Шунидам девона дар Ҳиндӯстон на ҳавои боғ будаш ва на ҳавои бӯстони пайваста дар вайронаҳо басари барадӣу гиёҳ биёбонҳо хӯрдӣ рӯзии бдштии гузашт дарахтӣ дид бар домони дашти оташи ҷунун бхрўш омаду деги савдо дар ҷӯши арра бадаст оварда побри сари дарахти ниҳоди соъатӣ бар ӯ нишаста хост то вайро бабради бунёд соҳибдилӣ расед ва гуфт аикаҳ бар сари дарахтӣ аз бадбахтӣ нишаста бех мабар ки аз пои дроФтӣ ва реша ҳастиро кандаи бхоки нестии басари уфтӣ аз онҷо ки девонаи камони қазоро фармон буду новаки қадарро нишони шарбати насиҳат дар мазоқаш талх афтоду ғарраи ғро дар слхҳоиҳои кунон хандидан оғоз карду барг баридани соз .
эй қазоро бҷон шудаи ҳамдӯш
Бо қдргштаҳи даст дар оғӯш
Пой бар фарқ ҳар ниҳол манеҳ
Такяи брболшу боли мада
Брмкни решаи дарахтон ро
Бишинав панди неки бахатон ро
Доруӣ носеҳон магардон қӣ
Арра бар пой худ манеҳ ҳаии ҳай
Арра бурдору панд ман бишинав
Бехи худ брмкн сухан бишинав
Гӯши девонаи панд дар нагирифт
Бех бибареду арра бар нагирифт
То ки афтод сарнигӯни брхок
Синаи маҷрӯҳи гашташ аз хошок
Реша барканд нахли роҳат ро
СрФрўи кӯфти истироҳат ро
Оқибати бехи шодмониро ба арра нодонӣ буриду ниҳоли дардмандиро дар дил мустаманд нишонед чун дид соиди тўоноӣӣ маҷрӯҳ шуду ҷароҳати нотавонӣ аз остини брбхти пои итоат дар роҳи иродати ниҳоду дасти бдомн истидъо овехт рӯй таманнои басӯи соҳибдил карду ойинаи дидаи бдидорши муқобили пас аз гиря бисёр сар аз ҷибб гуфтор баровард ва гуфт
эй сари аён бар ту аёни дори аён
Донам ки тўӣии кошифи асрори ниҳон
Ҷоӣӣ бинмо марои даронҷо ки тўӣӣ
Расмии зирау манзили худ сози аён
Соҳибдили роози суҳбати девонаи баҳҷатӣ рӯй намӯд ва фармуд
Асалӣ бикуну сози зи худ дағдағаи пок
Пас ҷомаи бетони ҳамчу кафан мекун чок
Гар расму раҳи манзили ман мипрсӣ
Мурдан будам расму кафан дар дили хок
Девона чун ин сухан бишунид ҷома бар тан бадаред сози мурдан соз кард ва гӯр кандан оғози пас дроби дида ғусл карда кафан дар пӯшеду мрдўори сари блҳди ниҳодаи пои бдомн хок кашид қазоро савории брмркб ҷаллодт нишаста дбаҳи равғанӣ дар даст дошт илми Нидои ҳилли ман аҷир бар афрошт ки ҳар ки ин дбаҳро бахона бирасонад сад динор аз хазонаи ман аҷрат бастанд девона чун Нидоӣ ӯ бгўшш расед беихтиёр бо худ рӯ дар сухан оварад ки агар ман намурда будам аз ин савдо мебуд судами овози девонаро савор бишуниду ънФо аз гӯр берунаш кашид чун малики суоли бзрби тозӣонаи оташи ?илам бҷонш афрӯхт чндонкаҳ гуфт мурдаам судӣ надошт дбаҳ бар сарви дасти бдомни риш гов зада дар баҳри фикри хоми ғӯта вар гардид ки аз ин сад динори аҷрати мокиёни бихарам ва аз байза ӯ ҷӯҷаҳо баъамал оварам баъд аз касрати ҷӯҷау мокиёни бихарами гӯсфандон чун гӯсфандонро натиҷа бисёр шавад навбати асбу гов ва ҳмор шавад оқибаи аламр дар доролўсўсаҳи фикрати хонаи баннои ниҳод мнокҳаҳ намӯда шуд соҳиби авлоди пас писараш расед бсн чаҳор рафт аз хонаи бҷонби бозор ва аз барои Тифли худ нухуди бирёни хариду дохил хона гардид фикрат чун бдинҷо расед гуфт писарам мегуяд бобо дар ҷайб чаҳ дории бмни даҳ ҷавоб гӯям на чизе накарда хариди доман аз даст писар кашид дбаҳ аз сари биФтод ва равған бирехт савор бо ӯ ба низо овехт ки эй бадбахти дбаҳи равғанами шикастӣ ва дар айш биравем бастӣ девона гуфт реша умедам гусастӣ ҳамоно золим ва ҷобир ҳастӣ хонаамро хароб кардӣ ва дар доғи фарзанди ҷигарамро кабоб .
