Бидон ки сабаби тақсири аксари мардум дар шукргузории ҳазрати бории таъолӣ ё камии маърифат эшонаст ба инки ҳамаи неъматҳо аз худованд субҳонаст ё камии маърифаташон ба ақсоми неъматҳоу афроди онҳо ё аз ҷиҳати ҷаҳл эшонаст ба ҳақиқати шукру гумонишон ба инки ҳақиқати шукр , гуфтан « алҳмди ллаҳ » ё « алшкри ллаҳ »аст ё аз роҳи ғифлат ва беилтифотӣаст ки ба фикри адои шукри манъам худ намеуфтанд ё баъзе чизҳоро ба сабаби умуми он аз барои ҳар касу улфату одат ба он , онро неъмат намешуморанд чунончӣ мебайнем ки агар аз шукри неъмати ҳаво ки боиси танаффус ,у замин ки маҳал оромаст ғофиланду сиҳҳати чашму гӯши худро неъмат намешуморанд , ва агар соъатии роҳи нафаси эшон қатъ шаваду баъд ба роҳат уфтанд ё чашми яке аз онҳо кӯр шаваду баъд бино гардад басо бошад ки дар мақоми шукри онҳо бароянд ва ин аз ғоят нодонӣаст , зеро шукри чунин шахсеи мавқуф бар заволи неъмат ва расӣдан ба онаст сонёу ҳоли инки неъмати доимӣ ба шукр кардан сазовортараст ва касе ки таъаммул кунад медонад ки неъмати худо дар шарбати обӣ дар ҳолати тишнагӣ беҳтараст аз мамлакати ҳама рӯй замин .
Ҳамчунон ки манқӯласт ки « баъзе аз уламо бар яке аз подшоҳон ворид шуд дар вақте ки дар даст ӯ кӯзаи обӣ буд ва май хости бёшомд , пас ба он олам гуфт ки марои мавъизае фармой .
Гуфт : агар ин шарбати обро аз ту бозгирнд ва ба ту ндиҳанд магари онкии дарбҳои он ҳамаи малики туро аз ту бигиранд ту чаҳ хоҳӣ кард ? гуфт : малики худро май даҳум .
Гуфт : пас чигуна шод май шӯй ба мулкӣ ки қимати як ҷуръаи обӣ беш нест ? » ва агар аз барои касе аз неъматҳои худои ҳеҷ чиз ба ғайр аз амнияту сиҳҳат ва қӯт набошад ҳар оинаи неъмат бар ӯ азимаст ва аз ӯҳдаи шукри он барнаме ояд .
Ва агар дар саропои аҳволи мардум назар кунӣ май бинӣ ки аз ин се неъмат , ғофил ,у фикри эшон дар чизҳои дигараст ки вабол эшонаст балки ҳақиқат онаст ки агар аз барои касе ба ғайр аз неъмати имон , ҳеҷ чиз дигар набошад бояд умри худро ба шукр , сарфи намояд .
Ва неъмати худоро бар худ комили бидонад балки оқил бояд биҷузи маърифати худоӣу имон ба ӯ шод нагардад .
Ва аз уламоу арбоби маърифат касоне ҳастанд ки агар ҷамеъи ончӣ дар таҳти тасарруфи ҳамаи подшоҳон рӯй заминаст аз ҳашаму хадаму хазонау амволу мамолики мшорқу мғорб ба ӯ бидиҳанд ба изои онкии як ҷузъ аз сад ҷузъи илму маърифат ӯро бигиранд розӣ намешавад .