Чун ки всоўси шайтонӣау хавотири нафсонӣаро шинохтӣу ақсому ъломоту асбоби онро донистӣ , бидон ки зарари он азиму оқибати он вахимаст , ва ин ҳолат аз ҷумлаи мӯҳликоти азимау ҳолот разилааст ,у дилро боиси тирагӣу зулмат ,у нафасро мӯҷиби афсурдагӣу кудурат , монеъи вусӯл ба саодат ,у мзиъи рӯзгор ва авқотаст чигуна чунин набошаду ҳоли инки сармояи таҳсили наҷоти умр ,у олати тиҷорати бандагони дил эшонаст .

Пас ҳар нафасӣ ки бандаи дилро ба ғифлату битолати масруф ва аз ёди худоу таҳсили инс ба ӯ , ё аз фикрӣ ки мӯҷиби зёдтии маърифатӣу касби муҳаббат ӯ бошад бозмондаи мағбун ,у бизоъати худро ба ҳайф дода ва он дар сӯратӣаст ки фикру васвоси он дар умӯр мубоҳот бошаду ағлаби мардумон чунин нестанд балки фикри эшон дар пайдои намӯдани роҳҳои макру ҳилау шайтанату худъау кайфияти вусӯл ба шаҳавоту нили лаззоту пайваста дар ботини машғӯли мунозиъа бо хасмону дафъи душманон балки бисёр мешавад ки фарзи мухолифату адовати дӯстони худро намӯда ва дар дили машғӯли танбеҳу муохзау ҷавоб эшон мегирданду рӯзу шаби худро сарф мекунанд дар хёлотӣ ки дилро сиёҳу дайну дунёро табоҳ мекунаду ҷамеъи ақсоми хаёлоти радияу афкори фосидаи хоҳ дар мубоҳу хоҳ дар ғайри он муштараканд дар эҳдоси зулмат дар дилу кудурат дар нафасу тазйиъи вақту ибтоли умру лекин дар маъсият бӯдану мутараттиб шудани азоб бар онҳо мутафовитанд пас ончии тахайюли умӯри мубоҳау тафаккур дар онҳо бошад мутлақан гуноҳӣ бар онҳо мутараттиб намешавад ва аммо дар умӯри ғайри машрӯъаи пас агар муҷарради тахайюлу хутур дар дил беихтиёр бӯда бошад бози муохзау уқобӣ бар он нест зеро ки таклиф ба амре ки аз таҳти ихтиёр берунаст ҷоиз нест ва агар ба қасд бошаду дилро ба ихтиёри машғӯли амри мубоҳии намояди пас агар хаёли иродаи он феъл бошад дар дили озиму мусаммам бар баҷо овардан он шавад ё инки дар дил таъассуф хӯрд бар инки чаро фалони маъсиятро ки дар фалони вақт муяссар шуд накардаму хаёли пушаймонӣу надомат аз он кунад осӣу гуноҳкору мустаҳаққи муохза ва уқоб хоҳад буд гарчи феълро ки мусаммам бар он шуда ба ҷиҳати монеъӣ ки рӯ диҳад накунад балӣ агар мусаммам шавад бар ону лекин аз хавфи худо тарк кунад маъсиятӣ нахоҳад дошт балки бар он тарк савоб хоҳад дошт ва аз барои ӯ ҳасана навишта хоҳад шуд ва агар хаёли иродаи феълӣ ё таъассуфи тарк он набошад балки ихтиёри худро бар тасаввури амри ғайр машрӯъӣ бидорад ки мутлақан иродаи онро надорад балки гоҳ аст медонад ки мустаҳаққ нахоҳад шуд чун хаёли салтанату нҳбу ғорат аз барои касоне ки дар ҳақи онҳо мутасаввир нест зоҳир онаст ки дар ин ҳам маъсиятӣ набошад ва ин тафсили мувофиқу муқтазои ҷамъи миёни оёту ахбори мухталифа Эйаст ки дар хусӯси қасди маъсияти ворид шудааст .