Қоли аллоҳи таъолии анҳми Фтиаҳи омнўои брбҳм .
Бдонки асли футуввати он буд ки бандаи доим дар кори ғайри хеши машғӯл буд . Пайғомбар гуфт слии аллоҳи алайҳи вслм ки ҳамеша худованди ъзўҷл дар равоеи ҳоҷати банда буд то банда дар ҳоҷати бародари мусулмон буд .
Ва зидбни собити разии аллоҳи анҳу аз расӯли слии аллоҳи алайҳи вслми ҳамин хабар ривоят кунад .
Ва аз ҷунайд ҳикоят кунанд ки гуфт футувват бшомасту забони бъроқу сидқи бхросон .
Фзил гуяд футуввати андари гузоштани ъсрот буд аз бародарон .
Ва гуфтаанд футуввати он буд ки хешро бар касе фазилатӣ набинӣ .
Абубакр вроқ гуяд ҷавонмарди он буд ки ӯро хасмӣ набошад бар касе .
Мҳмдбни алӣ алтрмзӣ гуяд ки футуввати он буд ки хасм бошӣ аз худои ъзўҷл бар хештан .
Устоди Абӯали дқоқ гуяд раҳмаи аллоҳи камоли ин халқи расӯли рости слии аллоҳи алайҳи вслм ки рӯзи қиёмат ҳамгинон гӯйанд нафасии нафасии врсўли слии аллоҳи алайҳ вслм гуяд умматии умматӣ .
Аз насри ободӣ ҳикоят кунанд гуфт асҳоби алкҳФро ҷавонмардон хонд , аз онкӣ имон овараданд бхдои ъзўҷл бевосита .
Ва гуфтаанд ҷавонмарди он буд ки бути бишиканад чунонк дар қиссаи иброҳӣми алайҳ ассалом меояд . СмъноФтии изкрҳми иқоли ?лаи иброҳӣму бути ҳаркас нафас ӯст ҳар ки ҳавои хештанро мухолифат кунад ӯ ҷавонмарди бҳқиқт буд .
Ҳорис муҳосибӣ гуяд ҷавонмардии он буд ки дод бидиҳад ва дод нахоҳад .
Ъмрўбни Усмон алмкӣ гуяд ҷавонмардӣ хуй некӯаст .
Ҷунайдро пурседанд аз ҷавонмардӣ гуфт онаст ки бо даравишон тафохур накунӣ ва бо тавонгарон муъориза накунӣ .
Нсрободӣ гуяд мурувват шохӣаст аз футувват ва он баргаштанаст аз ҳар ду олам ва ҳарчӣ даравасту нанги доштан аз он ҳар ду .
Мҳмдбни алӣ алтрмзӣ гуяд ҷавонмардӣ онаст ки роҳи гузарӣу муқӣм , наздики ту ҳар ду яке бошад .
Абдуллоҳи бен аҳмдбн ҳанбал гуяд аз падари пурсидам аз ҷавонмардӣ гуфт дасти бдоштн аз ончии дӯсти дорӣ аз баҳри он ки азуи тарсӣ .
Касе дигарро пурседанд аз ҷавонмардӣ гуфт онкӣ тамиз накунӣ бтъоми хеш ки кофарӣ хӯрд ё веле .
Ҷунайд гуяд ранҷи боз доштанасту ончии дории базл кардан .
Саҳли бен Абдуллоҳ гуяд футуввати мтобъти суннат буд .
Ва гуфтаанд футувват онаст ки чун соилӣ бадӣдор ояд азуи бнгризӣ .
Ва гуфтаанд фазл карданасту хештани андари он нодидан .
Ва низ гуфтаанд футувват онаст ки ҳеҷ чизи боз пас нанаҳй ва узр нахоҳӣ .
Ва гуфтаанд футуввати ошкорои доштан неъматасту пинҳони доштани меҳнат .
Ва гуфтаанд футувват онаст ки агар даҳ танро бихонӣ на тан оянд ё ёздаҳи тан аз ҷои бншўӣ .
Аҳмад хзрўиаҳ гуфт бизан хеш гуфтамам алӣ , кӣ маро муродаст ки сари ҳамаи айёронро меҳмон кунам гуфт ту даъвати эшон роҳ фаро ндонӣ гуфт чора нест то ин кор карда наёяд , он зан гуфт агар мехоҳӣ ки ин даъват кунӣ бояд ки бисёре аз гӯсфанду гов ва хар биорӣ ва ҳама бикашӣ ва аз дрсрои мо то дрсрои айёр ҳама бияфканӣ , Аҳмад гуфт ин гов ва гӯсфанд донистам , ин хар борӣ чист гуфт ҷавонмардиро меҳмон кунӣ кам аз он набошад ки сегон маҳалатро аз он насиб буд .
