Бидон ки муолиҷаи марази бухл , муҳтоҷ ба илмӣасту амалӣ аммо илм , пас онаст ки офати бухлро бидонаду фоидаи ҷӯаду карамро бишносаду баъд аз онкии толиби алоҷи ин мараз бошад , бисёр мулоҳизаи осору ихборӣ ки дар мазаммати бухл ,у мадҳи саховати расидаи бикунаду ваъдау ваъидӣ ки бар ин ду сифат шуда , ба назари дароварду зиллати бахилон ,у танаффури тбоъро аз эшон мушоҳидаи намояду бидонад ки аз барои ӯ хонаи дайгарии ғайр аз ин хона низ ҳаст , ки хоҳӣ нахоҳӣ боядаш ба онҷо рафт ва дар онҷо низ эҳтиёҷ дорад ва қадреро ки пеш фиристад ва дар онҷои захираи намояд ки дар рӯзи дармондагӣ ба кораш ояду эътимод бар фарзандон накунад ту дарбора падар ва модар бибин чаҳ кардӣ ки фарзандон дарбора ту кунанд .

Ва чун ин маротибро донистӣ худро хоҳӣ нахоҳӣ бар ато ва бахшиш бидору дил аз моли бркну пайваста базл куну эҳсон ба фуқаро бинмоӣ , то инки табъи ту ба сифати базлу эҳсон роғиб шавад .

Ва толиби сифати саховат бояд ки чун ирода ътоӣӣ кунад дар он таваққуф накунад , ки шайтони лъин дар мақоми васвасаи даройад ва ӯро васваса кунад , ва аз фақр ва кам шудан моя битарсанд .

Ва агар марази бухли музмин шуда бошад дар мақоми тасаллии нафас худ барояду шӯҳрат дар билоду муҳаббати ибоду номи неку санои давру наздикро ба назари даровард ва бисёр дар инҳо ва дар номи неки асхё таъаммул кунад то аз ин роҳи рағбати намояд ,у даст ӯ ба базлу ато гушӯда шаваду нафас ӯ фии алҷмлаҳ дар бахшиш мутӣъ гардад ва агар чаҳ атоӣ ба ин қасди ҳам аз сифот разилаасту ҳақиқат саховат нест ,у лекини ин монанди онаст ки чун Тифлро мехоҳанд аз шер бигиранду пистонро аз ёд ӯ бибаранд ӯро ба гунҷишку амсоли он машғӯл мекунанд ва шаккӣ нест ки гунҷишки бозӣ , камол Тифл нест ,у лекини баъд аз алоҷ , шавқ ӯ ба гунҷишк мешавад пас ҳамчунин ин шахс зарар надорад ки ибтидои дили худро ба ин қасдҳо шод кунад то алоқаи мол аз дил ӯ тамом шавад , он вақт дар садади тасҳеҳи қасду ният худ барояд .

Ва махфӣ намонад ки умда дар алоҷи ин сифат , қатъи сабаб онасту сабаби он дӯстии мол дунёаст , пеш аз дӯстии умӯри дигар , ки бар эҳсон мутараттиб мешаваду сабаби дӯстии мол , ё муҳаббати лиззатҳо ва шаҳватҳои дунявӣа Эйаст ки ба мол ба онҳо метавон расед ё ба ширкати тӯли амл , ё ба ҷиҳати нигоҳдорӣу захира кардан аз барои авлодаст ё бидӯни сабаб , худ молро дӯст дорад аз ҳайсияти онкӣ моласт ҳамчунон ки мебайнем ки баъзе перон аз кори афтодаи ин қадар мол доранд ки ончии умед ба умр худ доранд кифояти эшонро мекунаду амвол бисёр зиёд мемонаду фарзандӣ ҳам надоранд ки эҳтиёт ӯро кунад бо вуҷӯди ин , шабу рӯз дар саъйу заҳмат аз паии таҳсили мол , ва бар рӯй ҳам ниҳодан онанд ва басо бошад ки бар худ ниҳояти танг гирӣ кунанд ва ба машаққат гузаронанд балки аз додани хумсу зкўаҳи музоиқаи намоянд ва ба харҷ кардани динорӣ дар алоҷи бемории худ розӣ нашаванд ва чунин касе ошиқи дарҳам ва динорасту лиззат ӯ ба доштан моласт ва бо вуҷӯд инки медонад ки ан қариб мемераду душманон ӯ мол ӯро ғорат мекунанд , динорӣ ба масрафи дунё , ё охирати худ наме расонад ва ин маразӣаст ки муолиҷаи он дар ниҳоят ашколаст , ба хусӯс дар айёми перӣ , зеро ки мараз дар ин вақти музмин шудаасту қӯти гирифтау бадани заъиф шудаасту муқовимат бо мараз намекунад ва чунин касе дарниҳояти залолу гумроҳӣ ,у мисдоқ « хусри алднёу алохраҳ »аст балки ҳар ки фарқии миёни сангу зиёдтар аз қадари ҳоҷат аз мол бибинад , ҷоҳилу аҳмақу нодон мутлақаст .

Ва чунин касе бояд таъаммул кунад ки тафовути молӣ ки харҷ накунӣ ва ба кор ту наёяд бо хоки саҳроу оби дарёу санги кулӯх чаҳ чизаст ? чунон ингор ки дар зери хонаи ту хамҳои пар аз тиллоу нуқра мадфӯнаст , чун ту харҷ накунӣ бо хок чаҳ фарқ дорад ?у ҳоли инки агар онро дар зери ҳазор санг пинҳон кунӣ рӯзгори онро ба бод яғмо хоҳад дод .

Ва агар сабаби он ҳуби шаҳавоту тӯл амл бошад бояд муолиҷаи онро ба ончӣ дар ҳирсу қаноати гуфтем ,у ончӣ дар алоҷи тӯл амл бияёд намӯд ва агар ҷамъи мол ба ҷиҳати авлод ва фарзандон бошад ин нест магар аз беэътиқодӣ ва бехурдӣ , зеро ки парвардгорӣ ки авлодро офарӣдаи рӯзӣ низ ба ҷиҳати эшон муқарар кардааст .

Дида ибрат бигушоӣ ва бингар чиқадр касон ки дар тифлии падар аз сари эшон рафта , ва ҳеҷ молӣ ба ҷиҳат эшон нагузошта бо вуҷӯди ин , бисёр ҳолу сирвати эшон аз касоне ки амвол бисёр аз падар ба ҷиҳати эшон мондаи беҳтар ва бештараст кам касеро мебайнем ки ончӣ дорад ба воситаи ирс падар бӯда бошаду ҳоли инки фарзанд агар солеҳ ва прҳизкор бӯда бошад худованд ба некӯтар ваҷҳеи кифояту корсозӣ ӯро бикунад ва агар фосиқи рутба рӯзгор бошад , он молиро ки ту ба заҳмату тсдиъ ҷамъ кардае ва нахурдае сарфи лаҳву лаъибу маъсият худо хоҳад намӯду мзлмаҳ ӯ оид ту хоҳад шуд .