Хирадманд ки андари тадбири табиат бнгрдӣ бинадӣ берун овардани ашхосро ки эшон на ҷузъанд аз олам чун маодину наботу ҳайвон аз ИМАот аз пайвастани нафаси бомҳоти бидонад ки ончи азин зойишҳо ҳаме падед ояд на бқўт оламаст ва аз зот ӯст , аз баҳри онки наёбади андари ИМАот ки эшон аслҳои оламанд чун оташу боду обу хоки он чизҳо ки андар зойишҳо ёбад ки шохҳои оламанд чун гӯшту устихону рагу пайу ҷузъи он . Пас бидонад ки ин чизҳо биорӣ , чизеи дигар ба ҳосил ояд андарин зойишҳо ки он андар аслҳо набӯду маълум ӯ шуд ки нафаси куллӣ қодиртар аз ҳиўлӣ ва сӯратаст ва аз берун овардани табиат ки он иллати гармӣу хушкӣ ва тарӣаст , аз баҳри онки мари табоиъи чаҳоргонаро андари ҳиўлӣ ва сӯрат ёбад ниҳода ,у ҳамаи ҷумлаи як ҷисм гашта , пас ҳиўлӣу сӯрати бФроз овардан ин табиати андари хештани сазовортар аз он нест ки гуяд табоиъи чаҳоргонаи мари ҳиўлӣу сӯрат фароз оварад ва бхўиштн кашид , ва чун ин шаш чизи яке сзоўртар аз дайгарӣ нест бҷмлаҳ кардани ании панҷ чизи ночораи қоҳирӣ бояд ки эшон ҳама фароз овардау мақҳур ӯ бошанд , ва он фарози оварандау қоҳири нафас куласт ки эзади таъолӣ лозим ояд бар хирадмандон аз иқрор додани бегонагӣ , эзад беҳамто , аз баҳри онк чун аз аслӣ нашуд бФръӣ падед омаду андари фаръ чизе ёбанд ки андари асл ӯ маронро наёбанд , бидонанд ки он чизро андарони фаръи онкас падед оварда буд . Пас гўӣим ки тамомии ошкоро шудани клмти бории сбҳонҳаҳи бхдоўнди қайиот бояд ва ҳар чизеро пеш аз ҳаст шудан ва ёфтан ҳаст бираве аз рӯйҳо , влкни мари ақли аввалро пеш аз ибдоъ ки ӯ нестӣ аст ёфтан нест . Ва ҳамчунин бад-ӣни манзалат пайдо шавад манзалати паёмбарони алайҳими ассалому шарафи эшон , аз баҳри онки эшон бҳстӣ овараданд мар суханон карданда шоистаро ки он Бамёни сухани гӯйони шинохта буд бкрднду сухани мардумон аз он ҳикматҳо холӣ буд . Пас эшон алайҳими ассалом фароз овараданд мар « суханро бтўФиқи нафаси куллӣ волҳоми нафас , маришонро муҳӣт шуд он суханон ки эшон алайҳими ассалом таълиф карданд бар ҳамаи суханони дигар каз нафаси куллӣ андарони суханон асар набӯд ҳамчунон муҳӣти шудании кҳмрдм муҳӣт шавад бар олам биорӣ нафаси куллӣ ки мари оламро аз нафаси он ёрӣ набӯд ,у паёмбарони алайҳим ассалом бидон суханон аз ду олам – олами рӯҳонӣу олами ҷисмонӣ – ҳикоят карданд ва ҳар ду олам бар дурустӣ , он гувоҳӣ дод , ва падед овараданду ҳштҳо ва ҳадҳо мари халқро андари ҳукмҳоу пеш аз он андари миёни халқ он набӯд . Пас гўӣим ки чун аз паёмбарони алайҳими ассаломи хабарҳо пайдо омад аз адлу ростӣ ва ҳукмҳои дунёеи вази чизҳои олами алавӣ ки он пеш аз паёмбарони алайҳими ассаломи андари миёни халқ мавҷӯд набӯд , донистем ки он чизҳо мари пёмбронрои алайҳими ассаломи офаринандаи халқи омухт , чунонк худоӣ таъолӣ гуфт , қавла :у ълмки молами ткни тааллуму кони фазли аллоҳи алейк ъзимо . Гуфт : биёмухт туро онч надонистӣу фазли худоӣ бар ту бузург буд . Пас чун дуруст шуд ки ончи андари миён халқ набӯд аз паёмбарони алайҳими ассалом ки эшон