Гӯйанд касе даъватии сохту андари миёни эшон , перӣ буд широзӣ , чу таом бихӯраданд андар самоъ шуданд , хоб барояшон афтод пер широзӣ гуфт ин мизбонро надонам чаҳ сабабаст ин хоб ки дар миёни самоъ пайдо омад гуфт ҳеҷ чиз надонам андари ҳамаи чизҳо астқсо кардаам магари дарин бодинҷон ки азон напурсидаам чун бомдоди бодинҷони фурушро пурсед аз бодинҷон , мард гуфт маро бодинҷон набӯд бФлон замин шудам ,у бодинҷони дздидм ва бтў фурухтам ин мардро наздики худованди замини бурданд то виро ҳалолӣ хоҳад , ин мард гуфт аз ман ҳазор бодинҷон мехоҳед ман он ҷумлаи замину ҷуфтии гову харӣ ва ҳар олат ки дар брзигрии бакор бояд ба вай бахшедам то вай низ чунин накунад .
Мардии зании хост , пеш аз он ки зани бахона шавҳар омад вирои обилаи баромад ва як чашми вай бхлл шуд , мард низ чун он бишунид гуфт марои чашм дард омад пас аз он гуфт нобӣно шудам , он зани бахона вай овараданд ва бист сол бо он зан буд онгоҳ зан бамурд , марди чашм боз кард гуфтанд ин чаҳ ҳоласт гуфт хештани нобӣно сохта будам то он зан аз ман андўҳгн нашавад гуфтанд ту бар ҳамаи ҷавонмардон сабқат кардӣ .
Зўолнўн мисрӣ гуфт ҳар ки хоҳад ки ҷавонмардон некӯ бинад ббғдод шаваду саққоёни Бағдодро бибинад гуфтанд чигуна гуфт андари он вақт ки маро мансӯб карданд наздики Халифаи бурданди маро , сқоӣӣ дидам , ъамомаи некӯ бар сари ниҳодау дастори мисрии броФкндаҳу кўзҳои сафолини борӣку нав , андар даст гуфтам ин саққоӣ султонаст гуфтанд на ки саққоӣ омаст , кӯза аз ваии Фростдм ва об хӯрдам ва касе бо ман буд виро гуфтам динории фарои ваии даҳ , бнстд гуфт ту ӣнҷои асирӣ ва аз ҷавонмардӣ набӯд аз ту чизеи стдн .
Ва гуфтаанд аз ҷавонмардӣ набӯд бар дӯстони суд кардан .
Яке буд аз дӯстони мо , номи ваии аҳмдбни саҳли алтоҷр аз ваии ҳзмаҳи коғази харидаму баҳои ситади сармоя , ва суд нахост гуфтам суд нстонӣ гуфт баҳои бустонаму суд албата , на аз он ки бо ту халқӣ карда бошам валикин аз ҷавонмардӣ набӯд бар дӯстони суд кардан .
Гӯйанд мардии даъвӣ ҷавонмардӣ кардӣ бншобўр , вақте ба нисо шуд мардӣ ӯро меҳмон карду гуруҳеи ҷавонмардон бо вай буданд чун таом бихӯраданд канизакӣ берун омаду об бар даст эшон мерехт ншобўрӣ даст нишаст гуфт аз ҷавонмардӣ набӯд ки занони об бар даст мардон резанд яке аз эшон гуфт чандин соласт то дарин сарой мерасм надонистаам ки об бар дасти мо занӣ мекунад ё мардӣ .
Аз Мансур мағрибӣ шунидам ки гуфт мардии хост ки Нӯҳи айёрро биёзмоед , бншобўр канизакӣ фурухт виро , бирасон ғуломӣ ва гуфт ин ғуломӣасту канизаки некӯ рӯй буд , Нӯҳи айёри он канизакро бғломӣ бихаред ва як чанде наздики Нӯҳ буд гуфтанд канизакро ки донад ки ту канизакӣ гуфт ҳаргизи дасти вай бмн нарасидаасту вай май пиндорад ки ман ғуломӣам .
Ҳикоят кунанд яке аз айёрони андари талаби ғуломӣ буд ки он ғуломи хизмат султон кардӣ он мардро бигирифтанд ва ҳазор тозӣонаи бзднди иттифоқ чунон афтод ки чун шаб омад ин айёрро аҳтлом афтоду срмоӣии сахт буду бомдоди боби сард ғусл кард ӯро гуфтанд мухотира ҷон кардӣ гуфт шарми доштам аз худои таъолӣ ки сабр кунам бар ҳазор тозӣона , аз баҳри махлуқӣ ва сабр накунам бар кашӣдан ранҷи сармоу ғусл кардан аз барои ӯ .
