Ва аз он ҷумлаи мҳозраҳу мукошифа ва мушоҳидааст . Мҳозраҳи ибтидо буду мкошФт аз пас ӯ буд ва аз пас ин ҳар ду мушоҳида буд , мҳозрти ҳозир омадани дил буд ва буд аз тавотури бурҳон буд ва он ҳануз вроءи парда буд ва агарчӣ ҳозир буд бғлбаҳи султони зикр ва аз пас ӯ мукошифа буд ва он ҳозир омадан буд бсФти баёни андари ҳол бе сабаби таъаммули далелу роҳ ҷустан ,у дўоъии шакро бар вай дастӣ набӯд ва аз наъти ғайб боздошта набӯд , пас азин мушоҳида буд ва он вуҷӯди ҳақ буд чунонк ҳеҷ тӯҳмат намонад ва ин онгоҳ буд ки осмони сар софӣ шавад аз меғҳои пӯшида ба офтоби шуҳуди тобанда аз бурҷи шарафу ҳақ мушоҳида онаст ки ҷунайд гуфт вуҷӯди ҳақ бо кам кардан тест нафастро пас худованди мҳозраҳи баста буд бинишонҳои ӯу худованди мукошифаи мабсут буд бсФот ӯу худованди мушоҳидаи бавуҷуди расида буду шакро онҷо роҳ набӯд .

Худованди мҳозраҳро ақли роҳи намояду соҳиби мкошФтро илмаш наздик кунаду худованди мушоҳидаро маърифаташ маҳв кунад ва ҳечкас зиёда наёрад дар баёни таҳқиқи мушоҳидаи брончаҳи ъмрўбни Усмон алмаликӣ гуфту бмънии ончӣ ӯ гуфт онаст кӣ анвори таҷаллии мутавотир буд бар дили вай бе онки чизе ӯро пӯшида кунаду бчизӣ бурӣда гардад , чунонк шабӣ буд торику барқи андари ваии мутаволӣ буд кӣ ҳеҷ фатрат ва трохӣ науфтад , он шаби андари тақдири брўшноӣӣ чун рӯз буд , дил ҳамчунин буд , чун таҷаллии доим буд ӯ роҳи ҳамаи рӯз буду шаб аз миёна бархезад . Ва андарин маънӣ гуфтаанд . Шеър :

Нурӣ гуяд бандаро мушоҳида дуруст набӯд ва бар ҳафт андоми ваии раҳгӣ қоим монад . Ва гуфтаанд чун офтоб барояд бчроғи ҳеҷ ҳоҷат набошад .

Ва гуруҳе гуфтаанд кӣ мушоҳида ишора кунад бтрФӣ аз тафриқа зеро ки боби мФоълти андари тозии миёни ду кас бошад ва ин ваҳмӣ буд аз гӯяндаи ин зеро ки андари зуҳӯри ҳақи ҳалоки халқ буду боби мФоълти ҷумлаи ақтзоء мушорикат накунад монанди соФру ториқи алнълу ончии бад-ӣн монандаи буд ва андарин маънӣ гуфтаанд , шеър :

Шаробӣу чигунагии шаробӣ кӣ аз худ сӯхта гирданд ва фонӣ шаванду аишонро аз эшон брбоинд ва боқӣ намонанд шаробӣ ки на боқӣ кунад ва на як сираи фонӣ , на бҳмгӣ маҳв кунад ва на асарии бигузорад аз осори башарият чунонк гӯйанд . Сорўои Флми ибқи лорсми влои асар .