Аввал : ҷамол ӯ , зеро ҳар чаҳ камоли ҷамол ӯ бештар , лиззати назар ба ӯ болотараст .

Дувум : муҳаббату дӯстӣ ба ӯ , зеро ки ҳар чаҳ муҳаббати ошиқи болотару ишқ ӯ афзӯнтараст лиззати баҳҷат ӯ аз висол , ақўӣ ва атумаст .

Сеюм : ба зуҳӯри ҷамоли маъшӯқу вузӯҳи он , зеро лиззат дидани маъшӯқ дар торикӣ ё аз давр ё аз пас пардаи нозукӣ камтараст аз дидан ӯ дар равшаноӣу наздик бепардау ҳиҷоб .

Чаҳорум : ба парешонеи хотири ошиқу гирифторӣ ба олому ғамҳое ки дил ӯ мушавваш дошта бошад , зеро ки лиззатӣ ки одами саҳеҳ ,у мутмаини хотирӣ ки ҳеҷ фикрии биҷузи висолу мулоқот маъшӯқ надорад аз висол ӯ май баради ҳаргизи тарсноки мушавваш ё бемори мтأлм ё касе ки дил ӯ машғӯли фикр муҳиммӣаст наме баради пас касе ки муҳаббат ӯ андак бошаду маъшӯқро аз давр дар торикӣ бибинад ва ба ҷиҳати шуғлӣ аз умӯри худ дил ӯ парешон бошад ё дар ҷома ӯ ақрабҳои бисёр бошад ки ӯро багазанд , агар чаҳ фии алҷмлаҳро аз дидор маъшӯқ меёбад аммо лаззот ӯ нисбатӣ надорад ба лиззати ошиқи дил аз даст дода ки муҳаббат ӯ ба ниҳоят расида бошаду биҷузи ёди маъшӯқи ҳеҷ фикрӣ надошта бошаду маъшуқаро дар рӯзи равшан бепарда мулоқот кунад пас ҳамчунин лиззати маърифати худо дар дунё бо вуҷӯди ҳиҷоби бадану пардаи тану гирифтории машоғили дунявӣа агар чаҳ ҳамон тадбири бадан худ бошаду тасаллути мору ақраби табиат аз гуруснагӣу тишнагӣу ғазабу ҳирсу шаҳвату ҳабс дар чоҳи табиати Аслан нисбатӣ надорад бо лиззати лқоءу мушоҳида дар вақте ки ҳамаи инҳо муртафаъ гардад пас ориф ба худо чун дар дунё аз оиқу монеъ холӣ наметавонад буд мумкин нест ки баҳҷати софӣу лиззати комил аз барои ӯ ҳосил шавад .

Балии баъзе авқот аз ъўоӣқ ғофил мегардаду болмраҳи вуҷӯд ва ҳастӣ худро фаромӯш май намояд , ҷамоли маърифати худро ба ӯ май намояд ба наҳвӣ ки ақл ӯ ҳайрон ва вола мешаваду наздик ба он мерасад ки дил ӯ аз азимати илоҳӣ мншқ гардад валикини ин ҳолат монанди буқ хотФ мегузараду дФътои дил ӯ машғӯлу мушавваши умӯр дунявӣа мешавад , ва ин лозими зиндагонӣ дар дунёсти пас то марг наёмада ин лиззати холӣ аз нуқсон несту айш , айши охират ,у нишот , нишоти он оламаст балки ҳаёти ҳақиқӣ ҳамонасту бас : «у ани ?илдори алохраҳи ?лаии алҳиўони луи конўои иълмўн » ва аз ин ҷиҳатаст ки ҳар киро камоли маърифат ҳосил шуд , муштоқ марг мешавад ва агар ҳаёти дунёро хоҳад ба ҷиҳати таҳсили зёдтии маърифат май талабад ҳар чаҳ маърифат зиёд шуд мушоҳидаи равшантару қавӣ тар мегардад ҳамчунон ки ҳар чаҳ тухми бештару покиза ва некӯтараст , заръи он афзӯнтар ва некӯтараст ва шаккӣ нест ки маърифати худо ба ҷое мерасад ки болотар аз он мартаба набошад , чун дарёии маърифатро соҳилӣ на ,у иҳота ба канаи ҷалол ӯу ҷамоли худовандӣ маҳоласт пас мешавад ки ориф ба худои тӯли умр ба ҷиҳати зёдтии маърифати талабад .

Ва махфӣ намонад ки ончӣ мазкӯр шуд аз лақои илоҳӣу рӯяту мушоҳидаи ҷамоли азалӣ на ба навъеаст ки аҳл суннат мегӯйанд ки ба ин чашми зоҳири ҷамол ӯ дида хоҳад шуд , « таъолии шаънаи ани злк » , зеро дидан бо ин чашм дар ҳақи худо чаҳ дар дунё ва чаҳ дар уқбо маҳоласт .

Сқаҳи алأсломи Муҳамади бен мъқўби келинӣу шайхи садуқ « раҳмаи аллоҳи ъалиҳумо » ба санади саҳеҳ ривоят кардаанд ки аз ҳазрати эмоми содиқи алайҳи ассалом суол шуд « аз ончии мардумон ривоят мекунанд аз дидани худо ? пас фармуд ки нури хуршеди як ҷузв аз ҳафтод ҷузви нур курсӣасту курсии як ҷузв аз ҳафтод ҷузв нўрършасту арши як ҷузв аз ҳафтод ҷузви нур ҳиҷобасту ҳиҷоби як ҷузв аз ҳафтод ҷузви нур сараст , пас агар рост мегӯйанд чашми худро тез дар нури хуршедӣ ки аз абр холӣ бошад бидоранд ва бибинанд метавонанд ё на »у أбўи басир ривоят кардааст ки ба ҳазрати содиқи алайҳи ассалом арз кардам ки « хабари даҳ маро аз инки оё муминин дар рӯзи қиёмати худоро май бенанд ? фармуд балии пеш аз қиёмат низ ӯро дидаанд арз кардам ки дар чаҳ вақт ? фармуд : дар вақте ки ба эшон гуфт : « аласти брбкм » эшон гуфтанд балии пас соъатӣ сокит шуд , баъд фармуд : ки муминин дар дунё низ ӯро май бенанд , оё ту ҳол ӯро наме бинӣ ? абӯ басир гуяд арз кардам : фидоӣ ту шавам ин каломро аз ту нақл кунам ? фармуд : на , зеро агар ин ҳадисро нақл кунӣ инкор мекунад ӯро мункирӣ ки ба маънии он ҷоҳиласт ва чунин тақдир мекунад ки ин ташбеҳ куфрасту ҳоли инки дидан ба дил , на мисли дидан ба чашмаст ,у худои таъолӣ бартараст аз ончии аҳли ташбеҳу иттиҳоди нисбат ба ӯ медиҳанд » аз ҳазрати Амиралмӯъминини алайҳ ассалом пурседанд ки « оё худои худро дидае ? фармуд : вой бар ту худоиро ки наме байнами ибодат ӯро намекунам шахсе арз кард ки чигуна ӯро дидае ? фармуд : чашмҳои зоҳир , ба мушоҳида , ӯро наме бенанд ,у лекини дилҳо ӯро ба ҳақиқати имон май бенанд »у ахбор дар ин хусӯс бисёраст .