Ва махфӣ намонад ки дар чанд вазъ , дурӯғро таҷвиз кардаанд :

Аввал : дар ҷое ки агар муртакиб дурӯғ нашавад муфсидае бар он мутараттиб шавад , ё зарарӣ ба худ бирасад , ё боиси қатли мусулмонӣ ё бар бод рафтани арз ӯ бо обрӯӣ ӯ ё моли муҳтарам ӯ бишавад , ки дар ин сӯрати ҷоиз , балки воҷибаст пас агар золимӣ касеро бигирад ва аз мол ӯ бипурсад , ҷоизаст инкор кунад ё ҷобирӣ ӯро бигираду азъмли бадӣ ки миёни худ ва худо карда бошад суол кунад ҷоизаст ки бигӯед накардаам ва ҳамчунин ҳар ки бипурсад аз касе аз маъсиятӣ ки аз ӯ содир шуда бояд изҳор он накунад , зеро изҳори гуноҳ , гуноҳӣ дигараст ва агар аз айб ё моли мусулмонӣ аз ӯ астФсор кунанд ҷоизаст инкори он , балки дар ҳамаи ин сувар воҷибаст .

Дувум : дар вақте ки миёни ду каси малол ва фасодӣ бошад ҷоизаст ки касе аз барои ислоҳи миёни эшон , дурӯғӣ аз забон ҳар як ба дайгарӣ бигӯед то рафъи фасоди бишавад ва ҳамчунин ҳаргоҳ аз худ шахсеи суханӣ срздаҳ бошад ё амалии содир шуда бошад ки агар ростро бигӯед боиси фитна ё адовати муъминӣ ё фасодӣ шавад , ҷоизаст ки инкори онро кунад ва агар касе мукаддар шуда бошаду рафъи он мавқуф бошад ба инкори суханӣ ки гуфта бошӣ ё амалӣ ки карда бошӣ ҷоизаст инкори он .

Сеюм : ҳаргоҳи зан , чизе аз шавҳар бихоҳад ки қодир набошад ё қодир бошад аммо бар ӯ воҷиб набошад , ҷоизаст ба ӯ ваъда диҳад ки май гирам , агар чаҳ қасд ӯ набошад гирифтан он ва нагирад .

Ва ҳамчунин ҳаргоҳ касеро ки занон мутаъаддида бошад ҷоизаст ки ба ҳар як бигӯед : ман туро дӯст дорам , агар чаҳ мутобиқ воқеъ набошад .

Чаҳорум : ҳаргоҳи тифлиро ба шуғлии маъмурсозӣ ва ӯ рағбат ба он накунад , аз мактаб рафтан ё шуғлии дигар , ҷоизаст ки ӯро ваъдаи диҳӣ ё битарсоне ки бо ту чунин ва чунон хоҳам кард , агарчӣ манзури ту кардан он набошад .

Панҷум : дар ҷиҳоду ҳарби намӯдан бо аъдоءи дайн агар ба дурӯғ , худъа тавон намӯд ки сабаб зафар ёфтан бар душманон дайн шавад .

Ва ҳосили калом онаст ки дар ҳар музиъӣ ки фоидаи муҳимаи шаръӣа бар он мутараттиб шаваду таҳсили он мавқуф ба кизб бошад ҷоизаст дурӯғи гуфтан ва агар бар тарки дурӯғ , муфсидаи шаръӣа мутараттиб шавад воҷиб мешавад ва бояд аз ҳади зарурату эҳтиёҷ , таҷовуз накард .

Ва дурӯғи гуфтан дар таҳсили зёдтии молу мансабу амсоли инҳо аз чизҳоӣӣ ки одамии музтар ба она нест ҳаром ,у муртакиби он осм ва гуноҳкораст .