Буд дар аҳдии яке бозоргон
наменадид Аслан зи савдоеи зиён
Гар харидии санг ё хоки замин
намешудӣ ноёб чун дар смин
Рафт дар Бағдоди баҳри имтиҳон
Сад шутури хурмои харид ва шуд равон
Ҷониби Басраи паии байъу шро
То сетанд зераи хурморо баҳо
Зераро ҳам ҷониби Кирмони барад
Себ созад сӯии асФоҳони барад
То бибинад бахти худро дар амал
Гуфт ё бахт ва равон шуд бо аҷҷал
Азқзои султон Басра шуд бурун
Баҳри сайд аз Басра бо ҷамъии фузун
Ҳар тараф май тохт аз баҳри шикор
Гуҳ фиканд асб аз ямини гуҳ аз ясор
Оқибати зини гирудору доварӣ
Ёва шуд зи ангушти шаҳи ангуштарӣ
Қимати он , боҷи Кашмӣру хутан
Бо хароҷи Мисру шомоту Яман
Омад андари ҷустуҷӯи ҳам подшоҳ
Ҳам амир ва ҳам вазир ва ҳам сипоҳ
Бештари ҷустанд ва кам тар ёфтанд
Оқибат аз ҷустанаш рӯ тофтанд
Хастаи гаштанди он гуруҳ аз ҷустуҷӯ
Шоҳи хашми олӯдаи з асб омад фурӯ
Бар тел хокӣ нишаст ӯ хашмнок
Пешкоронаши ҳама дар рӯй хок
Аз ғазаб мекард дар ҳар сӯи нигоҳ
Корвонӣ дид меояд зи роҳ
Гуфт сӯй ман кашид ин корвон
То бпрсмшони зи ҷой ва аз макон
То бипурсам чист эшонро матоъ
Калаками мсؤўли калаками қавми роъ
То бдонндм ки ман аинҷостм
Ҳоҷатӣ гар ҳасташон гўёстм
Шоҳи роъӣу раият чун гила
Кӣ гузорад гиларо роъии яла ? !
Гар раияти сӯии роъии ноядӣ
Рафтани роъии сӯй ӯ боядӣ
Шоҳ он бошад ки хонд сӯии хеш
Бенавоёни сўзмндони пареш
Вар буд бе дасти впоиии лангу кӯр
Худ ба сӯй ӯ равад аз роҳи давр
Нарми нармак ҳолашон прессон шавад
Ҳам зи сӯзи дардашон ҷӯён шавад
эй басо бе дасти впоёни алил
ӯ фитодаи зер пой нараҳ пел
эй басои гунҷишк бе барги внўо
Давр ӯ бигрифта ҳар сӯи бошаҳ ҳо
Ҳаркиро чанголу минқорӣ буд
Дарпайии сайди дили афкорӣ буд
Дили бдзднд аз даруни сина ҳо
Дар миёни чинаи донҳо чина ҳо
Шоҳ дар харгоҳ ва бар даргаи ҳиҷоб
Чун нагардад шаҳри вайрони даҳ хароб ? !
Ҳону ҳон эй Подшаҳ ҳушёр бош
Вақт хобат мерасад ҳушёр бош
Шоҳ набӯд онкӣ хусбад ним рӯз
Сад бараҳна бар дараш бо дарду сӯз
Шоҳӣ ва хуфтан ба санҷобу смўр
Дар буруни афтодаи сад мискини ъўр
Ман басӣ дорам дар ин мақсади мақол
Лек бигзорам ки танг омад маҷол
Ҳам маҷолами танг ва ҳам дили танг тар
Онкӣ бояд башнавад ҳам ҳаст кар
Чунки шоҳ Басра шуд дар корвон
Гуфташон кӣ буд корвони солоратон
Марди бозаргон ба пеши устод ва кард
Сад сано аз баҳри он султони фард
Гуфт ое аз куҷо ? бор ту чист ?
Дар куҷои ин бори ту вогрд нест ?
Гуфт аз Бағдод , мақсад Басра аст
Борҳоем ҷумлаи тмр ва тмраҳ аст
Гуфт хурмои сӯии Басраи барӣ ? !
