Агар табиати куллӣ бо веляти ҳол

Марои бгўӣӣ , донам ки ҳастӣ аз Аброр

Мисолаши всФтш ҳар ду бози гӯии маро

Ки дӯсттар сӯии ман сад раҳи ин змўсиқор

Ин марди ҳамеи пурсад ки табиат куллӣ чист ? ва ин сухан бетафсил зойеъаст . Ва нахуст бояд ки шунӯдаи ин номи аънии табиати куллӣ ки « дӯсттар бар ман сад раҳи зи мўсиқор ! » бидонад ки марин номро маънӣ чист ? ва худ ин номро маънӣ ҳаст ё на ? ва чу табиатӣ куллӣ бошад ночори табиатӣ ҷузвӣ бошад низ , ва то ндонанд маънии ин ном чист , шарҳи он маънӣ чигуна тавонад шунидан ?у қдмоءи ҳкмороу аҳли табоиъро андарин ном ва маънӣ ихтилофаст . Ва мо нахусти бигӯем ки маънии ин ном чист , то уқало ки марин китобро бихонанд бидонанд : ин шеър бе ин шарҳ ки мо кардем мари инро ҳазёнӣ бӯдааст , каз улӯми андарин суханони ҷузи ном чизе набӯдаст .

Пас гӯйем ки чу хирадмандони мари хокро сахту фишурдаи бикдигри афтодаи диданди чунин ки ҳаст ,у бад-ӣни сӯрат ки дорад , аз аб ҷудост ;у обро гудохтау ҷанбнда ва аз болои бншиби ояндаи диданди чунин ки ҳаст ,у бад-ӣни сӯрат ки дорад , ҳам аз хок ва аз ҳаво ҷудост ;у ҳавоу оташро диданд ки низ ҳар яке бар сӯратӣаст ки бидон сӯрат аз ёрон хеш ҷудост ; ва ҳамчунин афлоку анҷумро сӯратҳо диданд ки бар он истодаанд вази он ҳамеи бадӣгар сӯратӣ нашаванд ;у ҷумлагии ин ҷавҳари ҷисми як сӯрат гаштааст ,у баҳами фарози омада ки ҳаме аз якдигар ҷудо нашаванд ва бо якдигар биомезанд ва пароганда нашаванд , ва наризанд , гуфтанд : ночори мари ин ақсоми ҷисмро ҳоФзист , ки ҳар якеро бар сӯрат ӯ ҳаме нигоҳ дорад , аз баҳри анк ҳар яке азин ақсоми ҷисм (ро ) ҷзўҳоء бисёраст , ва ҳар ҷузвӣ бунгоҳ дошт ёри хеш бар он сӯрати сазовортар аз он ёр хеш нест бунгоҳ дошт ӯ , ва чу ҳамаи ҷузвҳоро бунгоҳ дошт ҳоҷатаст , мари ҳамаро ҷузи ҳамагии эшон ҳофизӣ воҷибаст . Пас мари он ҳофизи ин ақсоми ҷисми куллиро « табиати куллӣ » гуфтанд баном . Онгоҳи андар чаҳ чизе ӯ мухталиф шуданд . Ва мо нахусти сухан бар исботи табиат муставфӣ кунем . Онгаҳ ихтилофи ҳкмоءи фалсафаро андрчаҳи чизе ӯ ёд кунем ва бар асари он қавли ҳукамои дайнро бар исбот чаҳ чизеи табиат ёд кунем , то аз ҳар ду ҳикмат бар зикри табиати куллӣ сухан гуфта бошем .

