Ҳафт саволаст андарин панҷ байт аз хосиятҳо , ва ин ҳафт суоли се қисмаст : баҳрии азу маърӯфаст ,у баҳрии азуи маҷҳӯлу баҳрӣ маҳоласт . Аммо онк маърӯфаст ду суоласт : яке кашӣдан мқнотиси мари оҳанроу дигар бар ме?зидан мӯш бар гузидаи паланг ва аммо ончӣ маҷҳӯласт ду суоласт : яке дафъ кардани ёқӯти мари вабороу дигар бар кандан забарҷади мари чашми афъиро . Ва аммо онк маҳоласт ин се саволаст : яке шикастани сурби мари алмосроу дигари мулозимати таби мари шаҳри Аҳвозро ва се дигари ғамгин нобӯдан ҳеҷ каси андари таббат . Ва бад-ӣни сабаб ки ин саволоти барин се навъаст , ҳаме гумон уфтад ки ин байтҳо андарин қасида касе биФзўдсти бдончи ин на суол ҳукамост то ин марди бад-ӣни саволоти маҳолот озмоиш кардаст аҳли рӯзгори хеш (ро ) , ва мо бар ҳар яке ( азин ) се навъи суол бар андозаи он сухани бигӯем ба тавфиқи бории таъолӣу тақаддус .

Ва аммо ҷавоби мо марин суолро аз хосияти мқнотис ки мари оҳанро бикашад , онаст ки гӯйем : аз он санг бухорӣаст беруни ояндаи лазиҷи андари кушанда ки биҷузи оҳан андар накушуд , ва мухолифаст он бухори мари оҳанро бтбъ , бо онки бадви андар оўизндаҳаст , ҳамчунонк нами ҳаво мухолифаст мари пунбау коғазро , вазин ҳар ду андар оўизндаҳаст ,у чўози бухори он мқнотис ба оҳан расад андари овезад , ва чу мухолифаст мар ӯро , чу бадв расад азу бигурезад ва боз гардад , ва ба бозгаштани мари оҳанро каз андар овехта бошад бо хештан биорад . Далел бар дурустии ин қавл онаст ки чун мари он сангро ба наздики хурдаи оҳан ( ки ) сўнш гӯйанд бидоранд , он ҷзўҳоءи сўнши сӯй ӯ давидан гирад , ва бухор бошад ки пароганда равад то ҳамеи сўншҳои парогандаро биёбад . Ва чун он сангро ба сайри кӯфтаи бёлоинд низ оҳанро накушуд албата ,у сайри чиз мсддаст ки чу мар ӯро ба чизе андар моланд , бар он чиз аз он сайри пўдгкӣ ва пўсткӣ бигирад ки бухорро боз дорад чунонк моҳии гирон ба зимистони сару дастҳоро то ба бозувон ба сайри кӯфта ҳаме олойанд то мсомҳо баста шаваду бухор аз даст берун наёяд , ва чу бухори андар пихстаҳ бимонад гарм шавад ва битавонанд дастро ба оби сарди андар кардан , ва чу он сангро ба сайри кӯфтаи бёлоинди оҳанро накушуд , донистем каз он санги бухорӣ буд ки ҳамеи берун ( шудӣ ) то кунун чу он сайри мари манофизи он бухорро бигирифт низ ҳаме берун наёяду оҳанро накушуд , ва но кашӣдан мқнотиси мари оҳанро сипас аз молидани сайри андрў , моро гувоҳӣ дод бар онки азу ( бухорӣ ) ҳаме берун омад кони бухори ҳам ба оҳан андар овехт ва онгаҳ азу ҳаме бигурехт , то ӯро ҳамеи басӯи ( мқнотис ) кашид . Ва низ ин ҳол гувоҳӣ дод бар онки он санги ҳамеи оҳанро сӯй хеш кашад , на оҳани мари он сангро ҳамеи сӯй хеш кашад ки миёни табиӣон хилофаст андари онки мқнотиси ҳамеи оҳанро бикашад ё оҳани мқнотисро . Вениси каҳрабо ки ӯ самғ дарахтӣаст , мар ӯро хосият онаст ки гоҳи ҳамеи сӯй хештан кашад вази каҳрабо низ ҳамеи бухорӣ берун омад кони бухори ҳамеи ҷуз ба коҳи андари нёўизд , вчў ба коҳ раседу дарав андар овехт азу бигурезаду ӯрои басӯии каҳрабои бикашад ,у коҳи азуи сӯии каҳрабои ҷаҳд .

