Ва аммо илми ахлоқ ки илми офоти нафасу камолот он бошад пас воҷиб Айнӣаст бар ҳар касе ба қадари ҳавсилау истеъдодаш , зеро ки ҳалокати инсон дар вогузоштан нафасаст ,у растгорӣ ӯ дар тазҳиби он « қади аФлҳи ман зкиҳоу қади хоби ман дсиҳо » балки ғарази куллӣ аз беъсати набӣ , омухтани ин илмаст ҳамчунон ки фармуданд « анмои беъсати лأтмми макорими алохлоқ » яъне « ман мабъус шудаам ки ахлоқи ҳасанаро ба إтмоми расонам » пас бар ҳар касе лозимаст ки баъзе аз авқоти худро сарф шинохтани ғояти нафасу камолоти ону тариқаи муолиҷаи бемории он намояд ба василаи руҷӯъ ба кутуби ахлоқу ҳадис ё истимоъ аз арбоби ин фани шариф ва бояд дар тариқи муолиҷаи он ба ончӣ аз ахбору осору тариқи уламоу ахёр мстФод мешавад рафтори намояд ва аз баъзе бидъатҳо ки тайифае аз аҳли бдъу أҳўоء , ихтироъ намӯдаанд эҳтирози намояд .

Ва аммо илми фиқҳ , пас он низ ба қадари ҳоҷату зарурат ҳар кас дар ибодоту муомилоти худ воҷиб Айнӣаст бар ҳар касе ва зояд бар он воҷибаст кифоя , яъне бар баъзе лозимаст иктисоби он то рафъи эҳтиёҷи дигарон бишаваду тариқи иктисоби ин илм ба иҷтиҳоду истинботи он то рафъи эҳтиёҷи дигарон бишаваду тариқи иктисоби ин илм ба иҷтиҳоду истинбот аз махаз шаръӣааст ё ба тақлид аз муҷтаҳиди зиндау тораки ин ду тариқи осму гуноҳкор ,у узр ӯ ғайри мсмўъ дар назд парвардгор , ба тафсилӣ ки дар илми усӯли фиқҳи муҳаррир ва муқарараст .

Ва ба ҳар як аз ин ду тариқ агар чаҳ илм ба масоили ҳосилу омил ба онҳо мутӣъ ва ммтсласту лекини нӯронӣату таъсирӣ ки дар ахз ба тариқ иҷтиҳодаст ҳаргиз дар тақлид ёфт намешавад ,у такмилӣ ки аз амали муҷтаҳид ҳам мерасад муқаллидро даст намедиҳад , ва ҳар ки хоҳад ба иҷтиҳоди масоилро бафаҳмад бояд илм ба сиҳҳати иҷтиҳоди худ ҳосил кунаду фиреби нафасу шайтонро нахурд ва ба маҳзи ФрогрФтни масоилӣ чанд худро аз ҷумла муҷтаҳидин нишморад ва ҳар ки хоҳад ба тақлид ахз кунад бояд муҷтаҳидро бишносад ва ба сифоту адолат ӯ бархӯрд ба тариқӣ ки дар илми усӯл мубинаст .