Ва гӯйем каз пас ақсоми ин ҷисми куллӣ аънии хоку обу ҳавоу оташу афлоку анҷум маволедаст аз ҷавоҳири маъдании гдозндаҳу нои гдозндаҳ , вази он ашкол бисёраст , ки ҳар якеро аз он сӯратӣаст , кўбдони сӯрат аз ҷумлагии мавҷӯдоти мўлўдотӣ ва амҳотӣ ҷудост , ва ҳар якеро аз наботу ҳайвон низ аз пашша то пели вози гндноўи пиёз то дарахти гўзу соҷи сӯратӣ дигараст . Ва марин хоку обро ки бад-ӣни сўртҳоء мавлудӣ андараст ночори сӯрат гарӣ лозимаст бхосаҳ аз баҳри ин тафовут бисёр ки ҳаме байнем , каз чӯб ки навъеаст аз матбӯоти баҳрӣ бар сӯратии ҳарч заъифтараст чун чӯби бидўи чӯби анҷӣр ,у баҳрӣ бар сӯратии ҳарчи қавӣ тараст чун соҷу обнӯс . Ва андар ҳар шахсе аз ашхоси ҳайвони сўртҳоء бисёраст , аз пӯсту мӯӣу гӯшту устихону сару всму ҷузи он . Ва ҳар яке азин мусаввирот бар сӯрати хеш маҳфӯзаст андари ҳоли ҳаёти наботу ҳайвон , ва пас аз ҷудо шудани нафаси номӣу ҳайвонӣ аз он , аънии чӯбу устихону пўстҳоءи ҳайвони пас ( аз ) марги наботу ҳайвон ( бидон сӯрат ) ҳаме намонанд . Ва ҳар яке аз ан ( дороӣ ) ҷзўҳоءи хокӣу обӣ ва ҷуз онаст ,у ночори андар ҳар яке аз чӯбу ҷузи он нигоҳи дорандаи ист ки мари он ҷзўҳоءро ҳаме нигоҳ дорад , чаҳ аз он сӯрат ки ёфтаст , ва чаҳ аз он ҷумлаи ӣӣ ки он сӯрат бар онаст : аънии бмсли пораи сангро ҳофизӣаст ки мари ӯро бар сӯрати санги ҳаме нигоҳ дорад , ва он ҷзўҳоءи сахт шударо андари он пораи санг ҳаме бидорад то рехта нашавад . ( ва ) мумкин нест ки ҳар ҷузвии азони ҳамеи хештанро бидон ҷузв ки ҳам паҳлавӣ ӯст бар бандад , аз баҳри анки он ҷисм (ро ) андари зоти хеш феъл наёяд , ки ӯ ҷавҳарии феълпазир сет на фоиласт . Пас мари нигоҳи дорандаи ин мусаввирот (ро ) бар сўртҳоءи мухталифу мутафовит « табиат » гуфтанд .

Ва акнӯн чу мари номи табиатро маънӣ собит кардем , гӯйем : фалосифау аҳли табоиъи андар чаҳ чизеи табиат мухталиф шуданд . Арсттолиси андари китоб « самъи аллакайон » хеш гуфтааст ки « табиати оғози ҳаракат ва сукӯнаст » яъне : чу ҷавҳари ҷисм мавҷӯд шуд , бо муфрадоти табоиъи баҳам мавҷӯд шуд , андари як вҳлт буд бе ҳеҷ дирангӣу муддатӣ . Ва чу ин эърози аввалӣ бо ҷавоҳири ҳиўлӣ баҳам шуд , оғози ҳаракату сукӯни маконе аз он вҳлт буд , яъне : чу ин муфрадоти табоиъ аз гармӣу сардӣ ватарӣу хушкии бад-ӣни ҷавҳари пзироءи ин муфрадоти барин тақдир ки ҳаст , муттаҳид шуд , оғози ҳаракати он буду баҳра ӣӣ аз ҷисм гарон шуду фурӯи гроисти бамӣона ,у баҳрии азу сабк шуд . Ва боз шуд сӯии ҳавошӣ ; то олами азин ҷавҳар бидон эҷоди табиати бадв , барин сӯрат шуд ки ҳаст .

Ва ин қавлӣ некӯаст ақлӣ , валикини Муҳамади зкрёءи розии ин қавлро написандида ,аст ва гуфтаст ки агар чунин будӣ , воҷиб омадӣ ки ин табоиъ аз бории омада будӣ , андари ҷисм , ва агар аз бории омада будӣ андари худои табиат будӣ , ва ин раво нест . Ва пас Муҳамади зкрёءи розиро одат дода бӯдааст ки қўлҳоءи ҳукаморо хилоф кардаст . Ва мақсӯдаши броъти хешу изҳори сФўти хотири ваҳдати идрок хеш будаст !

Ва гуруҳеи азоҳли табоиъи гФтндкаҳи табиати аънии нигоҳи дорандаи ин мусаввироти табиии барин сӯратҳо қӯтӣ илоҳӣаст гумошта бар ҳифзи олам .

