Андарин савол чунон намӯдааст ки ҳамчунонк касе надонад ки хати доӣраҳро оғоз аз куҷо кардаанд , низ касе надонад ки хоя пеш бӯдааст ёмрғ ? ва агар касе андарин боб сухан гуяд , суханаш заъиф ояд , яъне барин ҳуҷҷатӣ ақлӣ натавон овардан . Савол инаст ,у ҷавоби мо марин суханро онаст ки гӯйем : агар касе доӣраҳи ӣии бикашад , онгоҳи дайгариро гуяд бигӯӣ ки оғози хат аз куҷо кардаам ? савол ӯ ботил шуд , аз баҳри онк агар касе нуқтаи ӣиро нишон кунад ва гуяд оғози хати ин доӣраҳи он нуқта кардӣ , бияёдаш , локин онкас гуяд мари ӯро « ҳуҷҷатӣ биовар барин сухан ки оғози ин хати азинҷост » ӯро низ бияёд ки мар ӯро гуяд « тўхўд ҳуҷҷатӣ биовар ки оғози ин хат азинҷо нест , » ва чу ин ҳар дуро бар даъвӣу инкори якдигари ҳуҷҷатии ақлӣ қоим нашавад , дуруст шуд ки ин савол ботил бошад , бали ақл иқрор кунад ки мари он хатро оғозӣ ва анҷомӣ бӯдааст . Ва аммо гуфтан ки сухани андари пеш ва сипасӣ мурғу хоя заъиф ояд , аз ҳукамо раво нест . Ин сухан оммааст ки чунон пиндорад ки мурғи ҷуз аз хоя наёяд ҳамчунонк хояи ҷуз аз мурғ наёяд .

Ва ҷавоби ин савол онаст ки гӯйем : хоя мурғӣаст бҳди қӯт ки агар аз мурғии тамом парвариш ёбад аз он қӯт бФъл расад , ва агар мурғӣ набошад ки мар ӯро бФъли орад , аз он хоя мурғӣ наёяд , бал табоҳ шавад . Пас бдонстим ки агар нахусти хоя будӣ ва мурғ набӯдӣ ки мари онро бФъл оварадӣ , аз он хоя мурғ наомадӣ , ва чу мурғи воҷиб буд то он хояи аввалӣ бФъл оварад , пас он мурғи пеш аз он хоя буд , ва он хоя ӯ карда буд ;у дигари ҳуҷҷати бдонки мурғи пеш аз хоя будаст , онаст ки хоя мурғ маснӯъӣаст бо шаклу тартибу андари чизҳости андари ҷўФи якдигари ниҳодаи гӯногӯн ,у пўсткӣ тнк бигард он андар кашида ,у пӯстӣ сахт бигард он андар оварда бе ҳеҷ фараҷаи ӣӣу шикофӣ , ва ҳам донем ки он маснӯъ ( сонеъӣ ) алӣамасту табиат ӯ санъатҳо , аз баҳри онк раво бошад ки ҷисмии мушкил бар осори қасд ва бо тартиби сонеъ хеш бошад , пас хояи мурғи бҳкму далолати ин санъатҳо ки бирав зоҳираст маъмӯласт , вази баҳри бФъл омадан аз он қӯт ки бар онаст бмрғӣ ҳоҷатмандаст , ва он мурғи азу бениёзаст . Пас маҳол бошад гуфтан ки он мурғи маркази хоя бе ниёзаст маснӯъи он хояаст ки бадв ҳоҷатмандаст . Пас ақли гўост ки фоили он хоя он мурғаст ,у хоя мафъӯл ӯсту мафъӯли фоил хеш набошад .

