Гўӣими бтўФиқи эзади субҳонау таъолӣ ки нодонону коҳилони дайни исломи мршиъти ҳақро ботил хонанд ва гӯйанд ки эшон коФроннд бе онкии брҳқиқти мазҳаб эшон барисанд ва некӯтар он бошад хирадмандро ки аз ҳоли хасми хеши пурсаду суханро бо ӯ бондозаҳи истеҳқоқ ӯ бигӯед то одати ҷоҳилони кор на баста бошад ва ба бдхўӣӣ мансӯб нашавад ва мисли касе ки андари мусулмонии муъминиро таънӣ кунад беонкӣ аз эътиқод ӯ бидонад ва бе онкии мрўро аз онкаси ранҷӣ расида бошад мрўрои бёзорди андари кор бастани хуии бад бесабабӣ чун мисли сегӣ бошад ки шахсе рӯ оварда бароа ки бшғл хеш мераваду роҳгирӣ берун ояду андрўи овезаду ҷомеъааш бадарад ва ӯро баряш кунад чунонкии хдоитъолии ҳмигўиди қавлаи таъолӣ : Фмслаҳи кмсли алклби ани таҳаммули алайҳи илҳс ӯ ттркаҳи илҳси злк мисли алқўми аллазӣнаи кзбўои боётнои Фоқсси алқсси лълҳми итФкрўн .

Ҳмигўид мисли ӯ чун мисли сагаст агар ӯро бизанӣ забон берун афганд яъне ҷафо гуяд ва агар дасти бози дориаш бонг кунаду бёзорд ва ин мисли онҳост ки дурӯғ зан доштанд нишонеҳои моро яъне имомони ҳақро итоат надоштанд пас ту эй Муҳамад қисса кун бар эшон қиссаҳоро магари эшон андеша кунанд ва ин нодонони мршриътро ҳаме озоранд боинкаҳи аишонрои даст боздоштааст чунонкии хдоитъолии ҳмигўиди лоҷарами андари торикӣу нодонӣу нобиноӣии ҳалоки ҳмишўнд ва мо бад-ӣни ҷойгоҳи андари исботи ботини сухани гўӣим то магар касеро эзади таъолии бедории дҳод ва бидон ҳақро бибинаду мўмнонро бнодонӣ ниёзорад .