Аблаҳӣ ҳастӣ ту ? ! ё савдогарӣ ? !
Хома чун ӣнҷо расед эй марди ҳуш !
Хӯни дарун сина ам омад ба ҷӯш
Зонка гуфтам ҳотифӣ дар гӯши ҷон :
« ту аз он аблаҳтарӣ эй мстҳон »
Мояи умр гиромӣ доштӣ
Ҳин биовар то чаҳ зон бардоштӣ ? !
Илми омӯзии барӣ ё армағон
Аз барои мударриси Каррӯбӣон
Моя эй каз малик ҷон андӯхтӣ
Хуш ба мактаб додае бФрўхтӣ
Додӣ онро ва гирифтӣ аз иваз
Ба зибр ба пеш ба зер ба иваз
То барии инро ба он маҳфил ки ҳаст
Ҷабраили онҷои яке шогирди паст
наменаёрӣ шарм эй соҳиби шараф
Шаст солаи умр худ кардӣ талаф
Ҳосили ин шаст сол эй марди муфт
Ман чаҳ гуфтам , он чаҳ гуфт ва ин чаҳ гуфт
б зибр б пеш б зер б барӣ
То кунӣ таълими ҷбрил аз харӣ
Умр худ додӣ гирифтӣ эй ҳзўн
Ҷузваи донеи пари зи тхиилу знўн
Ончии кор ту наёяд ҳилли иҷўз ? !
Ҳилли иҷўз назмаам лои иҷўз ? !
Хрқ оё дар фалаки ҷоиз буд ?
Ин фалаки қодир ва ё оҷиз буд ?
Ҳаст оё ин ҳиўлӣ ё сувар ?
ё сувар ҳаст аз ҳиўлӣ бехабар ?
Чанд бошад ё раби ақсоми арз ?
Гар надонам чун кунам бо ин ғараз ? !
Чанд газ бошад замин то осмон ?
Ҷонат аз кунат барояд эй фалон
Чанд тхиилӣ ба ҳам барме наҳй ? !
Хешро олам наҳй ном онгаҳе ? !
Илм агар ин аст бигзор ва бирав
Сад шутури зини илм назд ман ду ҷӯ
Рӯи сбдбоФии биомуз эй амӯ
Гардаи ноне ба дастовар азу
Ҳаст илми фиқҳи аҳком эй писар
Гарчи назд аҳли имони муътабар
Лек имрӯзи он ҳама тхиил шуд
Сади роҳу монеъ такмил шуд
Фиқҳ хуб омад вале баҳри амал
Не барои баҳсу таърифу ҷадал
Пшклигар ҷуст аз кун бизӣ
Кӯр шуд зон чашми марди ҳурмузӣ
Он дят оё ба соҳиби бузад буд ? !
ё дят бо қозии ҳурмуз буд ? !
Гар з қоф афтод анқо бар чаҳӣ
Чанд далв аз он кашигар огаҳӣ ? !
Хӯн ҳайз ояд агар аз гӯши зан
Ҳукми он чбўд ? ! бигӯ эй бўолҳсн !
Гар занӣ гардад зи ҷинии ҳомила
Ирс ӯ чбўди зи ҷин эй сддлаҳ ? !
Ин ғалат бошад ғалати андари ғалат
Сарф кардани умри худро ин нмт
Кори дории ин қадар дар пеш ва пас
эй бародар ки худо гуяд ки бас
Гар бадоне дар ақаб ҳо чистат
Фурсати хоридн сар нестат
Худ бидиҳ инсоф эй мард гузин
Ҳеҷ оқил мекунад кории чунин ? !
Вақти танги хешро бФрўхтн
Ин шлнгу таҳтаҳо омухтан ? !
Номи онро илм кардани зи аблаҳӣ
Бурданаш назд млоики вонгаҳе
Ин ба назд марди донои зишт тар
ё ба Басраи бурданати хурмоитар ? !
Чун шунид ин , марди бозаргони зи шоҳ
Бар замин бинишаст гуфт эй ҷони табоҳ