Гўӣим - бар андозаи тоқати бандагии хеши андари тавҳид на бар андозаи ҳқўқмндӣ ӯ - ки мубдиъи ҳақ давраст аз ҳувияту ноҳувият , аз бҳронки ҳувияти мари ақли рост ки ҳастӣ ҳақ ӯросту ноҳувияти мари ибдоъи рост ки худ мубдиъ ҳақаст бар ақли аввал ,у ақли аввал бадалел ҳастӣ хешу нестии ибдоъи мари мубдиъи хешро бишнохт ва ин ҳар ду сифат аз падеди оварандаи худ давр кард ,у ақл ба шинохтан ҳастӣ хеши ҳувияти офаридагорро аз ҳаст ва ноҳаст дўркрд , на бдонки онҷои ҳувиятӣ ё ноҳувиятӣ мавҷӯд ёфт беруни онки ақл пайдо кард аз ҳастӣ , хеш ки ҳувияти мубдиъи ҳақ на чун ҳувияти ҳстҳост ва на ноҳувияти мубдиъи ҳақ бо ҳувияти нистҳост , блак шинохтани мубдиъ ҳақ онаст ки нафй кунӣ ҳўётроу ноҳўётро азу , субҳонау таъолии ъмои иқўли алзолмўни ълўои кбиро ,гар мубдиъи ҳақро ба ҳувият эътиқод кардӣ мрўро монанд карда будӣ ба ҳастӣ ба хеш , вагар ақли мубдиъро ба ноҳувият эътиқод кардӣ монанда карда будӣ Марвро ба нестӣ ба ибдоъ , вагар ақли мубдиъро ба ҳастӣ хеш дуруст кардӣ оФригори хешро , ва ҳастӣ мари ақлро буд , пас азин қиёси мубдиъи ҳақи худ ақл будӣ ,у натиҷаи ин сухан он омад ки касе гуяд офарӣда худ офаридагораст , ва ин маҳоласт . Вагар ақли ҳувияти мубдиъи ҳақ ба нестии ибдоъ дуруст кардӣ ин худ чун шоистӣ бӯдани дуруст кардан аз ҷиҳати нестӣ , ва ин қисмати маҳол тараст аз қисмати нахустин ,у онки ақл кул бидон хоссааст аз ҳама офаридҳо онаст ки иллат ӯ бо ӯ якеаст бе ҳеҷ ҷудоӣ ,у онки беруни ҳувият маҳзаст ки ақл бидон яктост он аФозт ақласт бар нафаси куллӣ ба фармони мубдиъи ҳақ ,у мубдиъи ҳақ муназзаҳаст ва покаст аз ҳамаи ҳувиятҳоу ноҳўитҳо . Боз намоем баёни қавли хеш ки чаро ҳувият аз мубдиъи ҳақ нафй кардем ва гӯйем ки ҳар ҳувиятӣ ки ҳаме ёбем андари олами мронро иллатӣ ҳаст ва ҳеҷ чиз аз ақли шарифтару латиф тар нест ,у ҳувият ӯ ба ълият ӯ падеди омадаи сет ки он иллати амри мубдиъ ҳақаст ,у офаридагорро иллат вуҷӯд набояд , чун иллат воҷиб набояд раво набошад ки Марвро ҷлу таъолӣ ҳувият гӯйем . Ва чун иллати ҳувият ки маълуласт ноҳувият бошад ки ибдоъаст , ва боз гӯйем ки ноҳувиятро ки иллатаст ҳувиятӣ бояд чунон бошад ки гӯйем мари иллатро иллат бояд ё иллати иллати маълул бояд , ва ин маҳоласт , пас гӯйем ки мари ҳувиятро ниҳоят то ба ақласту ноҳувиятро ниҳоят то ба أмрасту бартар аз ҳувияту ноҳувият лозим наёяд бад-ӣни бурҳонҳои ақлӣ ки гуфтем ,у эзади таъолӣ бартараст аз иллату маълул ва аз ҳувияту ноҳувият , ҷлу таъолии ъмои иқўли алзолмўни ълўои кбиро .