Ва гўӣим ҳар чаҳ ҳаст андари олами бадв қисмаст ё зоҳираст ё ботин ҳар ончӣ зоҳир аст пайдост ки ёфта шавад бичишам вгўшу дасту ҷузи он ки онро ҳавос хонанду ончӣ ки мрўро бҳўос ёбанд маҳсусот гӯйанд ( ва ҳар ончӣ ) ботин аст пинҳонасту мардум ӯро бҳс натавонанд ёфтан балки худовандони ҳикмати мари онрои бъқл ва бълм ёбанду мари онро маъқӯлот гӯйанд пас гўӣим ки ҳар чаҳ ошкораст бзоти хеш ошкораст на бдонрўӣ ки мардуми онро бҳўос биёбанд балки агар мардум ӯро ёбанд ё наёбанд ӯ худ ошкораст чун аинҷҳону ончӣ андаринаст ва агар мардуми мар аинро набенанд пинҳон нашавад балки ошкороӣӣ ӯ бидонаст ки агар ҳиси дуруст бадв расад мрўро биёбад . Ва ҳамчунин гўӣим ки он чизикаҳ ӯ пинҳонаст бзот худ пинҳонаст ва агар мардум ӯро бъқл наёбанд ончиз аз ҳади пинҳонӣ берун нашаваду бёФтни мардум низ мрўро ошкоро нагардад ҳамчинонкии ончӣ ошкораст банно ёфтан мардуми мрўро пинҳон нашаваду пинҳон чун олам латифасту ҷони мардуму муҳаддисии оламу аспр шудани рӯзгору исботи сонеъу ҷузи ону пӯшидагии ин чизҳо бидонаст ки мари онро бҳўос натавонанд ёфтан ва чун дуруст кардем ки ончӣ зоҳираст ҳаргиз пӯшида нашаваду ончӣ пӯшидааст ҳаргиз ошкоро нашавад гўӣим ки қавли шиът андарин баронаст ки мртоътҳоро ки онро кунанд ( ва ) бҳс тавон ёфтан онро зоҳир гӯйанд чун намозу рӯзау зкўаҳу ҳаҷу ҷиҳоду ҷузи он чун осмону замину ончӣ андарин миёнаст аз аҷсом ки ҳар крои ҳавос дурустаст ба андар ёфтан ин чизҳо яксонанду ӣнҳама зоҳираст аз баҳри онкӣ ҳар якеро аз худовандони ҳис ба андар ёфтан ин чизҳо бар якдигар фазл нест ва чун гӯйанд ботини ботини мрчизҳоӣиро хоҳанд ки ҳисро ба андар ёфтан он сабаб нест чун иллат будаш ҳар чизикаҳ аз унсурасту табоиъу арқон ва ончӣ бӯда ё Фтнд ва қисмат карданд мари чизҳоро то бидонанд ки ончӣ ӯ ҳмиҷўид аз чизҳои ошкораст ё аз чизҳои пӯшидааст ва бидонанд ки ончии ҳмиҷўид бҳс ёфта несту бўҳм ва хотир ёфта нест чун илми тавҳиду исботи пайғамбарӣу биҳишту дӯзаху савобу уқобу ҳашару ҳисобу фанои оламу ҷузи он ва ин чизҳоӣист ки бсбби пинҳонӣ ӯ мари халқро ба андар ёфтан ончизҳо бар якдигари фазл ва шарафаст сабаби алФнҷӣ яъне андӯхтан ки ҳар якеро андарин маънӣ бӯдааст ки он дигриро набӯдааст ва агар чизҳои бо тн набӯдӣ ҳечкасро бар якдигар фазл набӯдӣ аз баҳри онкии чизҳои зоҳири мари халқро бар як мартабаасту хдоитъолии ҳмигўиди мо халқро бар якдигар дараҷот ниҳодем қавлаи таъолӣ :у рФънои бъзҳми фавқи баъзи дараҷоти литхзи бъзҳм баъзан схрё ҳмигўид бардоштем гуруҳеро бар гуруҳе аз эшон бдрҷот то гуруҳеи мари гуруҳеро мусаххар кард пас ин ояти далели ҳмикнд бар исботи чизҳои пинҳонӣу дараҷоти ҷузи андар дайн нест ва агар ин дараҷоти бчизҳои зоҳир будӣ ҳамаи халқи андар зоҳир яксонанд лозим наомадӣ дараҷот ва чун дараҷоти бФрмони хдоитъолӣ собитаст пас олами ботин собитаст ва зоҳир чунонаст ки гўӣими бисмии аллоҳи арраҳмони арраҳим ва чун ин калимотро бҷнбонидни забон бо кому боўози беруни ореми ҳамаи шунавандагони андари шунидан ҳамвор бошанд бсбби онкии маҳсус ва зоҳирасту тоўили ин суханон бидон сабаб ки ӯ ошкоро нест мар доноёнроаст на мршнўндгонроу доноён бо шунавандагони андар шунидан анбозанду шунавандагон бо доноёни андар донистан на анбозанд бсбби пӯшидагии он . Ва агар маънии бисмии аллоҳи арраҳмони арраҳим ҳамчунин ки зоҳир климаҳаст ошкоро будӣ ҳркрои гӯш будӣ маънии он бдонстӣ ва ҳеҷ хирадманди марин қавлро мункири натавонад бӯдану далел бар исботи ботини китобу шариъати он ореми гўӣими ҳеҷ зоҳирӣ нест ало ки пойдорӣ ӯ бботн ӯст аз осмону замину ончии андарин ду миёнаст аз баҳри онкӣ аз осмон ончӣ пайдост ин ранг кабӯдаст ки мемонад ва аз офтобу моҳтобу ситорагони ҷузи он рўшноӣии чизи дигар пайдо нест чунонкии андари осмон пайдо нест ки чун офтоб ба бурҷ ҳамл расад замин сабз шавад ва чун офтоб ба бурҷ мизон расад баргҳои дарахтон зард гардад ва он баргҳои дарахтон биафтаду дигари фаслҳо ҳамчунин пайдо нест мари ҳисро ки соли дувоздаҳ моҳ бошад ва на пайдост ки моҳи рамазон аз сол тозён нуҳум моҳаст балки ӯ монанди ӣнҳама маъқӯласт на маҳсусу пояндагӣ ҳар зоҳирӣ бботн ӯст чунонкии пояндагии олам бҷмлгӣ мардумаст чунонкии ҳуҷҷати ин пеши азин пайдо кардем андарин китоб ва ҳар гўҳрирои қимат ӯ на бзоҳр ӯст балки бботн ӯст чунонкии зар на бидон сабаби қӣматӣ шудааст ки ӯ зард ва гдозндаҳаст ки агар қиматаши бад-ӣн будӣ биринҷ низ зард ва гдозндаҳаст бқимтӣ ӯ будӣ балки қимат ӯ бидон маънӣаст ки андрўст ва аз биринҷ ҷудост ва он маънӣ латифасту нафаси латифи мари он маъниро бишносад ва он маъниро бзбон иборат натавон кардани магари бтқриб ва ҳамчунин андари зоҳири замин пайдо нест казу чандини гӯнаи набот чигуна берун ояду андари наботи ҳам пайдо нест казу ҳайвон чигуна ҷон ёбад .