Ва гуруҳе гуфтанд : нигоҳи дорандаи ин шакл ки олам бар онаст барин ҷисм куллӣ халост , яъне ҷоӣӣ нест беруни азин фалак албата . Ва халои мари ҷисмро кашидааст , воин ҷой ки олами андрўсти марин ҷисмро андари зот хеш кашидааст ва нигоҳ дошта ,у ҳамеи нгзордш казу берун шавад , бар мисоли кўзгкӣ ки суфолгарон кунанд ,у бзир ӯ сўрохҳоءи тнки бикунанд ва бисёру мронро саракӣ бисозанд , ва чу мари онро сар бисозанд ва он кўзгкро боб андозанд , пар об шавад . Ва чу ангушт бар сар ӯ брнҳнд ва аз аб бар кашандаш , ҳарчанд ки бар бенаш сӯрохҳо бисёр бошад азуи ҳеҷ оби Фрўнёид , бдончи он хало ки андар кӯзааст мари он обро нигоҳ дорад . Ва чу роҳ набошад ки ҳавои бадв фурӯ шавад ; ҳеҷ оби азуи Фрўнёид ; ва чу ангушт аз сараш бар гиранд , об аз он сӯрохҳо бики бор фурӯд ояд аз баҳри онки ҳаво аз бар сӯи бадви фурӯд , ояд , ва он ҷойро ки об дошт бигирад . Пас ин гуруҳ ( ки ) гуфтанд « низоми олам аз халост » ҳуҷҷат ин овараданд бар пароканда ношудани аҷзоъи олам .

Ва гуруҳе гуфтанд : ин ҷисми куллӣ чунин бидон истодааст то хало набошаду ҷисмро хало накушуд , яъне то хало набошад , чунонк агар пораи ӣии неро сари боб андар ниҳанд , ва он сари дигарро бидиҳон бимиканд то он ҳаво ки андар не бошад азу фурӯд ояд об чу ҷои ҳавои андари он неи пора холӣ шавад бболо бар ояд , ва бар даҳони он макндаҳ расад . Пас бад-ӣн бурҳон гуфтанд : ин ҷисми куллӣ азин ҷои ҳаме пароганда нашавад то хало набошад .

Ва гуруҳе гуфтанд : ҳар чизеро аз чизҳоءи табиӣ чу шахсеу чӯбӣу ҷзони ҳамеи он рутӯбати фарози ҳам дордкаҳи андрўст , аз баҳри онки хокро рутӯбат ҷамъ кунад , ва чу рутӯбат азу нашавад , пароганда нашавад . Пас воҷибаст ки гФтндкаҳ « табиат » рутӯбатаст , ва ҳар чизе (ро ) ҳамеи рутӯбати фароз ҳам дорад .

Ва гуруҳе гуфтанд : андари ҳаии чизеи ҳофиз ё рутӯбат ё ҳароратаст . Ва гуфтанд : агар бо он рутӯбат ҳарорат набошад , чу он рутӯбат аз он хезади берун чунонк ҳаме байнем ки рутӯбат аз чизҳо ҳаме берун ояд боистӣ ки он чиз рехта шудӣ , влкн чу ҳарорат бо ӯст , ҳар ҷузвӣ ки рутӯбати азу берун шавад , он ҳарорати ҷузвии дигарро аз рутӯбати иваз ӯ ҳам андар кашад , ки феъл ҳарорат инаст ки рутӯбатро бикашад .

Ва гуруҳе аз фалосифа гуфтанд : иродат борӣаст ҳофизи марин чизҳоро номи он иродат « табиат »аст .

Ва аммо ҷавоби аҳли тоўили алайҳими ассаломи андари исбот ( табиат ) онаст ки гуфтанд : табиати бмсли нойиби нафас куллӣаст , ки муваккиласт дар нигоҳи доштани мари ақсоми ҷисмро бар сӯратҳо он . Вирд карданд қавли онҳоро ки гуфтанд ки табиати кунгоҳи доранда мусаввиротаст рутӯбат ё ҳароратаст , бдонч гуфтанд : ҳарорату рутӯбат низ сӯратҳоанд , на мусаввиронанд . Ва рутӯбати мари онро ҷўҳристу мари ӯрои андари ҷавҳари об бҳоФзӣ ҳоҷатаст , ҳамчунонк ҳароратро андари ҷавҳари оташи бҳоФзӣ ҳоҷатаст , аз баҳри онки ин ҳар ду аънии рутӯбату ҳарорат эърозанду арзро бзоти хеш қиём нест ,у ончи мар ӯро бзоти хеш қиём набошад , мар ӯро феъл набошад .