Ва низ хосият онаст миёни зог ки ӯ хокӣасту миёни мозўи кӯи бор дарахтаст ки чун бо якдигар омехта шаванд , сипас аз онк ҳар ду зарданд , сиёҳ ба ғоят шаванд , ва ин маъниро табиӣони ҳеҷ ваҷҳе наёфтанд ҷуз анк гуфтанд ҳам зог ва ҳам мозўро мижа ( маза ) тунду гӣранда (аст ) , аз он ҳаме сиёҳ шаванд . Ва ин ҳуҷҷатӣ сустаст , аз бҳронки ин ду мижа аз роҳ чашеданӣ якеанду хилофи мари эшонро пас аз омехтани андари якдигари ҳаме падед ояд кон дӣданӣаст ( ва ) чашеданӣ нест .

Ҷавоби азин савол : бо анк агар раво бошад аз хосияти суол кардан , низ раво бошад ки мо бипурсем ва биҷавӣем ки чаҳ хосиятаст андари донаи хурмо ки чу зери муштии хок андар кунандаш воб бар ӯ расад , як сараш ба замин фурӯ шавад ва як сараш ба ҳаво бар ояд ,у анк ӯ ба замин фурӯ шавад хоку об ба хештан кашӣдан гираду мари онро аз хокӣу обӣ ва ба сӯрати ҳоءи чӯбу баргу лиФ ҳаме гирданду басӯии он сари дигар ба ҳавои ҳамеи фурӯи спўзд , онрои дарахтӣ чу минорае бар пой кунад ва ҳар соли панҷсад ману бештару камтар аз хоку обро хурмоӣ латиф гирданд ва чӯб кунад , ва беш аз сад соли барин сунъ бимонад ,у мари донаи зардолуро ин хосият нест , бали ӯрои хосият дигараст , хоку об (ро ) зардолу кунад , чунонк мқнотисро хосият оҳан кашӣдан (аст )у булӯрро ин хосият нест , бали хосият ӯ анаст каз шуъоъи офтоби оташи падеди орад . Ва вагар аҷаб нест ки донаи хурмо хосиятӣ ёфта сет ки мари хоку обро бидон хосият аз қаъри замин ҳаме баркашад ва бар рӯй замин чу минорае ба по кунадаш ва сад сол бар пои бдордш , ва ҳар сол ба харворҳо фаровони хоку об ва хурмо созад , ки андрони хурмо аз хокӣу обии ҳеҷ чиз набошад , чаҳ аҷабаст ки сангӣ ба хосиятӣ ки ёфта сет аз офариниш , мари пораи оҳанро сӯй хеш кашад бе онки ҳол ӯро бигардонад взўи чизе дигар кунад ? вазин чаҳ савол ояд ? ва ҳаминаст сухани андар ҳар ( чиз ) аз тухми наботу нутфаи ҳайвону хояи мурғон каз он мар ҳар якеро дигари сунъии сету хосиятӣ , ки мардуми бошараф худки ёфта сет аз он оҷизаст , ва ҳеҷ касро азони ҳаме суол наёяд , ва агар касе аз он суол кунад , ҷавобаш он бошад ки « он офарӣда худост , беҳуда магӯӣ ва рӯҳ намой . » касе чигуна савол кунад ки ниҳод ӯ бар онаст ?