Ва ҳамчунин гӯям ки аз мардуми ҷсдксиФ ошкорасту рӯҳ латиф пинҳонаст ва ин ҷаҳон фонӣ пайдосту онҷҳон боқӣ пинҳонаст ва маснӯъ пайдост ва сонеъ пинҳонаст ва бидон аз некон пайдоанду некон аз бидон пинҳонанд пас ҳамчунин китоби худоӣу шариъати расӯли слии аллоҳи алайҳ ва ?ала пайдосту маънӣу тоўил эшон пинҳонаст аз нодонон ва пайдост мари доноёнро ки эшон бидон аз нодонон ҷудоанд .

Ва дигари онкии китобҳоу шариъат чун ду ҷасадасту маънӣу тоўили мари он ҷасадҳоро чун ду рӯҳасту ҳамчинонкии ҷасади бирўҳ хор бошаду китобу шариъатро ҳам бетоўилу маънӣ миқдор нест наздики худои чунонкии расӯли алайҳ ассалом гуфт : ани аллоҳи асси дайнаи алии амсоли халқаи листдли бхлқаҳи алии дайнау бад-ӣнаи алии вҳдо нията гуфт худои бунёди ниҳоди дайни хешро бар монанди офариниши хеш то аз офариниш ӯ далел гиранд бар дайн ӯу бад-ӣн ( ӯ ) далел гиранд бар ягонагӣ ӯ чун андари офариниш ҷаҳон пайдост ки ботини чизҳо аз зоҳири чизҳо шарифтарасту пойдории зоҳир ҳар чизе бботн ӯст лозим ояд ки сухани хдоитъолӣу шариъати расӯли бботни китобу шариъат шарифтараст ва ҳар ки ботин ӯ надонад ӯ аз дайн бчизӣ несту расӯли азу безораст бқўли хдоитъолӣ : Флои ткўнни ман алҷоҳлини ҳмигўид аз ҷоҳилон мабошед ва нодонтар аз онкас набошад ки корӣ ҳаме кунад ки маънӣ онро надонад пас дуруст шуд ки бдонстни ботини шариъати муъмин бар расӯли Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?алаи пайвандад бидонча доно шавад чун расӯлро фармон чунонаст нодонон набошед далел бошад ки ӯ аз доноёнсту хдоитъолии тавфиқи дҳоди моро то кор бадонаш кунем ва мслмононро ниёзорему бадонаши хеш ғарра нишуем ва бидонем ки бартар аз ҳар доноӣӣ доноӣӣ ҳаст .

Ва чун мардуми ҷасаду нафас буду ҷасади аинҷҳонӣ буду нафаси онҷҳонӣ буду расӯли Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?алаи бзоҳри қавли лои илоҳи алои аллоҳи куштану фурӯхтану ғорат кардани молу фарзандон аз халқ бар гирифту зоҳири қавл бар мисоли ҷасад буду маънии мари он қавлро чун рӯҳасту бзоҳри қавли ҷасади мардум руста шавад далел омад моро ки нафас ( ки ) ӯ ботинаст мари ҷасадро бидон манзалатаст ки мари қавлро маънӣасту мари шариъатро тоўиласт пас растгории нафаси андари ботини китоб ва шариъатасту ӣнҳол бар ксикаҳ ӯро басират бошад пӯшида нашавад магар касе ки хоҳад ки ҳақро бапушанду хдоитъолӣ ӯро нобӣно карда бошад бФъли бад ӯ чунонкӣ фармуд ъзу ъло : сами бкми ъмии фаҳми лоибсрўн яъне караст ва гунгасту кўрости пас эшон набенанду ассалом .