар лаҳза ӯро тараққӣ дар мартабаи камолоту суъӯд ба мъорҷи съодот ҳам мерасад ба мартабае ки пардаи табиат аз пеши басират ӯ бардошта мешавад ,у маҳали асрори малику малакӯт , балки муҳаррами хилват ҷабарут мегардад ва бояд дар умӯри дунёу мутаъаллиқоти ин орияти сарои зиёда аз қадари зарурат саъй накунад , ва беш аз қадари лозими мултафит онҳо нашавад , ва худро ба машқоти сармад гирифтор насозад .

Оре чаҳ шақоватӣ аз он болотар , ки касе ҷавҳари гиронмоя аз олами қудсро сарфи таҳсил « хзФи порае чанд дар злмткдаҳи дунёи намояд ,у Юсуфи канъони таҷаррудро ба баҳоии калофи пераи золии фурушад .

ё матоъиро ки саманаши малик абад бошад ба изои хишт ва хокӣ диҳад ,у сармоя эйро ки судаши подшоҳӣ сармад бошад бар сари хоку хошокӣ наад .

Чаҳоруми онкӣ эҳтироз кунад аз ончии боиси таҳрики қувваи шҳўиаҳ ё ғзбиаҳ мешаваду чашмро муҳофизати намояд аз дидани ончии ғазаб ё шаҳватро ба ҳаяҷон меовараду гӯшро нгоҳдорд аз шунидани онҳоу дилро забт кунад аз тасаввуру тахайюли онҳо ,у бештари саъй дар муҳофизати дили намояду хаёли онҳоро дар хотири худ роҳи надиҳад , зеро ки аз тасаввуру хаёли оташ , шавқу шуълаи ғазаб тез мегардад , онгоҳи сироят ба аъзо ва ҷавориҳ мекунад ,у муҷаррад дидан ё шунидан , бидӯни инки дилро машғӯл он кунад чандон таъсирӣ надорад ва касе ки ин ду қувваро аз ҳаяҷон муҳофизат нанамояд , монанди касеаст ки шери даранда ё саги девона ё асби саркаширо раҳо кунад ,у баъд аз он хоҳад ки худро аз он халос кунад .

Панҷуми онкии фиреби нафаси худро нахурд ,у аъмолу афъоли худро ҳамл бар сиҳҳат накунад , ва дар талаби уюби худ астқсоу саъии намояд , ва ба назари дақиқ дар таҷассуси хФоёии маъоӣиб худ барояд , ва чун ба чизе аз онҳо бархӯрд , дар азолаҳи онҳо саъй кунад ,у бидонад ки ҳар нафасии ошиқи сифоту аҳвол худаст , ва ба ин ҷиҳати аъмолу афъолаш дар назараш ҷилва дорад , ва бидӯни таъаммулу борӣки бинӣ ба уюби худ барнаме хӯрд , балки аксари мардум аз уюби худ ғофиланд ,у хорӣ ки ба пой касе равад зуд май бенанд , вале шохи дарахтиро дар чашми худ брнхўрнд .

Пас , толиби саодату солики роҳи наҷотро лозимаст ки аз асдқоу дӯстони худ тафаҳҳуси маъоӣиби худро намояд , ва бар эшонаст ки ӯро матлаъи созанди беҳтари онкии яке аз дӯстони меҳрбонро аз миёни эшон ихтиёр кунад , ва бо ӯ аҳди намояд ки муроқиби аҳвол ӯ бошад , ки ӯро аз маъоӣиб ӯ хабардор кунад , ва чун ӯро бар айбӣ огоҳ созад шод ва хушҳол гардад , ва аз ӯ миннати пазирад ва дар садади дафъ он барояд , то он садиқро эътимодӣ ба ӯ ҳам расад , ва чунон донад ки некӯтарин ҳадя дар назар ӯ айбӣ аз уюб ӯст ,у лекини ин чунин дӯстӣ « азизулвуҷуд »аст , чун ағлаби дӯстон аз хуш омад гӯйӣу ағрози фосида холӣ нестанд , ва басо бошад ки бисёре аз ғалатҳои дар назари ғалати байнони ҳунари намояд , ва баъзе ҳунарҳо назд эшон айб бошад ва басо бошад ки нафъи душман дар ин хусӯс бештар бошад , зеро ки дӯст дар мақоми изҳори уюб кам барме ояд , балки , чун назар ӯ назар дӯстӣаст гоҳ ҳаст ба уюб ӯ барнаме хӯрд , ва аз ӣнҷо гуфтаанд :

Яъне « чашми дӯстӣу рзомндӣ аз дидан уюб кунадаст ,у лекини дидаи душмании изҳори бадӣҳоро мекунад » .

Пас доно касеаст ки чун душманон ӯ айбӣ аз ӯро зоҳир кунанд , дар мақоми шукргузорӣ эшон барояду чора дафъаш кунад

Ва аз ҷумлаи чизҳое ки дар ин боб нофеъаст онаст ки дигаронро ойинаи уюб худ кунад ,у ончӣ аз эшон срзнди таъаммул дар қубҳу ҳасан он кунад , ва ба қубҳ ҳар чаҳ бархӯрди бидонад ки чун он амал аз худ ӯ низ сар занад қабеҳаст , ва дигарон қубҳи онро барнаме хуранд , ва пас саъй дар азолаҳ он кунаду толиби саодатро воҷибаст ки дар охир ҳар шабонаи рӯзии муҳосибаи аъмолу афъоли худро кунаду ончӣ аз ӯ сар занад ба назари даровард , дафтари аъмоли он рӯзу шабро гушӯдаи саропояшро мурӯр кунад ,у тафаҳҳуси намояд аз ончӣ аз ӯ содир шуда , пас агар бадӣ аз ӯ ба вуҷӯд наёмада ,у феъли қабеҳ аз ӯ сар назада ҳамди худоро ба ҷо оварад ,у шукри тавфиқ ӯро намояд , ва агар муртакиби қабеҳӣ шуда бошад , бо нафаси худ итоб кунад ва худро маломат кунаду тавбау анобаи намояд .