ҳам мардумон буданд биорӣ , офаридагори халқ падед омад , дуруст шуд ҳастӣ қиёмати онки паёмбарони алайҳими ассаломи халқро даъват бадв карданд ва он он рӯз бузургаст ки андрў барангехта шавад нафасҳои латиф ва сӯратҳои ботин ошкоро шавад бошкоро шудани худованди қиёмати алии зикраи ассалом , аз баҳри онки паёмбарон ки пеш аз худованд қиёмат биёмаданд шариъатҳо ниҳоданд ва падед овараданд чизе ки бидон барангехта шуд нафасҳои ҷузе аз мураккабии нодонӣу пеш азишон набӯд мари нафасҳоро он ангезиш , чун кор бғоит расед бидон савоби бузург ки худои таъолӣ ваъда карда буд ва сӯратҳои латиф тавоно шаванд бар пазируфтани Фоӣдаҳҳои ақлӣ бетаколиф ,у локини имрӯзи мардум ғофиласт аз ончи мрўрои андар пешаст аз бузургии он рӯзу баландии дарҷати он ҳад , чунонк худои таъолӣ ҳаме гуяд , қавлаи таъолӣ : ва мо арслноки алои кафеи ллноси бшироу нзироу локини аксари анноси лои иълмўн . Ҳаме гуяд :у нФрстодми туро эй Муҳамади ҷузи ҳамаи мардумонро муждадиҳандау бимкунандау локини бештар мардумон ндонанд . Ва агар бингарад мардуми андари ҳолҳо ки бирав рафта шуд аз аввал будаш ӯ то бохр то биқин шавад ки ӯ ҳаме барангехта хоҳад шудан чунонк ӯ аз он хабар надорад имрӯз , чунонк худои таъолӣ ҳаме гуяд , қавлаи таъолӣ :у нншӣкми Фимои лои тълмўну лақади ълмтми алншоаҳи алаввалии Флўи лои тзкрўн ҳаме гуяд : шуморо бёФридими андари онч шумо ндонед ва донистед офариниши нахустинро чаро ёд накунед . Яъне ки шуморо чунон аз ҳолеи баҳолии бурданд ки хабар надоштед ,у мардум аз оғози падед омадан то бохри кори хеш ҳаме гардад аз ҳолеи баҳолии шарифтар то бғоит хеш расад , аз баҳри онки мардум аз аввал будаш хеши нутфа буд андари пушти падари хеш ва қӯт наУмия яъне зиёдати шавандаи бпзирФт аз бар он ҳол . Влкни он қӯти мавҳум буд мар касе дигарро ки ҳама донист ки аз нутфа чаҳ ҳаме хоҳад шудани андари ҳоли дигар ки андари он раҳм модар уфтад аз он ҳол ки ҳаст , ва чун андари раҳми модари зиёдати пазируфту андомҳош рост шуд мар пазируфтани зиндагонӣ , табииро то бидон шоиста шавад мар пазируфтани ҳисро бе онки андари шиками модар аз ҳиси хабар буд ё мумкин буд Марвро воҷиб шудан бар чигунагии пайвастани ҳиси бадв , ва ҳар чанд ки ӯро аз ҳис хабар набӯд пазируфтани ҳис ва расӣдани қӯти ҳиссии мавҳум буд наздики онкас ки муҳӣт буд бар ҳол ӯ андари ҳолеи дигар ва вақте дигар , ва чун аз шиками модар берун омаду бшкми ин фалак расед ҳиси бадви пайваст ҳамчунонк он доно таваҳҳум карда буд ва он кӯдаки кори басти мари ҳавоси хешро андар ёфтан чизҳои маҳсусу гуфтани марони ёфтҳоро бзбон бо онкасӣ ки андари расида буд ҳавос ӯ бидон дӣданӣҳоу шнўдниҳоу бўиидниҳоу чшидниҳоу бсўдниҳо ,у бад-ӣни чизҳо ки андар ёфт ёрӣ ёфт андар ёфтану воқиф шудан бар чизҳои ҳақиқӣ ,у бўҳм аз ин олами табиии бъолм алавӣ расед , пас чун азин олами нафас ӯ бидон олам рӯҳонӣ расед пайваста шуд подшоҳии доиму савоби илоҳии абадӣ ва тавоно гардад бар пазируфтани Фоӣдҳои он оламу ғизои пазирад аз Наими абадӣу роҳати ҷовдонӣ