Гўӣими бтўФиқи худои итъолӣ ки бар бандаи тоъати худоӣ бар се мартабатаст ё ҳаррӯз воҷибаст чун намози панҷгона ё ҳар сол воҷибаст чун ( зкўаҳ додану рӯзаи доштан ва ё бъмрӣ воҷибаст чун ) ҳаҷ кардану воҷибот додани ҳамчинонкии офариниши се мартабатаст ё олам рӯҳонӣаст чун он ҷаҳон ё олам ҷисмонӣаст чун ин ҷаҳон ё олам таълифаст аз латифу касиф чун мардуму андар ( олам ) дайни ҳамин се мартабатаст ё мартабат ( нотиқаст вон ) таълифаст ( ё мартабат асосаст вон тоўиласт ва ) ё мартабат эмомаст ва он ҷамъ карданаст миёни таълифу тоўили чунонкии мардум ҷамъаст миёни латифу касиф ва пас азин илми дайни се навъаст фиқҳи втФсири вҳдис чун ин се илми одамиро ҳосил шавад макрам гардад пас эзади таъолии парвардгори ин се оламаст чунонкӣ гуфт андари оғози китоби хеши қавлаи таъолӣ : алҳмдллаҳи раби Алъоламину эзади таъолии се тоъатро гузидааст яке рӯзии панҷ вақт ( гузордан ) намози дигар дар солӣ додани зкўаҳи вдигри бъмрии якбор додани воҷибот ва ин се тоъат дар як оят ёд кард чунонкӣ гуфт қавлаи таъолӣ : воқимўоолслўаҳи вотўои алзкўаҳу ақрзўои аллоҳи қрзоҳснои нодонони уммати мари намозу зкўаҳро ки он тоъатҳои ом буд бигирифтанд вони сеюм тоъат ки он хос буд надонистанд ва наҷустанд ва аз хозинони илми илоҳӣ даст боздоштанд ва ҳар ки ба басирати андарин оят нигарад бидонад ки ин се тоъат дар мартабати якдигар то хдоитъолӣ ҳар се тоъатро дар як оят ёд кардау бидонад ки ҳамчинонкии зкўаҳнодиҳандаро намоз равонӣаст мари намознокунандаро зкўаҳ нест бқўли расӯли алайҳи ассалом чунонкӣ гуфт : лои слўаҳи лмни лои зкўаҳи ?лау лои зкўаҳи лмни лои слўаҳи ?ла ҳар онкас ки хдоитъолиро он воми некӯи надиҳади мрўро намоз нест ва на зкўтст ва ин ҳамон се мартабатаст ки андари олами дайни бикдигр пайвастаанд ки ҳар ки нотиқро итоат надорад на эмомро тавонад итоат дошт ва на асосро ва ин бе итоатии мрўро беитоатӣ худоӣ кунад ва ҳар ки эмомро итоат надорад итоат асос надошта бошаду ҳаркии асосро итоат надошта бошад расӯлро итоат надошта бошад ва ҳар ки итоат расӯл накунад фармонбардории ҳақ таъолӣ накарда бошад ва ҳар ки фармон бурдорӣ ҳақ таъолӣ накунад кофарасту худовандони илми ҳақиқати сари ин оатро пурседанд аз расӯли алайҳи ассалом ва чун бирав воқиф шуданд ғанимат ёфтанд хештанро азин воми худоӣ берун оваранд аз баҳри онкии воҷиботи наздики хдоитъолӣ аз зкўаҳ шарифтар аст набинӣ ки мари зкўаҳро ҳмигўид ки ҳақ манасту мари воҷиботро ҳмигўиди мари аўоми дҳидў касе ки вом касе боз диҳад ки биравӣ бошад он миннат надорад ки касе мар касеро вом диҳад ки миннати вом додан беш аз миннат вом гузордан бошад ва чун ин оят биёмад нахустин касе ки ин вом бидод Амиралмӯъминини алии бен абии толиби алайҳи ассалом ки аъробӣ буд ки ҳаме омад бароау мрўро пеш омад уштурии бадаст гирифта гуфт Амиралмӯъминини ин уштур бхртобтў бифурӯшам Амиралмӯъминин гуфт баҳо надорам он аъробӣ гуфт чун аз ғанимат биорӣ бидиҳ Амиралмӯъминин гуфт бчнди фурӯшӣ аъробӣ гуфт бсду нӯздаҳи дирам ки онро бксӣ мебояд дод пас Амиралмӯъминин