Ҳукамо дар ҳади ҳикмат фармӯдаанд : алҳкмаҳи асткмоли алнФси алонсониаҳи фии қўтиҳои алълмиаҳу алъмлиаҳ . Аммо алълмиаҳи ?фонҳо тааллуми ҳақоиқи алошёءи кмоҳӣ , ва аммо алъмлиаҳи ?фонҳо таҳсили малакаи нафсонӣаи баҳои тқдри алии асдори алоФъоли алҷмилаҳу алоҳтрози ани алоФъоли алқбиҳаҳу тсмии хлқо яъне дар нафаси нотиқаи ду қувва мркўзасту камол ӯ ба такмили он ду манӯт : яке қувваи назарӣ ва яке қувваи амалии қувваи назарӣ онаст ки шавқ ӯ ба сӯии идроки маорифу нил ба улӯм бошад то бар муқтазои он шавқи касб ( маърифат ) ашёъи чунонкӣ ҳақ ӯст ҳосил кунад , баъд аз он ба маърифати матлӯби ҳақиқӣу ғарази куллӣ ки интиҳои ҷумла мавҷӯдотаст - таъолӣу тақаддус - мушарраф мешавад то ба далолати он маърифат ба олами тавҳиди бал ба мақом иттиҳод расаду дил ӯ сокин гардад ки : « алои бзкри аллоҳи ттмӣни улқулуб »у ғубори шабаҳату занги шак аз чеҳраи замир ( ӯ )у ойӣнаи хотир ӯ ситурда гардад , чунонкӣ шоир гуфтааст :

Ба ҳар куҷо ки дар ояд яқин , гумон бархест

Ва қувваи амалӣ он бошад ки қавӣу афъоли худро мураттаб ва манзум гирданд , чунонкӣ бо як дигари мутобиқ ва мувофиқ шаванд то ба воситаи он мусовоти ахлоқ ӯ Марзия гардад . Ҳаргоҳи ин илму амали бад-ӣни дараҷа дар шахс ҷамъ ояд ӯро инсони комилу Халифаи худо тавон гуфт ,у мартаба ӯ аъло маротиби навъ инсон бошад чунонкии ҳақ таъолӣ фармуд : « иўтии алҳкмаҳи ман ишоء ва ман юати алҳкмаҳи Фқди أўтии хирои ксиро »у рӯҳ ӯ баъди фироқи бадан ба Наими муқӣму саодати абаду қабули файзи худованд мустаъид гардад , ва :

Ин кор давлатаст кунун то киро расад

То ӣнҷои мазҳаби қудамо ва ҳукамост .