Ҳамеи пурсад ки кул беҷузв мавҷӯд бошад , ё ҷузви куллӣ бекул бошад , ё агар кул набошад ҷузв маъдӯм бошад , ё агар ҷузв набошад кул маъдӯм бошад , пас агар ҷузвӣ бекул набошад , воҷиб ояд ки нахуст ҷинсаст онгаҳ навъ , ва онгаҳ шахс , яъне ки ҷинси мрнўъро бмнзлт куллӣаст мари ҷузвро ,у навъ низ мршхсро бад-ӣн манзалатаст , ва то нахуст кул набошад чигуна ҷузв бошад , ва маҳол бошад кул маъдӯм бошаду ҷузв мавҷӯд бошад , яъне ҳар ки гуяд одам низ навъ буд , гуфта бошад ки шахси пеш аз навъ буд , ва ин кас чунин гуфта бошад ки ҷузви пеш аз кул буд ? ин ҳамон саволаст ки пеш азин гуфт ва ҳам бидон бозгаштаст ттўилиро .

Ҷавоби ин савол бар он ваҷҳ ки пеш азин пурсед , додаем пеши азин , ва барин ваҷҳ ки ӣнҷои ҳамеи пурсад , онаст ки гӯйем : ҷинси кул анвоъ нест бали ҷинси номи маҷмӯ анвоъаст , внўъ низ кул ашхос нест , бали номи кул ашхосаст , ва ҳар яке аз ҷумла шудан аҷзомўҷўд шавад на ҷузв аз падеди амдни кул мавҷӯд шавад ;у нахуст шахс бошад то чу шхсҳоءи бики сӯрат ҷамъ шаванд номи он ҷамъ навъ бошад , ҳамчунонк нахуст ҷузвӣ бошад то чу ҷузвҳо ҷамъи шўдмри он ҷамъ (ро ) кул гӯйанд .

Ва ҳар ки андари илми мантиқ шурӯ хоҳад кардан , нахуст бояд ки қавли худованди мантиқро маълум кунад то сухан шӯрида нагӯяд ,у қавли худованд мантиқ онаст ки гуфтааст : « алҷнси қавли вақъи алии касӣрин мухталифин фии алсўр . » ҳаме гуяд : ҷинс гуфторӣаст ки бар уфтад бар бисёрҳо ки сӯратҳошон мухталиф бошад , чунонк чўгўиим « ҳайвон » ин номӣ бошад ки бар хару гоўўи асбу мардуму ҷуз он уфтад , ки ҳарякиро азин сӯратӣ дигараст .

Онгоҳ гуфт аънии худованди мантиқ « волнўъи қавли иқъи алии касӣрин муттафиқени болсўри мухталифин боолошхос . » ҳаме гуяд : навъ гуфторӣаст ки бар уфтад бар бисёре ки басӯрат чу якдигар бошанду бшхсҳо мухталиф бошанд , чунонкии говони ҳамаи бик сӯратанду харони ҳамаи бики сӯрат дигар над . Пас гов навъеаст аз ҷинси ҷонвар , ва ин ном бар шхсҳоء бисёр говон уфтад ,у мардум низ навъеаст ки чу бисёр бошад ,у номи якон якон натавонанд гуфтан , ва хоҳанд ки ҳамаро бики қавл ёд кунанд , мари эшонро мардум гӯйанд бпорсӣ , ва инсон гӯйанд битозӣ . Пас қавли ин мард ки мантиқро ӯ назм дода аст онаст ки гуяд : ҷинси қўлисту навъи қўлист ,у ҳамеи нгўидкаҳи ҷинс ё навъ Айнӣаст , ва моро зоҳираст ки шахс Айнӣаст мушорунилайҳ , ва то шхсҳоء бисёр аз як сӯрат ҷамъ нашаванд , ном навъе собит нашавад ва то нўъҳоء бисёр ҷамъ нашаванд , номи ҷинсӣ собит нашавад . Ва гуфтеми оғоз бисёре ӯст , ва низ собит кардем ки лозимаст ки ҳайвони зояндаи тамоми хилқат (ро ) воҷибаст ки ҷФтгони оғоз будаш ибдоъӣ бӯдаанд безойиш . Пас ҳар ҷуфтӣ аз он навъе бӯдааст бадви шахс ,у ҳамагии он ҷинс будаст мари он ҳамаи анвоъи ибдоъиро ,у зойиш сипас аз он пайваста шудасту вуҷӯди ҷинсу навъу шахси бик дафъат бӯдаасту навъи ббсёрӣу андакии ашхос кам ва беш нашавад .

Пас зоҳир кардем ки нахуст шахсаст , онгоҳи навъ аз бисёре ашхосаст , онгоҳи ҷинси номи нўъҳост ,у ҷузв бекул собитаст ,у кул маҷмӯ иҷрост ,у кул беаҷзо маъдӯмаст , вҷзў бе кули собит ва мавҷӯдаст , ва то касеро асбону харону гӯсфандон бисёр набошад , нгўинд ки мари ӯро ҳайвонаст , ва ( мурод ) аз ҳайвони ашхос бисёр бошад , ва ҳар ки яке асб ва ё яке гӯсфанд дорад мар ӯро худованди ҳайвони нгўинд , бал гӯйанд яке асб дорад , ё яке гӯсфанд дорад ; аз баҳри онки ҳайвон номӣаст ки бар шхсҳоء бисёр уфтад ки бсўртҳоء мухталиф бошад ,у бдонк касе бисёр сутури ндордўи яке хар дорад , он номи кӯ хар дорад ботил нашавад , пас ботил шуд номи ҷинси бад-ӣни шарҳҳо .