гуфт харидам аъробӣ гуфт фурухтам маҳори уштурро бадасти Амиралмӯъминин алӣ дод Амиралмӯъминини алии алайҳи ассаломи уштурро меоварад дигари аъробии пеш ӯ ҳаме омад ва гуфт ё амироини уштури бмни фурӯшии амиргФти фурушам аъробӣ гуфт бчнд амир гуфт акнӯн бсду нӯздаҳи дирам аз воми дорстдм ва он аъробии сдўи нӯздаҳ дирам бидод ва он уштур бихаред Амиралмӯъминини дарборгоҳи расӯли алайҳи ассалом дар омаду расӯли алайҳи ассаломи ин оят бихонад Амиралмӯъминини алӣ дар ҳоли тоўили ин оят бишнохт ва он сими пеш расӯл биниҳоду расӯли алайҳ ассалом гуфт ё алии ин сим аз куҷо оварадӣ Амиралмӯъминини алии алии ассаломи қиссаи аъробӣу уштури фурӯхтани бадӣгар аъробӣ бозгуфт расӯли алайҳ ассалом гуфт набӯд он фурӯшандаи ашри магари ҷброӣил ва набӯд он хрндаҳи уштур ( магар ) Микоил ва онгаҳ чун тоўили ин ояти васии расӯли алайҳи ассаломи бмўмнони расониди ҳарки тавфиқ ёфт аз хдоитъолии воҷиботи хдоиро вом дод ва мо гўӣими ончӣ хдоитъолӣ гуфт :у ақрзўои аллоҳи қрзои ҳсномънии ин оят инаст ки воми хости хдоитъолии бандагону андоза пайдо набӯду худованди тоўили пидокрди моро ки саду нӯздаҳ дирамасту баён ин бигуфт чун ҳуснои баҳисоби ҳамл ҳисоб кунӣ сад ва нӯздаҳаст чунонкии ҳи ҳашт си шаст Ни пнчоаҳи алифи якеу тоўили он ( дар ) олами дайн ( ин )аст ки ин сухан далеласт бар климаҳи бории субҳона ки ном ӯ ваҳдатасту ваҳдати чаҳор ҳарфасту далел бар чаҳор асл дайнаст андари олами падед омадаанд ду рӯҳонӣ ва ду ҷисмонӣу баҳисобии саду нӯздаҳ далеласт бар саду нӯздаҳи ҳади андари олами дайни казин чаҳор асл падед омад чаҳ андари даври маин ва чаҳ андари даври киин аммо андари даври маин ки он давр нотиқаст алайҳи ассаломи ин саду нӯздаҳ ҳад онаст ки шаш нотиқаст аз одаму Нӯҳу иброҳӣму Мӯсоу исоу Муҳамади Мустафои алайҳи ассалом ки қоими қиёмати алайҳи афзали алтҳиаҳу ассалом ҳафтум эшонаст ва ҳар якеро азин ҳафт худовандони давр аз панҷ ҳади алавӣ чун аввалу сонӣу ҷаду фатҳу хаёли Модат буд ки бпзирФтнд ( ва ) бдўоздаҳи ҳаҷатон хеш бидоданд панҷ ва дувоздаҳ ҳафдаҳ бошад пас ҳар соҳиби давриро ҳафдаҳи ҳад буд ва чун ҷумла шаванд ҳафт борҳФдаҳи сад ва нӯздаҳ шаваду андари даври киин ки давр эмомаст ин саду нӯздаҳ ҳад онаст ки ҳар имомиро таъйид аз он панҷ ҳад бошад чун аввалу сонӣу ҷаду фатҳу хаёл ва ( ӯро ) дувоздаҳ ҳуҷҷат бошад ки нўртўҳид аз роҳи эшон бхлқи аинъолм дар пас ҳрҳФти эмомро ҳафдаҳи ҳад (аст ки ) бҷмлаҳи сдўи нӯздаҳ ҳад бошаду дръолми шариъати далели вгўораҳи бзри дурустии ин қавл онаст ки гардиши рӯзи брҳФт рӯзасту андари ҳаррӯзии ҳафдаҳи ракаати намоз фарзаст пас ҷумлаи ракаатҳои намози фаризаи андари як ҳафтаи сдўи нӯздаҳ ракаатаст .
Внизгўӣими тавонои мардум бар се рӯйаст ё бетонаст ё бҷон ё бимол ва чун бетони марин фаризаҳоро бгзорди бтоқти хеши андари тоъат кӯшида бошаду ҳаркии бтоқти хеш ( андари тоъат ) кӯшад хдоитъолӣ беш аз он нахоҳад азу чунонкӣ гуфт қавлаи таъолӣ : лои иклФ аллоҳ наФасо алои вусъҳо инаст баёни воҷибот ки ёд кардем бтўФиқи эзади таъолӣу ассалом .