Ва аммо ҷавоби саволи онки мӯши ҳаме бар гузидаи паланг бар мезад , онаст ки гӯйем ин шигифтии мардумонро бидон ҳаме ояд азин ки чунин нест ки эшон ҳаме гумон баранд . Ва гӯйем миёни баҳрӣ аз ҷонварон дӯстӣасту миёни баҳрии душманӣ , чунонк миёни зоғу миёни бум душманӣаст ки бум ба шаб бинад ва ба рӯз набинад ,у зоғ ба рӯз бинад ва ба шаб набинад ,у бум ба шаб бияёд сӯии зоғон ки бар дарахтии ҷамъ шуда бошанд ,у зишони якон якон ҳаме бигираду сари ҳамеи гуселаду ҳамеи афканд ва эшон ӯро ҳаме набенанд ;у бўзнаҳи мари гурбаро дӯст дорад ки гурбаро ба канор гираду ҳамеи бўсдш ,у саги гурбаро душман дорад , ва ин дӯстиҳоу душманиҳо ҷабалӣаст беиллат . Пас ҳамчунин миёни паланг ( ва ) мӯш низ дӯстӣ ( аз ) офариниш ҳаст ,у мӯши бдонки гузида ( паланг )ро биҷӯед на он хоҳад ки бадв мезад , бал хоҳад ки он олӯдагии даҳони палангро блисд , ва чу аз он боздорндш ҳиялат кунад ва ба девору бом бар шавад то буи он биёбад , ва чун бар он гузида расаду буи он биёбад аз шодии гмиз бар он биндозад , ва хоҳад ки чизе азу бидон луобу асар палид бирасад ҳамчунонк чу сегон ҷуфт хоҳанд гирифтан ҳар куҷои он саги модаи гмиз , афканди он дигар ки мари ӯро ҳаме ҷӯяд аз орзӯӣ расӣдан то бар он ҷой ки он гмиз омадааст , чу бидонҷо бирасад бар он гмиз низ бмизд , ва он зоҳири сету макшуф ,у шайхи Нахшабии андар « китоби маҳсӯл » гуфтааст ки чу дандони палангро бар дар сӯрох мӯш бидоранд мӯш аз сўлохи божгўнаҳ бар ояд дами пешу сари азпс , вогари порае пиҳи паланги андари хонаи бунаӣ ҳарч бидон ҳаволӣ мӯш бошад онҷо ояду ҳамеи кашандашон , ва эшон хештанро бидон ҳаме афкананд ҳамчинонкии зоғони хеш бар бум ҳаме афкананд ва ба доми андари ҳаме монанди .

Ин шигифтӣ нест влкни ҳади оммаро гуфтанд мӯш ҳаме хоҳад ки ба гузидаи паланг бар мезад , азин сухан мутаҳайир шуданд . Ва агар мӯшро яла кунандӣ то бидон гузида фароз оядӣ вонро блисдӣ , вбри он нмиздӣ ,у агркаҳи мӯш ( ки ) ӯро бо паланги ин муҳаббатаст буии луоби оби даҳон паланг биёбад , чаҳ аҷабаст ? чу ҳаме байнем ки гурбаи ҳамеи буи мӯш биёбад ,у миёни гурбау мӯш низ дӯстӣ офаринишаст ,у гурбаи мӯшро ҳаме аз дӯстӣ хӯрд на аз душманӣ , чунонк гурбаи бачаи хешро ҳаме хӯрд аз дӯстӣ , ва ҳар хӯрандае мари хӯриши хешро аз дӯстӣ хӯрд на аз душманӣ , чунонк гуруснаи таомроу ташнаи обро аз дӯстӣ ва мувофиқат хӯрд на аз душманӣу мухолифат . Агар мӯш тавонадӣ , палангро бихӯрадӣ аз дӯстӣ , чунонк хештанро бар буии даҳони об ӯ ҳалок кунад . Инаст ҷавоби он ду саволи хосиятӣ ки он маърӯфаст миёни хосу ом .