Ва рад карданд қавли ин гуруҳро ки гуфтанд « нигоҳи доранда олам халост . » бдонч гуфтанд : мар ҳар мусаввириро аз мусаввироти мавлудии нигоҳи дорандаи ист бар мусаввироти ҷисмӣ ки ҳаме набинем . Пас агар олам (ро ) барин ҷои халои ҳаме нигоҳ дорад ,у абро бар сӯрати оби халои ҳаме нигоҳ дорад , чаро ҳавоу обу хоку оташи ҳамаи ҳаме яке нашавад ( ва ) андарин хилофи ҷдобҷдо истодаанд ? вони чӯб чаро ҳаме наризад , агар ҳамагӣ ӯ ҷзўҳост ва ҳар яке аз он ҷузвҳо бунгоҳ дошт дигарон аўлитр аз ёр хеш нест ?

Ва рад карданд қавли гуруҳеро ки гуфтанд « табиати худ нафасаст » бдонч гуфтанд : аз маволеди наботӣ баъзе онаст ки мар ӯро тухмӣаст , ва баъзе онаст ки мари ӯрои аслӣ ва тухмӣ нест , чу кишмишу сморўғ . Ва чун баъзе аз ҳайвон онаст ки мари ӯро низ зойишаст , аз нару мода , ва баъзе онаст ки мари ӯро зойиш нест бали мар ӯро таваллудаст ки бхизд чу магаси впшаҳу мӯшу ҷузон , пас мари он зояндагонро фоил нафасаст ,у мари ин мутаваллидотро фоил нафас нест , чу вуҷӯди инҳо на бар он ҳанҷораст ки мрони зояндагони рост . Ва чун ин фоил ки мутаваллидот азуаст нафас нест , лои бади ҷавҳар (аст ) аз баҳри анки феълаши андари ҷавҳар ҷисмаст ,у номи ин феъл « табиати куллӣ »аст , кӯи бмсли марин ъолмро ки сарои нафас куллӣаст чу фаррошӣ ва каффошӣаст , ки ҳар имтизоҷӣ ки миёни аҷзо ИМАот уфтад , бар он қадар каз он имтизоҷ ояд , чизе бисозад наботӣ ё ҳайвонӣ ; бидон марин саройро пок ҳаме дорад , ва тинатҳоро аз баҳри онк то азуи тркб мардум ояд покиза ҳаме кунад ,у музирати палидиҳоро бснъи хеш аз мардум ки беҳтарини маснӯъ худованд ӯст дафъ ҳаме кунад , чунонк аз тинтҳоءи гандау зиёнкору палиди мӯшу морўи каждум ( дафъ ) кунад , тобгризнду бзири замин фурӯ шаванд . Ва музирати он аслҳоءи бад аз мардум давр шавад бад-ӣни сунъ каз табиати куллӣ ҳаме ояд . Ва аз обҳоءи ганда шудау зминҳоءи пусида бар нистонҳоу шўрстонҳои магасу пшҳонгизд , то гандӣу палидӣ аз онҷоиҳо дафъ шавад ,у маснӯъот ӯ бҳўо бар паранд . Ва он тинат бидон сӯратҳо кӯ кунад , хуш шавад . Ва боз чу ҳалок шаванд , он аҷсоди бти боиъ бо уфтанд хуш гаштау шоистаи сӯратии беҳтар аз он шуда .

