Бидон ки зиди ин сифати мазмума , хавф аз худост ва он бар се навъаст :

Аввал : хавфи банда аз азимату ҷалоли кибриёии худованди мутаъолу арбоби қулӯб , ин навъро хашят ё рҳбти номанд

Дувум : хавф аз гуноҳоне ки кардау тқсиротӣ ки аз ӯ содир гашта

Сеюм : хавф аз ин ҳар ду бо ҳам

Ва шубҳа Эй нест дар инки ҳар қадари маърифати банда ба азимату ҷалоли офаридагору иртифоъи шаън ӯ ва улувва макон ӯ бештар , ва ба уюбу гуноҳони худ бинотар , тарсу хавф ӯ зиёдтар мешавад , зеро ки идроки қудрати Қоҳирау азимати боҳраҳу қувваи қавӣау иззати шадидаи боиси изтироб , ва ваҳшат мешавад шаккӣ нест дар инки азимати офаридагору қудрат ӯу сифоти ҷалол ӯу авсофи ҷамол ӯ дар шиддату қӯт , ғайр мутаноҳӣаст ва аз барои аҳадии иҳота ба сифоти қудс ӯу идроки канаи онҳо муяссар нест балки баъзе аз идроки олия ба қадари қобилияту тоқати худ бар сиблати иҷмол , баъзе аз сифот ӯро мефаҳманд ва он ҳам фии алҳқиқаҳ на аз сифот ӯ балки аз ғоят амреаст ки уқули қосираи эшон ба он мерасад ва онро камол тасаввур мекунад .

Ва агар заррае аз нури хуршеди ҳақиқати баъзе аз сифот ӯ бар дилҳои арбоби уқули қавӣаи партави афканди хору хаси вуҷӯди эшонро дар ҳам сӯзаду тор ва пуд ҳастишонро аз ҳам бугсаланд ва агар гӯшае аз пардаи ҷамоли азал аз барои соҳибони мадорик олия бардошта шавад аҷзои вуҷӯдашон аз ҳам пошида ва дилҳои эшон пора пора гардаду ниҳояти фаҳми нуфуси қудсӣау уқули олия онаст ки бафаҳманд ки расӣдан ба ҳақиқати сифоти ҷалолу ҷамол ӯ маҳоласт ,у забони ақл аз адои шамае аз авсоф ӯ ҳқиқаҳи абкму лол .

Ва ҳамин қадар бидонед ки дасти андеша аз домани ҷалолаши кӯтоҳ ,у пои ваҳмро дар соҳати қудсаш роҳ нест .

Ва фаҳмидани ин мартаба низ ба ихтилофи уқулу мадорик , мухталиф мегардад ва ҳар киро мадраки бештару ақли комил тараст ҳайрату саргардонии бештару азимату ҷалол ӯ шносотру хавфу даҳшат ӯ афзӯн тараст ва аз ин ҷиҳати парвардгор олам мефармоед : « анмои ихшии аллоҳи ман ибодаи алълмоء » яъне « инасту ҷуз ин нест ки хашяту даҳшат аз худои махсӯс бандагонӣаст ки олам ва доно ҳастанд » .

Ва Сайиди русули слии аллоҳи алайҳу ?ала ва силам фармуданд : « анои ахўФкми ллаҳ » яъне « тарси ман аз худо аз ҳамаи шумо бештараст » ва албата ба гӯши ту ҳикояти хавфи тайифаи анбёءу фирқаи авлиёъи расида , ва дар ҳар шаби ғашҳои пай дар паии амири муъминони алайҳи ассаломро шунидае ,у сабаби ин , камоли маърифат ба худоаст , зеро ки маърифати комила дар дил асар мекунад ва онро ба сӯзиш ва изтироб меоварад ,у асари он аз дил ба бадани сироят май намояду танро заъифу лоғар ,у чеҳраро зард ,у дидаро гирён месозад , ва ба ҷавориҳу аъзоъ сироят мекунад ва онҳоро аз маъсияти боз , ва ба тоъат ва ибодат медорад ва касе ки саъй дар тарки маосӣу касб тоъот накунад дил ӯ аз хавфи худои холӣ ва ҳеҷ мартаба аз хавф аз барои ӯ ҳосил нест ва аз ин ҷиҳат гуфтаанд : хоӣФ касе нест ки чашми худро бимолад ва гиря кунад балки касеаст ки аз оқибати ончӣ май тарсад эҳтироз кунад .

Ва баъзе аз урафо гуфтаанд ки банда дар ҳангомӣ аз худо май тарсад ки аз гуноҳ парҳез кунад , монанди беморӣ ки аз хавфи тӯли мараз аз ғизоҳои носозгор парҳез мекунад ва ҳамчунин ба сифоту аҳвол сироят мекунаду оташи шаҳавотро фурӯ май нишонд , ва лиззатҳои дунявӣаро ногувор месозад ,у таъми маосии ширин дар коми табъаши талх ва макрӯҳ мегардад , ҳамчунон ки асал ногувор мешавад назд касе ки донад заҳр бо он махлӯтаст ва дар ин ҳангоми дил ӯ аз дунё ва хошиъ мегардаду ҳиммат ӯ ба кори худу назар кардан ба оқибати аҳволи худ масруф мешаваду шуғлӣ аз барои ӯ ба ҷузи муҷоҳида бо нафасу шайтону муроқибаи аҳволу муҳосибаи аъмол худ намемонад ва як нафасро аз барои худ ғанимат май шуморад ва онро ба масраф бефоида наме расонад ва ба авқоту соъоти худ « знт » ҳам май расонад ва онро ба абас харҷ намекунад ва ба як калимаи лағв ки аз ӯ сар занад , ё хаёли ҳарза ки ба хотираш гузарад дар мақоми муохзаи нафасу итобу хитоб бо он дар меояду зоҳиру ботини худро ба чораи ончӣ аз он май тарсад машғӯл месозад ва ҳеҷ чизи дигарро ба хотири худ роҳ намедиҳад , монанди касе ки ба чанголи ширии даранда гирифтор гардад , ё ба дарёии тӯфонӣ ғарқ шавад ки фикрии дигари биҷузи халосӣ аз он надораду хаёлии биҷузи рҳоӣӣ аз он намекунад ҳамчунон ки аз ҷамъии саҳоба ва тобеъин машҳур , ва аз салафи солеҳин мأсўраст .

Ва ақали мартабаи хавф онаст ки асари он дар аъмол зоҳир шаваду одамиро аз муҳаррамот боз дорад ва дар ин вақти мартабаи вараъ ҳосил мешавад ва агар аз ин мартаба тараққӣ кунаду хавф ӯ ба мартаба Эй расад ки ӯро аз шубаҳот низ нигоҳ дорад соҳиб тақво хоҳад шуд ва агар аз ин мартаба низ тараққӣ кунад ва худро болклиаҳ ба хизмат парвардгор бидорад ва аз фузули дунё эъроз кунаду нафасӣ аз анфоси худро сарфи ғайр худо накунад дохили зумрау ҳизб садиқин мегардад .