Гўӣим ки чора нест аз онки мари ҷисмро ниҳоят бошад , аз баҳри онки ҳақиқат ҷисм онаст ки Марвро се баъдаст , чун дирозоу паҳноу жарфо ва ҳар яке аз ин баъдҳо ду канора дораду миёнае , ва чун баъдҳои ҷисмро ниҳоят бошад ҷисмро ниҳоят бошад ва чун ҷисмро ниҳояти дуруст шуда бошад ки аз беруни ин фалаки кул ки оламаст на замонаст ва на макон ва на ҷурмӣ тиҳӣаст ва на ҳеҷ чиз аз чизҳои табиӣ , аз баҳри онки ҳамаи табиӣот аз андарун фалакасту фалак муҳӣтаст бтбоиъ , аҳоттии табиӣ ва мо донем ки нафаси ҷузъӣ ки имрӯзи андар замонаст ва чу мари ин ҷасадро бияфканад бўҳм ва фаромӯш кунадаш ӯ бҳизии ҳиўлонӣ ва ҳиссӣ намонад , ва ҳеҷ чиз бо ҷавҳар ӯ намонад магари илми маҳз ва чун нафаси ҷузъии андар мардумаст ва бар шавад сӯии боло , баталаб кардани ончӣ аз берун фалакаст бқўти илм , ва нафй кунад ҷурмроу ҷисмро , чаҳ аз холӣ ва чаҳ аз пари чизи наёбади магари исботии маҳз , беруни ин ҷурми гарданда ки фалакаст , ва чун табиӣот бкнораҳ расад ҳиз набошад магари созандаи табиӣот , ва чун нафаси ҷузъии беруни ин фалак ҳиз наёфт взў бигузашт , дуруст шуд ки он бар шудан ӯ бъолми латиф аз латифии хеш ва ҳам гӯшагӣ бо нафаси куллӣ то бибинад он сарвари лаззоти ъзу шарафи рӯҳонӣ ки нафас ӯ андари ан ғарқа шавад вагар бар шудани нафаси ҷузъии бъолми латиф аз ҷиҳати илм риёзӣ набошад ки ҳандаса азуаст пайдо шавад мрўрои ҷавҳари нафаси кул ки муҳӣтаст бҷрми гардандаи аҳотти иллати бмълўли хешу аҳотти сонеъи бмснўъи хеш на чун муҳӣт шудани ҷисми латифи бҷсми касифу муҳӣт шудани нафаси куллӣ бъолми табиати муҳӣти шуданӣ илмӣасту аҳотти илмиро аз андўну берун ҳар ду яксон бошад пас дуруст шуд ки афлоку олами андари уфуқи нафас куллӣаст .

Ва низ гўӣим ки он далел ки мардум бадв битавонад донистан ки афлоки баҳама ҳаракот гардонаст ва мутаноҳӣаст ,у андар расӣдан ӯ бад-ӣни илм бълмӣ бошад ки пеш аз ин бдонстаҳ бошад то он илми роҳи намояди мар ӯро сӯии ин илм , ва он илм онаст ки бидонад ки ҳар доира ӣӣ ниҳоят он бошад ки хатҳо каз марказаш берун шавад ҳар яке бар андоза дигар бошад то муҳӣти доӣраҳ ва бе ниҳояти доӣраҳ бар сари он хатҳо бошад , ва ёфтем мари хатҳоро каз маркази замини ҳаме берун ояд ки бенҳоят ҳаме расад онҷо ки фалаки муҳӣти сатҳи мар вайаст ки ҳаме гардад , пас он сатҳи муҳӣти миннатҳои оламаст ва ин донистани андари ғризт нафасаст пас бад-ӣн донистан ки нафаси ҷузъиро ҳосил омад ва аз роҳи таълими дурусти гашт ки олами андари уфуқи нафас куласт .

Ва низ мардум ҳукм кунанд бар фалак то Фоӣдҳо аз ӯ бҳосл кунанд ,у хирадманди бидонад ки Фоӣдаҳи андари фалак аз баҳри нафас ҷузъӣ ниҳоданду чизе каз баҳри ҷузъӣ ниҳода бошанд ночораи баҳри кули он ҷузъ ниҳода бошанд аз баҳри онки Фоӣдаҳи ҷузъи ҷуз аз кул хеш нишоед буд .

Пас гўӣими чашми бинандаи андари мардум аз баҳри боздоштани мзртҳост аз хештан ва кашӣдан манфиатҳо бзоти хеш ,у фалакро ҳоҷат нест бчизӣ ки бидон музират аз хештан боз дорад ё бидон манфиат бхўиштн кашад , ва ҳамчунин гӯши шунавои мари мардумро аз баҳри манфиат гирифтан ӯ боист аз чизе ки ӯро андари он ҳоҷатаст ,у фалакро ҳоҷат нест бшнўдни чизҳо , ва ҳамчунин дигар ҳавос ноёфтан андари фалакҳо ва ёфтан он андари мардуми ҳаме далел кунад бар ҳоҷтмндӣ мардум бидон ва бе ниёзии фалак аз он пас чун мо ёфтем мардумро ки бнФси ҷузъии ҳаме ҳукм кунад бар манфиатҳои фалакӣу беруни оради Фоӣдаҳҳо ва ҳикматҳои ӯро донистем ки нафаси куллӣ ки ин нафаси мардум азу ҷузъӣаст марин фоидаҳоро андари фалаки ниҳод то нафаси ҷузъиро мумкинаст берун овардан он азуи бнҳодни мари ҳукмро бирав бўоҷбӣ , вагар нафаси куллӣ андари фалаки ин ҳикматҳо наниҳода будӣ нафаси ҷузъии он аз ӯ берун натавонистӣ овардан пас дуруст кардем ки фалак бо ончи андрўсти андари уфуқи нафас куллӣаст то пайдо шуд мари нафаси ҷузъиро назму тартиби он .