Он яке баркафи синон азм дошт
Синаи он чок аз он ҷузам дошт
Рехтии брхоки золими равғанам
Тор кардӣ рӯзгори равшанам
Ваандгар бар фарқи срмирихти хок
Дар азодорӣ намӯда синаи чок
Ки маро барбод додӣ дастгоҳ
Молу фарзанд ва занам кардӣ табоҳ
Ҳарду бо ҳам гашта саргарми низо
То ки хури бардошт аз гетии шуъоъ
Ин ҳикояти васф ҳоле шуд баён
Аз барои мардумони ин замон
Каз шароби фикри ботили рӯзу шаб
Масту лоиъқл ба лаҳванду лаъиб
Ғофил аз суду зӣонаши бардавом
Деги сар дар ҷӯш аз савдои хом
Нафас саркаш гашта барояшони савор
Хуш кашида чун харонишони зери бор
Бо ҳазорон гиру доруи дбд ба
Равғанӣ гуяд ки ҳастам дар дбаҳ
То Биҷӯш орад аз он деги тамаъ
Ҷумларо созад бадали ҳирси маъа
Пас аз он андеша ҳо зояд бадал
Ҷон ва дил гардад асири обу гул
Хонаи ҳосозди пас аз ваҳму хаёл
Бар дил ва бар ҷони нҳдбори аёл
Ҳар замонӣ навъе намояди ҷилва
Брсрҳр як гузорад дбаҳ
Ногаҳони он дбаҳ уфтад бишиканад
Ҷумларо бунёд ҳастӣ барканд
Хонимони ҷумларо вайрон кунад
Ҷону дил дар доғи он бирён кунад
Гар ту роҳўшисти рӯи кунҷии бимир
То туоне дбаҳаш брсрмгир
Пеш аз он кӯд ба ?ути бунаади басар
Дбаҳ башикан бигузар аз нафъу зарар
Аихўши онкўи мард ва ин дбаҳи шикаст
Гашти хомӯшу заҳр ранҷӣ бараст
Гртў ҳастӣ мурда бо худ дам мазан
То қадам нанаҳй ба саҳрои Фтн
Мурда кӣ дорад забони гуфтугӯ
Рўзбон аз гуфтугӯ кун шустушӯ
Мурдаи ту гарчи гўӣӣ мурда ам
Мурда кӣ дам зад зи баҳр беш ва кам
Илоҳии дабдабаи савори ситамкори нафасро ки кавкабаи ғурур ва нихватаст бар мо мгмору дбаҳ ки пайвастаи нафасро Биҷӯш ораду оташи ҳирсу ҳасадро бхрўш бар сармо магузор забони моро аз ончӣ зиёнаст хомӯш куну хаёлоти рангоранги ботили рози дили фаромӯш то ҷузи зикри ту бар забон наёрему ҷузи фикри ту дар дил нагузорем .