Ва ин ҳикматӣ азимаст ва далелӣ зоҳираст бдонки табиати куллӣ ҳамеи оламро аз олоишҳоу омизшҳоء шӯрида бишӯяд ва покиза кунад аз баҳри сунъи нафаси куллиро . Ва зминҳои зиҳи гирифта ки бад-ӣни сунъи хушк ҳаме шаваду шоистаи мазореъ ҳаме гардад , гўост бар онки табиати куллӣ ходими нафас куллӣаст . . Ва табиат куллӣаст ки ҳар якеро аз табоиъ бар сӯрат ӯ нигоҳ ҳаме дорад , то рехта нашавад ва то намирад ва напӯсад . Ва ин ҷўҳристи бакуляти аҷзоъи олами ҷисмии расида ,у бад-ӣни сабаби маринро « олами табиат » гуфтанд . Нисбати Фълҳоء ӯ ки андари ҷисм мўҷўдост бадваст ,у нисбат ӯ бФъл авваласт ки бмёнҷии нафаси куллӣ падед амдаҳаст андари олами ҷисмӣ нигоҳ дошт оламро . Ва бдончи мари афлокро ҷнбонндаҳ ӯст , ( ӯ ) на гаронаст ва на сабк . Ва бдончи ҷнбонндаҳи оташи сӯии ҳавошӣ олам ӯст , ӯ сабкаст . Ва бдончи ҷнбонндаҳи хоку оби сӯй марказ ӯст , ӯ гаронаст . Ва бдончи ҷнбонндаҳи наботи сӯй ( болаш ) ӯст , номаши онҷои нафас номӣаст . Ва чун ҷнбонндаҳи нафаси ҳиссӣ бар талаби лаззот ҷисмӣ ӯст , номаши онҷои нафас ҳиссӣаст . Ва чун ҷнбонндаҳи нафаси мардумро бдонстн мавҷӯдот ӯст , номаши онҷо ( нафас ) нотиқааст .

Ва ҳамаи оламро боҷро ӯ як табиат ,аст бдонч « як » фоили ҳамаи ҷзўҳоءи олами рост . Ва андари як аз он Марвро номӣ дигараст , бидон феъл ки бидон кунад : ҳам чунонк нафаси андари олам сағир якеаст ,у андрў Фълҳош бисёраст баҳри олатии кондрўст , бар мисоли дурудгар ки баҳри дасти афзории корӣ дигар кунад . Ва маснӯъоти хоси табиати куллӣ бар мисоли мзўротст аз маснӯъоти нафаси куллӣ , аънӣ : баробари ҷавоҳири кони маснӯъоти нафас куллӣаст чу зару симу ҷузи ани мари табиати куллиро зоги взмчу зрних ва ҷуз онаст . Ва баробари нботҳоءи аслии мари табиатро сморўғу кшнк ва ҷуз онаст . Ва баробари мурғону чаҳорпоёни зояндаи мари табиат (ро ) магасу пашшау мӯрчау ғўк ва ҷуз онаст .

Аз баҳр он гуфтанд ҳкмоءи дайни ҳақ ки фалсафаи илоҳии мари эшон рост ки табиати куллӣ шогирди нафас куллӣаст , бо анки хосияти феъли нафаси куллӣ эҷоди нафас нотиқааст андари ҳайкали инсонӣ ,у коркард бар аҷсоми андари ашхоси бтсўир ,у таҳвили мари наботро басӯрат ҳайвонии андари ашхос ,у дигари ҳолатҳоу астҳолтҳо , ҳамаи мари табиати куллӣ рост , ки ӯ андарин оламаст миёни фалаки қамару миёни он нуқта ки марказ олам онаст . Ва ҳамагии маоту афлокро такя бар онаст ,у олам аз табиати куллӣ параст , бе онки ҳеҷ ҷой андрў бигирифтаст , аз баҳри онки ҷавҳарии но ҷой гираст .

