Ҷавоби масаълаи ҳаким юнонӣ додааст . Худованди мантиқ арсттолис гуфт : бнгристми андари олам , чизе надидам бхўиштни наздиктар аз мардум ,у мардумро бшхсҳо мухталиф дидам . ‍ аз номҳо эшон пурсидами яке зайд ва яке Амри яке ҷъФрўи ҷузи он , вазин номҳо ҳеҷ ( ном ) номи ёр хеш набӯд . Пас номии ҷустам ки он номи марин ҳамаи ашхосро ҷамъ карда буд : чун он номро бигуфтам , ҳамаро гуфта будам . Ва он номро « мардум » ёфтам ки ашхоси инсонии бзири ин номаст , аз ҷаъфару солеҳу ҳамдону ҷузи он . Онгоҳи бнгристми андари олам низ : гов дидаму хару асбу ҷузи он . Пас гуфтам : номӣ бояд ки ин чорпоҳоро низ бо мардум ҷамъ кунад , ва чун он номро бигӯеми мардумро бо инҳо гуфта бошем , ва он номро « ҳайвон » ёфтам . Пас гуфтам : мардуму ҷузи мардум ( аз ) зиндагони ҳама ҳайвонанд . Ва онгоҳи андари олам низ чизҳо дигар дидам , чун дарахту гиёҳ . Пас гуфтам : номӣ бояд дигар ки мари ҳайвонро бо инҳо ҷамъ кунад , ва ин номро « афзояндау рўиндаҳ » ёфтам ки онро битозӣ « номӣ » гӯйанд , яъне афзоянда . Онгоҳи андари олам низ сангу кулӯх вау ҷуз он дидам ва пас гуфтам : дигари номӣ бояд ки мари инҳоро баростӣ ҷамъ кунад , ва он номро « ҷисм » ёфтам , онгоҳи андари олам низ арвоҳ дидам ки донистам ки он ҷисм нест , бдончи андар ҷисм мутасаррифаст . Пас номии ҷустам ки арвоҳро бо аҷсоми гирди орад , ва он номро « ҷавҳар » ёфтам . Ва чун чизе ( дигар ) надидам гуфтам : ҷавҳари ҷинс алоҷносаст ки бартари азу ҷинс нест , вҷсму рӯҳ навъҳо ӯйанд , бдонч ҳар ду ҷавҳари андари ҷавҳар мутлақ маъқӯласт на маҳсус . Ва ҷисм ки ҷавҳарро навъ буд , ҷинс ояд мари ҷмодро . Азснгу кулӯху ҷузи он , мари наботро аз гиёҳу дарахту ҷузи он . Онгоҳи бози рўиндаҳ ки як навъ буд мари ҷисмро ҷинс омад мари наботу ҳайвонро . Онгоҳи бози ҳайвон ки навъ буд мари рўиндаҳро ҷинс омад мари гову хару мардуму ҷзонро . Ва мардуми навъи алонўоъи омдў ( ҳеҷ » чизро ҷинс наомад , ки фурӯди азу ашхосаст аз фалону фалон . Пас ҳаким файласуф гуфт : мардум навъеаст мари ҳайвонро , ва ҳайвон навъеаст мрномиро , ва номӣ навъеаст мари ҷисмро , ва ҷисм навъеаст мари ҷавҳарро ,у ҷавҳари ҷинс алоҷносаст бад-ӣни тартиб ки нигоштем : ҷавҳар ҷинсаст мари ду навъро : яке азуи рӯҳу дигар ҷисмаст . Ва ҷисм навъаст мари ҷавҳарро ва ҷинсаст мари ду навъро : яке ҷамоду дигари номӣ .

Ва номӣ навъаст мари ҷисмро ва ҷинсаст мари ду навъро : яке наботу дигари ҳайвон .

Ва ҳайвон навъаст мари номиро ва ҷинсаст мари ду навъро : яке беақлу дигари оқил .

Ва оқил навъаст мари ҳайвонро ва ҷинсаст мари ду навъро : яке ( фириштау дигари мардум . )

Инаст ҷавоби фалсафии марин суолро кандарин трслст ки мо шарҳ он кардем .

Ва аммо ҷавоби аҳли таъйиди мари ин суолроу ончи ҳкмоء фалосифа гуфтанд бар усӯлу фурӯъи мавҷӯдоти олами кандарин тартиб ва тафсиласт онаст ки гуфтанд : андарин тафсил хилофӣ нест ки фалосифа гуфтанд , влкни вазъи дайни худоӣ бар мисоли дунёст аз баҳри анки дунёро вуҷӯди бъқл худоӣасту дайнро вазъ бФрмон худост , ва ҳам офариниш ва ҳам фармон мар ӯрост чунонк гуфт : қавла « алои ?лаи алхлқу аламр , табораки аллоҳи раби Алъоламин . »у шинохти маротиби халқии мардумро ар баҳри он бояд то бидон шинохти мари ӯрои шинохти маротиби амреи бҳосли аидў аз дунё бар дайни далели гирдтои тааммулу тафаккураш ботил нашавад ва хабараст аз расӯли алайҳи ассалом ки гуфт « худои таъолии мари дайни хешро бунёд бар мисоли офариниши дунёи ниҳод , то аз офариниш ӯ барадин ӯ далел гиранд ,у аздин ӯ бар ягонагӣ ӯ далел ёбанд , » бад-ӣни хабар « ани аллоҳи асси дайнаи алии мисоли халқаи листдли бхлқаҳи алии дайнау бад-ӣнаи алии ваҳдонията . » пас ҳар ки марин маротибро ки мавҷӯдоти халқӣ рост бишносад , бояд ки бар маротиби дайн далел гирад ,у маротиби андари олами дайни ҳам барин мисоласт ки андари дунёст ва мисолаш инаст :

Пас мари дайнро ки ӯ як асласт ду фаръанд , ки ҳар фаръии азон низ фаръӣаст мронро ки бартар азуаст восиласт мари анро ки фурӯтар азуаст , чунонк расӯл фаръаст мар ӯро восиласт мари васиро . Вўсӣ фаръаст мари расӯлро ва асласт мари эмомро . Ва эмом фаръаст мари васиро восиласт мари ҳуҷҷатро , ва ҳуҷҷат фаръаст мари эмомро ва асласт мари доъии ров доъӣ фаръаст мари ҳуҷҷатро ва асласт мари аҳли даъватро .

Ва дигари ҷониби асл : ( ақл ) баробар расӯл фаръаст мромр ров асласт мари васироу нафасро . Ва нафас фаръаст мръқл ров асласт мари эмомро вҷдро . Ва ҷад фаръаст мари нафасро ва асласт мари фатҳроу ҳуҷҷатро . Ва фатҳ фаръаст мари ҷадро ва асласт мари хаёлро видоъиро . Ва хаёл фаръаст мари фатҳро ва асласт мар ( аҳл ) даъватро .

Ва аҳли истиҷобати андари олами дайни бмҳли мардуми андари олам дунёаданд . Ва чунонк мардуми навъ алонвораст мари ҷавҳарро агар ҷинс алоҷносаст , мстҷиб низ фаръи алФрўъсти мари дайни ҳақро агар асли алосўл (аст . ) ин мувозина тааммул кунад оқил ! .