Чун иллати ҷисмонӣу рӯҳонии ақл буд ,у бози пасини ҳамаи маълулоти мардум буд , ба нахустин иллати хеши бозгашт аз роҳ пазируфтани Фоӣдаҳи азу . Ва ибодати офаридагор бар маълули бози пасин лозим омад . Воҷиб ояд ки иллати аввали мари офаридагорро парастидааст . Ва чун ибодат аз мардуми эзади таъолӣ бар бунёди шаҳодати хост , ва он чаҳор сухан ва ҳафт фасл ва дувоздаҳ ҳарфаст , лозим ояд ки иборати ақли мари бории субҳонаро ҳам ибодати бад-ӣн шаҳодатасту тухми шаҳодати андари ҳувияти ақл собитаст . Ва ҳеҷ чиз нест ошкоро шудаи андари олам ки тухми он андар ақл нест . Ва мо дӯст дорем ки моро ошкоро шавад бар парастиш кардани ақли мари бориро субҳона .

Пас гӯйем ки тухми ин сухани андари ақл тасбеҳаст , аънии покиза кардан . Ва азоФтаст , аънии бозбстн . Ва абтҳоласт , аънӣ . Гардан ниҳодан . Ва таъзимаст аънии бузурги доштани ми рмбдъи ҳақро субҳона . Аммо тасбеҳ аз он ба манзалати калима ло бошад аз шаҳодат ,у ақл тасбеҳ кард эзадро , аънии пок кардани мар ӯро аз ҳар чаҳ ёфт андари ҳувияти хеш ва нафй кард азу ташбеҳи рӯйҳо . Ва аммо азоФт аз он ба манзалати калима илоҳаст аз шаҳодат , аънӣ ки ақли пас аз он нафй кард аз мубдиъи ҳақи ҳамаи ташбеҳотро , муқарар шуд ки ақлу ҳамаи офарӣдаҳо боз бастаанд ба мубдиъи ҳақ ки ҳама мрўроанд . Абтҳоли аънии гардан ниҳодан аз ақл . Ба манзалати калима илоҳ бошад аз шаҳодат , аънӣ ки ақл аз пас нафии сифоту иқрор ба азоФт тазаррӯъ кунад ба эзад , то бишносад мубдиъи ҳақро муҷаррад аз сифатҳои халқ . Ва аммо таъзими аънии бузурги доштан аз ақл ба манзалати калима аллоҳ бошад аз шаҳодат , аънии ақли онгоҳ ки тазаррӯъ кард ба эзади таъолӣу падедаи мари уқоб ӯро тавоноӣ надошт ки бар он воқиф шудӣ , пас бузургвор кард мубдиъи ҳақроро аз ҳама ҳастӣу нестӣ . Аммо тухми ҳафт фасли шаҳодати андари ақл чунонаст ки калимаи лои як фасласт . Ва ақл тасбеҳ кард мубдиъи ҳақро аз ҷиҳати калима ӯ , он воҳид маҳзаст :у калимаи илоҳи ду фасласт , ҳамчинонкии азоФт ки монанд ӯст ду гӯнааст : азоФти рӯҳонӣоту азоФти ҷисмонӣот аз ҷиҳати парастиш , аънӣ ки ҷисмонӣу рӯҳонӣ ҳар ду офаридагон худоӣ над ,у калимаи алои ду фасласт :у гардан ниҳодан бар ду гӯна бошад . Ҳамчунин бузурги доштан бар ду гӯнааст : яке бузурги доштан аз ҳастӣу дигар аз нестӣ . Аммо тухми дувоздаҳ ҳарфи шаҳодати андар ақл онаст ки калимаи лои ду ҳарфаст , аънӣ ки ғояти тасбеҳи эзади таъолӣ аз ду ваҷҳаст : аз ҷиҳати ақл ва аз ҷиҳати нафас . Ва калимаи илоҳи се ҳарфаст , аънӣ ки гардан наад ақл ба нафй ,у гардан наад ба исбот ,у гардан наад ба аҷз , ки он на нафйаст ва на исбот . Ва калимаи алои се ҳарфаст : аънӣ ки ақл азоФт кунад мари рӯҳониро ва азоФт кунад мари ҷисмониро ва азоФт кунад мари иллат ҳар дуро ба бории субҳона . Ва калимаи аллоҳи чаҳор ҳарфаст ҳамчунон бузурги доштан бар чаҳор мартабатаст . Аънӣ ки ақл бузург дорад мари эзадро субҳона аз ҳилляти аънӣ аз ҳастӣ ва аз ламяти аънӣ чарое ва аз моҳияти аънӣ чаҳ чизе ва аз кайфияти аънии чигунагӣ . Инаст тухми шаҳодати андари ҷавҳари ақл ки бидон ибодат кунад мубдиъи ҳақро , ва ҳамчунин қарори олам бар чаҳор ИМАотаст чун оташу ҳавоу обу замин . Ва бар ҳафт ситора равандааст чун Зуҳалу муштарӣу миррӣху шамсу Зуҳрау Уториду қамар . Ва бар дувоздаҳ бурҷаст чун ҳамлу нуру ҷавзоу саратону асаду сунбулау мизону ақрабу қавсу ҷаддӣу далву ҳут . Ва иқрори ҷисми мардум ки ӯ росттар ( ? ) аз ҳамаи ҷисмҳост бар чаҳор табъаст чун савдоу блғму хӯну сафро , ва бар ҳафт андом андарунӣаст чун мағзу дил ва шашу ҷигару спрзу Зуҳрау гардау баробари дувоздаҳ бурҷи дувоздаҳ андом ошкораст чун сар ва рӯйу гардану синау шикаму пушт ва ду даст ва ду рон ва ду пой . Ва сӯрат кардем бар доирае ки ба ҳам оварад ин қисматҳо аз шаҳодат ва аз олам ва аз бадани мардум ва аз ибодати ақл , ва падед кардем ҳар қисмиро бо якдигар ки дар хураст аз чаҳор ва ҳафт ва дувоздаҳ ,у маркази ин ҳама ақласт .

Инаст сӯрати парастиши мари бориро субҳонау таъолии баробар бо ҳарфҳоу фаслҳоу клмтҳои шаҳодату баробар бо офариниши оламу офариниши мардум , бишнос ,у аллоҳи аъламу أҳкм .