Ва аммо ҷавоби аҳли таъӣди алайҳими ассаломи мари саволи хосияти мқнотисро ки оҳанро ҳаме кашад , берун аз дигари ҷавобҳост ки гуфтанд : санги қиблаи аҳли дайн исломаст , онки ном ӯ мақомаст , чунонк гуфт : қавла «у атхзўои ман мақоми абрҳими мусалло . » ҳаме гуяд ки аз ҷои истодани иброҳӣми намозгоҳ ва қибла гиранд ,у ҷои астодни иброҳӣми алайҳи ассаломи набувват будӣ . Фарзанд ӯ мҳмдолмстФии слии аллоҳи алайҳ (у ?ала )у силам бар он ҷои устод ки ҷадаши устода буд , ва бар асар ӯ рафт андарин ( роҳ ) , чунонк худоӣ гуфт : қавла « сами аўҳинои алики ани атбъи млаҳи иброҳӣми ҳниФо ва мо кони ман алмшркин . » пас таъвили ин оят ки гуфт мақоми иброҳӣмро қибла гиранд , он буд каз пас расӯли раванду тоъати мар ӯро доранд , ва ӯ алайҳи ассаломи мари халқро бидон санг ишорат кард то бидонанд ки он санг бар ӯ алайҳи ассалом мисласт , ва низ сутӯдагони дигари худои таъолӣ мтобъон ӯйанд , на онҳо ки рӯй сӯй ӯ кунанд , чунонк гуфт : қавла « аллазӣнаи итбъўн алрасул ( алнабӣ ) аломӣ . » .

Ва оҳани қавитар гавҳар ӣ сет ,у олат ҳарб азуаст ,у манофеи мардуми андрў бисёр сет , чунонк худои таъолӣ ҳаме гуяд : қавла «у анзлнои алҳдиди фӣаи боси шадиду манофеи ллнос . »у боси ҷанг ва сахтӣ бошад ,у босу сахтии конро худои таъолии ҳамеи андар оҳан гуяд , аз Амиралмӯъминини алии бен абии толиби алайҳ ассаломаст ки аз ( ӯ ) тарсиданд душманони худоӣ чунонк хос ва ом бидон мақараст , вази халқи расӯли алайҳи ассаломи мар ӯро гузид ,у мар ӯро ба хештан кашид , чаҳ бдонч бо ӯ мсоҳрт кард , то имрӯзи фарзандон ӯ фарзандон расӯланд , ва чаҳ мар ӯ васии хеш ба ғадири хаму ҳамагонро ба вилоят ӯ ишорат кард .

Пас зоҳир кардем ки мақоми иброҳӣм ки он сангӣаст бар расӯл ки бар мақоми иброҳӣм ӯ устод , мисли буд . Ва дуруст шуд ки расӯли ммсўли санг буд . Ва дуруст кардем ки боси шадиди мари Амиралмӯъмининро буд ,у худои таъолии боси шадиди мари оҳанро гуфт ва чу расӯл аз халқи алиро ба хештан кашид чаҳ ба мсоҳрт ва чаҳ ба васоят , пайдо омад ки амӣралмуъминӣни алии ммсўли оҳан буд , чаҳ дуруст шуд ки расӯл ба манзалати мқнотиси олами дайн буд ,у амӣралмуъминӣн ба мартабати оҳани олами дайн буд , ва чунонк мқнотис агар чаҳ бисёр ҷавоҳир бошад ҷузи оҳанро ба хештан накушуд , мқнотиси динӣ низ аз бисёре аз уммати ҷузи мари ин оҳанро ба хештан накашид . Ва гуфтанд : андарин олами нафаси ҳиссии мқнотиси лиззатҳо ҳиссӣаст ки ин лиззатҳо андарин олам аз баҳр ӯ ҳамеи оранд . Ба тамомии лаззоти ҳиссии ҷузи мардум ҳаме нарасад . Пас донистем каз баҳри мардум ҳаме ояд ин ҳамаи лиззатҳо . Ва расӯли мқнотиси ҳикмати ҳоءи илоҳӣ буд ки мари онро аз олами ақли сӯй хеш кашид .

