Бибояд донистан ки тафовути миёни чизҳо аз ҷиҳати наздикии гуруҳе аз он бошад ба иллати хешу даврии гуруҳе аз иллати хеш , ва ҳар чаҳ ба иллат наздик бошад қавитар аз он бошад каз иллати хеш давртар бошад ,у мисол ин чунонаст ки модару падари кӯдаки қавитар аз кӯдак бошад ба сабаби онки иллати эшон ҳама наботасту модару падар ба иллати хеш расидаанд ва аз набот ҳаме тавонанд хӯрдану кӯдак ки аз набот ғизо наметавонад кашӣдан то нахусти модараш аз набот бихӯрад мари онро шер бигардонад ва он вақт ба кӯдак бирасонад , пас он кӯдак аз иллати хеш ки наботаст даврасту модараш ӯу миёни иллат ӯ миёнҷӣаст лоҷарам заъифасту модару падараш ки ба набот расидаанд қавӣанд , ва чун кӯдак ба кашӣдан ғизо аз набот ба миёнҷии модар қавӣ шавад он вақти миёнҷӣ аз миён бархезад ва ӯ ҳамчун модару падар хеш гардад ва мо донем ки иллати ҳамаи будҳо калимаи борӣ субҳонааст , ва он калима якеасту маълул ӯ ба ҳақиқат бе ҳеҷ миёнҷии яке лозим ояд то боз ба миёнҷии он як маълули дигари маълулот падед оянд , бар мисоли дарахтӣ ки тухмӣ падед ояд то боз ба миёнҷии он дарахт аз он тухми шохҳои бисёр ва баргҳоу борҳо падедед , пас он нахустин маълули ақл буд ки қӯти иллати хеш бемиёнҷӣ ба тамомии пазируфту нафас аз калима ба миёнҷии ақл падед омад , пас хилофӣ нест андари онкии ончи падед омадан ӯ аз чизеи дигар ба зот ӯ бошад шарифтар аз он чиз бошад ки падед омадан ӯ аз чизеи дигар ба зот ӯ бошад шарифтар аз он чиз бошад ки падед омадан ӯ аз чизеи дигар ба миёнҷӣ дигар бошад , ва ҳарчанд ки андари он олам хилоф несту ороми ақлу нафас бар калима борӣаст , номи дувумӣ аз баҳри он барояшони аўФтодаҳ бар калима борӣаст , номи дувумӣ аз баҳри он барояшон аўФтодаҳаст ки нафаси Фоӣдаҳ пазирасту ақли Фоӣдаҳ диҳандааст , ва агар на чунин будӣ номи дувумии барояшони ниўФтодӣ ва ҳар ду худ яке будандӣ ,у андари мардуми худ ин ду чиз мавҷӯдаст ки ҷуз бидон номҳоу маъниҳо маришонро аз якдигар натавон шинохтан , ва он онаст ки ҳар мардумиро нафасӣаст ки ҳаме донистӣ ҷӯяд ва ба нигоҳбонӣ ҳоҷатмандаст ва он нигоҳбон ва дониш омӯз ӯ ақласт ки чун нафас бар хештани солорӣ кардан гираду зи ҷойгоҳи мухотираи нодонӣ прҳизидн гирад гӯйанд оқил шуд ,у ақлро ҷуз ба нафаси падед омадан нест ,у феъли нафаси ҷуз ба ҷасад пайдо нашавад , пас ин се мартабат ба якдигар пайвастааст ки пайдо шудани феъли нафас аз роҳ ҷасадаст ,у пайдо шудани асари ақл бар нафасасту ақлро бо ҷасад пайвастагӣ нест бе миёнҷии нафас ҳамчунонк аз яке се падед наомад магар ба миёнҷии ду . Ва чун нафаси мардум бе ақли нотамом ва хор аст донем ки андари олами алавии ҳамин ҳол мавҷӯдаст ,у нафас ба ақл ҳоҷатмандаст .