Чаро кавокибро аввал аз Зуҳал гуфтанд ?
Бтбъи оташ аз баҳр чист тухми баҳор ?
Ғарази ин марди азин савол онаст ки ҳамеи пурсад ки чаро чу кавокибро ном баранд нахусти Зуҳалро гӯйанд онгоҳи дигаронро ? бози ҳамеи пурсад ки чаро мари он ситораро ки нахуст ӯро номи бурданди Зуҳал ном ниҳоданд ? агар ҳамеи пурсад ки чаро аз ситорагони нахусти Зуҳал (ро ) номи бурданд , ҷавобаш додан онаст ки гӯйем : аз баҳри онки Зуҳали бартарин ситораи исти азин ҳафт ситора ки мудаббирон оламанд бтқдири муқаддари ҳакими алӣами субҳонау таъолӣ , ва бар чарх ҳафтумаст . Аз баҳри ин нахусти мар ӯро номи бурданд , бо онки аҳл саноат тинҷем , нахусти офтобро собит кунанд онгоҳи моҳро андари тқоўим , аз баҳри онки султонони афлоки ин ду кавкабанд ,у султоняти офтоби ббзргии ҷурму қӯт ва таъси ӯст ,у султонят моҳ бидонаст ки ӯ базмин нздиктрст ки ӯ кавкабӣаст аз кавокиб . Онгоҳ аз панҷ ситораи боқии нахусти Зуҳалро нависанд онгоҳи муштарироу дигари кавокибро бтртиби маконе , аз баҳри онки Зуҳалро бартарин маконеаст аз мконҳоءи ситорагон , ( ва ) низ ҷурм ӯ бзргтрст аз дигари аҷроми ин чаҳор ситора ки ном ( онҳо ) фурӯд азуаст .
Ва агар азин савол муродаш онаст ки чаро мрони ситораро номи Зуҳал ниҳодаанд , ҷавобаш онаст ки гӯйем : ин савол аз тариқ луғатасту номи Зуҳал феъласт аз Зуҳали изҳл , чунонк номи умр феъласт аз умри иъмр ,у Зуҳали изҳл чунон бошад ки гӯйем : « бигурехт , бигурезад »у араб мисли знндў гӯйанд : « лӣси ман аламути ман Зуҳал » . Яъне аз марги ҷой гурез нест ,у бсбби онки ин ситора ки Зуҳаласт аз ҷумлагии афлоки берун шудааст чунонк аз ҳамаи олам берунаст , пас бад-ӣни сабаби ном ӯ Зуҳал гуфтанд яъне гурехта .
Ва аммо ҷавоби онч ҳаме гуяд ки чаро тухми баҳори бтбъ оташаст , онаст ки гӯйем : ғаразаш онаст азин савол ки ҳамеи пурсад ки чаро бурҷи ҳамл ( ки ) аз брҷҳоء баҳорӣаст оташӣаст ? ва мо гӯйем : аз дувоздаҳ бурҷ ки ҷумлагӣ фалак бидон мнқсмаст , се бурҷ оташӣаст , ва се бурҷ хокӣаст , ва се бурҷ бодӣаст , ва се бурҷ обӣаст . Оташии ҳамлу асдў қавсаст ,у хокии савру сунбула ва ҷаддӣаст ,у бодии ҷавзоу мизон ва далвасту обии саратону ақраб ва ҳутаст ,у фоили бҳқиқти он табоиъ , оташаст ки феъл ӯ андари се ҷавоҳир дигар равонаст ки ҳар якеро аз ҳавоу обу хоки ҳамеи равшан ва гарм кунаду бҷнбондшон , ва чу офтоб ки султонӣ бар афлоку табоиъи мар ӯ рости ббрҷ ҳамл ояд , наботҳо ҳаме биҷунбаш уфтад ,у замин аз ҳоли мурдагии ҳаме бзндгӣ ояд ,у кории азими казин яъне аз олами нопадид буд , андари олами ҳаме падед ояд , донистем ки ин бурҷро каз офтоби ин феъли ҳамеи андрў тоза шавад табъӣ оташӣаст . Вазон сипас каз қавси берун шуда буд ва бадӯртар ҷои расида буд , аз нуқтаи эътидоли ббрҷи оташии брсидаҳ буд , чу азуи ин феъл кокнўн омад ки ббрҷ ҳамл аст наёмада буду бсбби тоза шудани наботу растани тухмҳоу қасди ҷонварони бҷФт гирифтан , ки тамомии олами бад-ӣни ду зойишаст , марин бурҷро оғози бурҷҳо ниҳодаанд . Ва гуфтанд : ин бурҷ оташӣаст ва баҳорӣаст , ки асари феъли оташи андари олам падед ояд чу офтоби бад-ӣн бурҷ ояд .
Ва агар касе гуяд : чу ҳамеи гӯйии бурҷи ҳамл оташӣаст ,у оташи гарм ( ва ) хушкаст , чаро чу офтоби бад-ӣн бурҷ расад ҳавои олами ҳамеи гарм ва тар шавад , вале пештари гарм ва хушк шудӣ бтбъ ( тобистон , акнӯн ки б ) бурҷи ҳамл ки оташӣаст ( омада чаро гарм ва тар шавад ? ) , ҷавоби мо мар ӯро онаст ки гӯйем ҷаҳони бзмстони срдў тар бошад , чу офтоби ббрҷ ҳут бӯда бошад ки ӯ бурҷ обӣаст срдўтар (аст ) , . Онгоҳ чу офтоби ббрҷ оташӣ ояд ки ҳамласту гармӣ бар олам уфтад , нахусти мари он сардии оламро гарм кунад то боз сипас аз он мартарӣ оламро хушк кунаду бтбъи тобистони расонадаш бар мисоли ҷомаи ӣӣ китар шуда бошаду фусурда , чу ботш фароз доранд нахусти он ҷома гарм шаваду сардӣ ӯ зоил шавад , онгоҳи хуши хуши онтарӣ азуи зоил шудан бигираду икчндии он ҷома ҳар чанд гарм шуда бошад тар бимонад то боз хушк шавад . Пас ҳамчунин ҷаҳони бзмстони срдўтар ва фусурда бошаду чўоФтоби ббрҷ ҳамл ояд бқўти оташии олам гарм шавад , онгоҳи се моҳи гарм ва тар бошад то интарӣ азуи бишаваду бтбъ тобистон шавад гарму хушк . Инаст ҷавоб ( ки ) гуфтем , вллаҳи алҳмду алмнаҳ .