Ва аммо андари таъвили хосияти мувофиқат ки миёни палангу миён мӯшаст андари ҳалоки мардум , қавми аҳли таъӣд , алайҳим ассалом онаст ки гуфтанд : паланги бади хуии ҷонварии сет ва кам манфиаттар ҷонвар ӣ сети мардумро , андари муқобилаи оҳан ки беш манфиаттар гавҳарии сети мардумро . Ва песагии пӯсти паланг далеласт бронк ( он ) мисласт бар мардумӣ ки ба дил , песа ва мухолиф бошанд . Ва мӯши зиёнкортар чарандае сети мардумро . Ва ин ҳар ду ҷонвар мисли ҳоанд бар ду мухолифи марди ҳақ ки ӯ расӯл буду миёни эшон мувофиқат буд андари мухолифати мари расӯлро , чунонк мувофиқати миёни мӯшу паланги андар озурдану брнҷонидн мардумаст . Пас ҳамчунон ( ки ) бар мардум воҷибаст аз мувофиқати палангу мӯши ҳазар кардан андарин олам , низ бар парҳезгорон воҷибаст мари палангроу мӯшро ( андар ) олами дайн шинохтан ва азишон бипарҳез бӯдан , ва ҳар яке аз ҷонварони олам , бесухан мисли ҳоанд мари гӯногӯни мардумони мухталифи алأхлоқро ки ҳастанд , ва ҳамчунон ки аз ҷонвароне ки мардумро мухолифанд андарин олами ҳазар воҷибаст , аз мардумоне ки низ монанди он ҷонваронанд ( андари олами дайн ) ҳазар кардан воҷибаст , чунонк худои таъолӣ ҳаме гуяд : қавла ва мо ман добаҳи фии аларзу лои тоӣри итири бҷноҳиаҳ алоамам амсолкм . » ҳаме гуяд : ҳеҷ чаранда нест андари замин ва на паранда ки биппарад ба ду пари хеши магар ки эшон аматонанд ҳамчуи шумо . Пас бар уқало воҷибаст палангу мӯшу мардумро бшнохтн ,у мору каждумро ки андари сӯрат мардумӣанд донистан , вазишон бар ҳазар бӯдан , ва агар куштани мор бар мо воҷибаст ба иттифоқи мардумон , куштани кофарон бар мо воҷибаст ба фармони хдоءи таъолӣ . Пас кофари мортар аз мори сет аз баҳри анки ӯрои ҳаме ба фармони худоӣ бояд куштан ки дасти бози доштан аз фармон ӯ куфраст ,у нокуштани мор куфр несту мунофиқу кофари андари як мартабатанд ба қавли худои таъолӣ ки гуфт : қавла ( ё аиҳолнбии ҷоҳади алкФору алмноФқину ағлзи алайҳим . » ва ин байтҳо андари мушобеҳати мардумони бадгар ҷонварон марост . Шеър :

Ва аммо сухани мо андари ҷавобу суоли казин ду хосият маҷҳӯл кардаст ин мард каз он яке гардонӣдан ёқӯтаст мари вабороу дигари бркндн зумуррадаст мари чашми афъиро онаст ки ҳаме гӯйем : ин ҳарду ( ки ) ҳаме гӯйанд , маҷҳӯласт , ва агар ин суол аз гарми но шудани ёқӯти сурх будӣ ба оташи кон маълумаст савобтар будӣ аз онк аз гардонӣдан ӯ мари ваборо ки ин маҷҳӯласт ва ба вақт ӯ бисёр мардумон аз вабо барраанд беёқӯт , ва агар чунон будӣ каз вабои ҷузи онкаси нрстӣ ки ёқӯт доштӣ , онгоҳи ин саволи дуруст будӣ .

Ва мо ншнўдим ки касе забарҷади пеши чашми мори бдошту чашми мор аз он бтркид . Албата касе барин маънӣ гуфтааст ин байтҳо :

Гӯйем кин сухани некӯу таъвили пазирии сет , ва ҳар суханӣ ки он ба миёни ом маърӯфаст , ба гуфта ҳукамо мислии (аст ) ки ваии андари олами миёни ом афтода бошад , ки бар сиблат рамз гуфта бошанд мари туллоби ҳикматро , чунонкии ҳадиси симурғ маърӯфаст ки омма гӯйанд « ӯ зпси кӯҳ қофаст , ва чу қиёмат наздик ояд берун ояд . » ва , чунонк гӯйанд : « офтоб чу фурӯ шавад ба зери арш худоӣ шавад » ,у наздики ҳукамои арши худои фалаки албрўҷ (аст ) ки офтоб зер ӯст , ( ва ) чунонк гӯйанд париёни некӯ рӯйонанд вази мардумон пинҳон над , ва он доно онанд ки сӯрати илм эшон некӯасту ҷҳоли мари он сӯратро ки мари эшон рост натавонанд дидан .