Пас дуруст кардем ки мурғ бар хоя мақдамаст чунонк донаи хурмо бар дарахти хеш мақдамаст ,у ҳайвон бар нутфаи ӣӣ казу ҳосил ояд мақдамаст , аз баҳри онк ҳамчунонк хоя бе онки мурғии мар ӯро бпрўрд мурғӣ нашавад , низ нутфаи ҳайвон бе онки ҳайвонии мар ӯро бпрўрд ҳайвонӣ нашавад , пас агар раво бошад ки нутфаи пеш аз ҳайвон бошад низ раво бошад ки хояи пеш аз мурғ бошад . Ва чу вуҷӯди ҳайвони имрӯз бзоишаст ва ин ашхосро ки пеш азин бӯдаанд ( . . . ) лозим ояд ки зойишро оғозӣ бӯдааст то имрӯзи бонҷом расидааст ки ончи мар ӯро оғоз набошад бонҷом нарасад , ва чу зойишро бҳкми ақл ки ҳаме байнем ки имрӯз анҷомасту фарзанди мо ки ҳануз он фарзанд наёмадааст анҷом зойишаст , лозимед ки зойишро оғоз бӯдааст , ва чу оғози зойиш воҷиб шуд , дуруст шуд зояндаи ӣии кӯ аз дайгарӣ назода бошад , бали вуҷӯд ӯ безойиш бошад ,у ибдоъи ин маъниро тааммул кунанд уқало ки ин маъқӯласт зарурӣ , ки ақли бад-ӣн мақараст бе ҳеҷ инкор .

Ва гӯйем каз наботи ончӣ асласт чу гандум ваҷуу ҷузи ону дарахтон ва наботҳо ( аз он ҳосил ояд ) ва агар касе гуяд : « тухм аз наботу дарахти бмнзлт хояаст аз мурғ ,у бмнзлт нутфааст аз ҳайвон , аз баҳри онк ҳамчунонк хоя аз мурғ ҳаме ояд тухм низ аз дарахт ҳаме ояд , пас воҷиб ояд ки нахусти дарахт хурмо бӯда тотхми азу ҳосил омад » ва нахуст хуед буд то гандуми азу ҳосил омад ҷавоби мо мар ӯро онаст ки гӯйем : ин қиёс ғалатаст , бали донаи хурмо бар дарахти хурмо мақдамаст ,у тухми гандум бар хуед мақдамаст ,у ибдоъӣ тухмаст на набот ,у набот аз тухми бмнзлт хояаст аз мурғ ,у бмнзлт нутфааст аз ҳайвон , бхлоФ онч гуфтӣ ,у далел бар дурустии ин даъвӣ онаст ки тухми набот ноқисаст , ва наёяд касеро гуяд « наботи нири тухм ноқисаст » , аз баҳри онки мардумро кин хусумати мар ӯ рост аз наботи дарахт ( ва ) тухм ( ва ) мива бакораст ( то ) бгёҳу чӯбу шоху барг , ва тухмҳо ҷФтҳоءи абдоъист ,у зойиш ҳар дарахтӣ аз миёни он ҷуфти нахуст (аст ) ки баҳам фароз бастаст . Пас донистем ки дарахти хурмои азин модау нар зодааст ,у тухм он дарахтаст бикҷои баста . Ва он бмсли мар ҳар навъеро аз анвоъи наботи бмнзлти одам ва ҳаввост мар , мардумроу бмнзлт ҷуфтӣаст асби мари навъи асбро ( ва ) бмнзлти осмон ва заминаст мари мўолидро , аз баҳри онки ҳеҷ мавҷӯдӣ нест ки он ҷуз аз миёни ҷуфтии мавҷӯди ҳосил шудааст ки бирав мақдамаст , чунонк нафасу ақл аз ҷуфт аввалӣаст ки бар ҷумлагии мавҷӯдот мақдамасту олам ки он осмону замин дувумаст аз он осмону замини аввалӣ зодааст чунонк пеш азин гуфтаем : пас гӯйем бёнҳоءи бурҳонӣ ки нахуст мурғ бӯдааст онгоҳи хоя , ва ин хостем ки бигӯем .