Ва аммо қавли ин мард ки ишорати табиати куллӣ « боўлити ҳол » ҳаме кунад , боз ҷустанаст аз вуҷӯди табиати куллӣ бовели андари ҷавҳари ҷисм . Ва ҷавобаш онаст ки гӯйем : вуҷӯди табиати куллӣ андари ҷавҳари ҷисм ки он сояи нафаси куллӣ буд бовели ҳол аз назари нафаси куллӣ буд андари сояи хеш , ҳамчунонк вуҷӯди нафаси куллӣ аз назари ақли куллӣ буд андари зоти хеш . Ва агар касе мари ин суханро мункир шавад ва гуяд : аз назар касе андари чизеи фоил чигуна рўобошд ки падед ояд , чунин ки ҳаме гуед « аз назари нафаси куллӣ андари ҳиўлӣ ки соя ӯ буд табиати куллӣ падед омад » ? ҷавоби мо мар ӯро онаст ки гӯйем : чу нозир шариф бошаду онч андрў нигарад бҷнсу ҷавҳарят ӯ наздик бошад , ҳосил аз он назари ҷавҳарӣ фоил ояд . Ва мисоли он андари олам зоҳираст бар онк чу офтоби кўҷўҳрӣ шарифаст ҳамеи андари муҳраи ӣии булӯри гирд ( ва ) покиза нигарад кон муҳра бигардӣу покизагии ҷавҳари боФтоби ҳам ҷинсаст , андари он муҳраи оташӣ мавҷӯд шавад кӯ ҷавҳар фоиласт . ВнФси куллӣ ҷавҳарии абдоъисти шариф ,у соя ӯ аз ҷинс ӯ буд . Чу андрў нагирист табиати куллӣ падед омад андари ҳиўлӣ , ки фоил ояд андари соя ӯ бар мурод ӯ ва баъзе аз корҳоء ӯ ҳаме кунад , чунонк оташ каз офтоби андари булӯр падед ояд баъзе аз корҳо офтоби бикунад . Ва чу аз назари нафаси куллӣ андари соя ӯ табиати куллӣ падед омад , боўлити ҳоли чаҳор табъи муфради бҷўҳри ҷисм муттаҳид шуд , аз баҳри онк ӯ вчҳорми мавҷӯд буд аз ибдоъ , аънии ақлу нафасу ҳиўлӣ , чаҳоруми табиати куллӣ . Ва баҳраи ӣӣ аз ҳиўлӣ гарон шуду фурӯи гроист ,у баҳраи ӣӣ сабк шуд ва боло гирифт . Ва чу мрони ҷавҳарро миқдории аънӣ бениҳоят набӯд , онч гарон шуду андари маркази устод , мхлти гашт ,у онч сабк шуду ботроФ боз шуд , баростӣ боз шуд . Ва чу баростӣ боз шуд , доира ӣӣ омад , бар мисоли сангӣ ки боб орамида андари Фкнндш ,у доираи ӣӣ аз он ҷо ки санг уфтад баҳри сӯии рост боз шавад , чунонк гуфтеми пеши азин .

Ва далел бар онки доираи бҳсўли табиати куллӣ рост шудааст , онаст ки гӯйем : агар мо бўҳми мари ин ИМАоту афлокро ҳам бар омезему бшўрим то ҳама биомезад , ангаи дасти азу боз дорем , воҷиб ояд ки бози ин олами ҳам барин сӯрат шавад ки ҳаст . Ва мисол аз шавоҳиди олами барин сухан чунон гирем ки донем ки агар мо шишаи ӣӣ бигирем бидон қадар ки андрўи як ман об гунҷад , . Ва бад-ӣни оби даҳ стири хокро андари аФгним , то баҳрии азу тиҳӣ бимонад ки он тиҳии пар ҳаво бошад . Онгоҳи мари он шишаро сар устувор кунему бҷнбоними онросхт бисёр , чунонк ҳама бар якдигаромезад , то ҷеффи хезади вобу хоку ҳаво ҳама биомезад ва яке шавад , онгоҳи он шишаро бунаем ночори он хоки бзир об нишинад ,у ҳаво бар сари оби истад . Ва ин далели ҷузвии шоҳиди моро ҳаме гуяд ки барин аҷзоъи табоиъи он табиати куллӣ мўклист , ки мари ӯро бар он сӯрати аввалии ҳаме нигоҳ дорад , то сипас азин қаҳри кондрўи расидагии мо ёд кардем бози ҳам бдони аввалӣ боз шуд . Ва агар ин аҷсом омехта шаванд бқоҳрӣ ки мар ӯро биомезад , чу қаҳри он қоҳир азу бархезад , ин олами ҳам барин сӯрати боз оидкаҳ ҳаст ,у хоки андари миёнаи олами истад ,у оби зер ӯ истад ,у ҳаво аз бар оби истад ,у оташ аз бар ҳаво , ва афлок бигард андар ояд , аз баҳри анки табиати куллӣ аввалӣ аз ҳол хеш нагардад , ва мумкин нест ки ҳаво гарон шавад ,

Ва хок сабк шавад , ё ҳавои андари маркази истад ,у хоки бболо бар шавад . Намудем уқалоро ки табиати куллӣ боўлити ҳол аз амри бории субҳона ҳосил шавад бмёнҷии нафаси куллӣу назар ӯ бмёнҷии ақли куллӣу таъйид ӯ мари нафасро . Ва мисолаш ва сифаташ инаст ки мо ёд кардем биҷӯад хозини илми китоби худои таъолӣ . Ва биллоҳи алтўФиқу слии аллоҳи алии набӣаи Муҳамаду ?алаи аҷмъин .