Ва ҷавоби аҳли таъйиди мари ин ду саволро онаст ки гуфтанд : аз ҷавоҳири фусурдаи ногдозндаҳи нахусти ёқӯти сурхи онгоҳи забарҷади шарифтар аз дигари ҷавоҳир (аст ) , ҳамчунонк аз ҷавоҳири гдозндаҳи зари шариф тараст онгоҳи сим , вази сутурони ду сутури шариф тараст нахусти уштури он гоҳи асп , ва аз наботҳо ду наботи шариф тараст нахусти хурмои онгоҳи ангур , ва аз ҷойҳо ду ҷои шариф тараст нахусти Маккаи онгоҳи Мадина , ва аз ситорагони ду ситораи азим тараст нахусти офтоб ва онгаҳ маҳтоб .

Ва гуфтанд : ҳар яке азин дугона мисласт бар ду мард каз мардумони эшон шариф таранд . Ва гуфтанд : чу аз ҳар мавҷӯдии ду мавҷӯд бар тартиби шарифати ри сет аз дигари мавҷӯдот , раво набошад ки ду мард аз дикри мардумони шариф тар набошад аз баҳри анки азимтар мавҷӯдӣ мардумаст ки ғарази сонеъ аз эҷоди мавҷӯдот ҳама ӯст , пас гуфтанд каз мардумони ду марди шариф тараст яке расӯлу дигари васии азу . Далел бар шарафи ин ду тан бар ҳамаи халқ , он овараданд ки шрФои халқи ҳама фарзандон эшонанд . Низ ҳеҷ мардӣ нест аз ҷумлагии халқ ки андари дайн исломанд бонги намози кони мунодии худои сет ҳаме нашунӯд ки гӯйанд ба иқрор ба ваҳдонияти худои баробари зикри ин ду тан (ро ) ки муаззинони бонг ҳаме кунанд ҳар шубону рӯзии панҷ вақти намоз ки он вақтҳо (ро ) бар ҷумлагии вақтҳоу замонҳо шарафаст , ва бар сари минора ба овоз ҳаме гӯйанд « Муҳамади расӯли аллоҳ , алӣ вале аллоҳ . »

Пас гуфтанд каз ҷавоҳири як ёқӯту дигари забарҷад мисланд зини ду гузидаи худоӣ . Ва маънии гардонӣдани мари ваборо аз онкас ки ёқӯтро дорад , мисласт бар гардонӣдани расӯли мари ғолиби худоиро ки он азимтар вабоӣаст , аз он кас ки дайн ӯ дорад . Ва гуфтанд ки маънӣ бар кандан забарҷади мари дидаи морро ки ӯ душман мардумаст ва омма гӯйанд одамро алайҳи ассалом аз биҳишт ӯ беруни афканди ин низ мисл онаст ки чу мори динӣ ба забарҷади динӣ андар нагирист чашми басираташро забарҷад дайн барканд , то роҳи ҳақро надид ва бечашм бимонад . Вҳр чанд пеш расӯл омад мар ӯро роҳ натавонистӣ намӯдан , сипас аз онки ҳақ (ро ) мункир шуда буд , чунонк худоӣ гуфт : қавла ( аФонти тҳдии алъмии валави конўои лоибсрўн . » ин ҷавобӣ динӣаст таъвилӣ ки маринро ҷузи касоне ки ҳуши нафсонии шан гушӯда шуд натавонанд шунидан .

Ва аммо сухани мо андарин се савол каз он яке шикастан сурб гуфт алмос (ро ) , ва дигар гуфт ба шаҳри Аҳвоз аз таб касе холӣ намонад , ва се дигар гуфт ба таббати андари ҳеҷ кас ғамгин набошад онаст ки гӯйем ҳамоно ин саволҳо ӯ ба қасд гуфта сет то зуъафои илми табоиъи бад-ӣн ғарра шаванд ва ҳавасӣ бигӯянд андари ҷавоби ин ,у гувоҳ бар онки сурби алмосро нашканад аз судаи гарон тавон ёфтан ва аз гавҳари сӯрохи кунон ( ки ) алмосро эшон кори бандаду алмосро сурб нашканад , бали сурбро бар санадон ниҳанд паҳн кардау алмосро бариса сурб бунаанд , онгаҳ бавасилаи пӯлоди обдору хоискии мари онро бар он сурб башикананд то чу шикаста шавад бар он сурб андар бимонад ва биҷаҳад , кони гавҳари хушку сахт ҷаҳандааст . Агар бар санадони бшкнндши санадонро риш кунад . Магар касе башнавада сет ё аз давр бидида сет , пиндоштаи сет ки алмосро сурби бишиканад . Воин чизе пӯшида нест , ва марин саволро ба зоҳири ҳеҷ маънӣ нест ,у миёни халқи ин сухан маърӯф нест то мари онро таъвил бошад . Сухани барин аз он кӯтоҳ кунем .

Ва далел бар онк раво нест ки шаҳрӣ бошад чу Аҳвози кони қасаба хузистонаст ,у андар ӯ бисёр ҳазор мардаст , ҳамаи мардумони андрў бо таб бошанд сипас аз онки ман худ онҷо будам ва ҳеҷ таб надидам на хештанро ва на бисёр мардумро онаст ки гӯйем : таби мардумро зон ояд ки мизоҷ аз эътидол берун шавад басӯии зиёдат ё басӯии нуқсон , ва мардум бидон сабаб ранҷа шаванд ва таом натавонанд хӯрдан , ва агар кӯдак ё бузург бошад таниш ба нуқсон уфтад , ва агар чунин ҷое бошад ки ҳеҷ каси андрўи тан дуруст набошад кӯдакони андрў бузург нашаванд , ва ҳеҷ каси қавӣ ва шодмона набошад , ва ҳеҷ касро рағбати ниўФтд ки бидон шаҳр шавад аз бими беморӣ . Ва ин маҳоласт , бал ба Аҳвоз аз он мардуми тани дурусту қавӣ ва шодмона ҳаст бе ҳеҷ таб , ва агар шаҳрӣ чунин бошад ки ҳамеша аҳлаш бемор бошанд , онҷо на табиб бошад ва на дору . Ва ин маҳоласт , на мавҷӯди сет ва на маърӯфаст миёни халқ , ва ин марди табиб пеша бӯда сет ! ин сухан маҳол бошад бал аз атиббои маҳол тар бошад .

Ва далел бар онк маҳоласт гуфтан ки ба таббати ҳеҷ кас ғамгин набошад , онаст ки агар шаҳрӣ бошад ки мардумони он шаҳри ҳеҷ кас ғамгин набошад , миёни он мардумон на хешӣ бошад ва на меҳрбонӣ , ва на низ ҷанг бошад миёни эшон ва на хусумат ;у мари эшонро на малик бошад ва на зан ва на фарзанд ва на ҳамият , бал бар мисол сутур бошанд , аз баҳри онк касе ки мари ӯрои бародар ё фарзанд ё падари бимирад ӯ ғамгин нашавад , ва агар зану фарзандашро бибаранд ӯро ғами наёбад , ва агар молаш ғорат кунанд тимор надорад , ӯ говӣ бошад , мардум набошад ,у таббат аз мо бад-ӣн даврӣ нест ки чунин маҳол аз ҳоли аҳли он замин ба газофи як тан бигӯед ки бшоид пазируфтан , бали таббати вилоят азимасту онҷо султонасту лашкари сет ва хирадмандонанд , ва ҳар куҷои лашкар ва султон бошаду мардумони хароҷ гузор бошанд , воҷиб наёяд ки чу сутурон бошанд , ва низ ҳар куҷо ғам бошад шодӣ низ бошад , аз баҳри онки шодӣ аз ёфтан чизе ояд каз но ёфтан ӯ ғам ояд . Ва чу касе бошад агар писараши бимираду молаши бибаранд андўҳгн нашавад , вогар низ писарӣ ояд ё молӣ диҳандаш шодмона набошад пас худ боистӣ ки мардумони таббат на ғами донстндӣ ва на шодӣ , ва ин ( на ) сухан ҳукамост бал ҳазёнаст .