Гӯйанд касе буду даъвӣ ҷавонмардӣ кардӣ , гуруҳе аз ҷавонмардони бзёрт ӯ омаданд , ин мард гуфт эй ғулом суфра биор , наёварданд ду се бор бигуфт наёвард ин мардумон дар якдигар менагиристанд гуфтанд ҷавонмардӣ набӯд хизмат фармудани бксӣ ки чандини бори тақозои суфра бояд кард ғуломи ҳангомӣ ки суфра оварад ин хоҷа виро гуфт чаро суфра дайр оварадӣ ғулом гуфт мӯрчаи андари суфра шуда буданд ва аз ҷавонмардӣ набӯд суфраи пеши ҷавонмардон овардан ки бар он мӯрча бошад ва аз ҷавонмардӣ набӯд мӯрчаро аз суфраи биФкндн , боистодм то эшон худ бишуданд ва суфра биоварадам ҳама гуфтанд ё ғулом борӣк оварадӣ , чун туе бояд ки хизмат ҷавонмардон кунад .
Мардӣ , бмдинаҳ бихуфт аз ҳоҷён , чун бархест пиндошт ки ҳамёни ваии бдздиднди зуд берун омаду эмоми ҷъФрсодқи алайҳи ассаломро дид , андар вай овехт ва гуфт ҳамёни ман ту барадӣ гуфт чанд буд андар вай гуфт ҳазор динор , ҷаъфар ӯро бсроӣ хеш оварад ва ҳазор динори сахт ба вай дод чун мард бо сарой омад ва дар хона шуд ҳамёни вай дар хона буд , бъзри бнздики эмом ҷаъфар омад ва ҳазор динор боз оварад ҷаъфар , динор фаро наситад гуфт чизе ки аз даст бидодем бози нстоним , мард пурсед ки ин кист гуфтанд ҷаъфари содиқ .
Гӯйанд шқиқи балхӣ , ҷъФрбни Муҳамади алсодқро аз футувват пурсед , фаро шқиқ гуфт ту чгўиӣ гуфт агар диҳанд шукр кунем ва агар манъ кунанд сабр кунем ҷаъфар гуфт сегон Мадинаи мо ҳамин кунанд , шқиқ гуфт ё ибни расӯли аллоҳи пас футувват чист наздик шумо гуфт агар диҳанд эсор кунем ва агар ндиҳанд сабр кунем .
Ҷрирӣ гуяд абўолъбоси бен мсрўқи шабии моро даъват кард бахонаи хеши дӯстии пеши мо боз омад , виро гуфтам бозгард ки мо меҳмон ин шайхем гуфт маро нахондааст , гуфтеми мо астсноء ҳаме кунем , чунонк расӯли слии аллоҳи алайҳ вслм кард бъоишаҳ , ӯро бозгардонедем чун бадари сарой шайх раседем , ӯро хабари додем аз ончии рафта буд бозони мард , шайх гуфт маро дар дили хеши чандон ҷой кардӣ ки нохондаи бахона ман омадӣ , бар манаст аз худои ъзўҷли аҳд , ки ту аз хона ман нарӯй , бахонаи хеши ало бар рӯй ману алҳоҳ бисёр бикрад ва рӯй бар замини ниҳод ва он мард барграфтанд бадви кас , то пой бар рӯй ваии ниҳод чунонк рӯй вай дард накард то бахона ӯ .
Ва бдонки футуввати фарои пӯшидани айб бародарон бошаду изҳор нокардан , барояшони ончии душманони барояшон шодкомӣ кунанд .
Аз шайхи Абуабдурраҳмон слмӣ шунидам ки насри ободиро бисёр гуфтандӣ ки алии қўоли бшб шароб хӯрд ва ба рӯзи бмҷлс ту ояд , қавли эшон бар вай нишнидӣ то рӯй иттифоқ афтод ки мешуд ва яке бо вай , аз онки ин сухан гуфтӣ бар алии қўол , ӯро ёфт афтода , ҷоӣӣ бар хок ки асар мастӣ бирав пайдо буду баҳолӣ буд ки даҳан вай мебоист шустан ин мард гуфт чанд гӯям шайхро бовар намекунад аз мо , инак алии қўоли барин сифат афтодааст . Нсрободӣ дар вай нигараст ва ин маломаткунандаро гуфт ӯро бар гардани хеши гиру бози хона ӯ бар , чора набӯд то чунон кард ки фармуд .
Муртаиш гуяд бо абўҳФси ҳаддоди бъёдти бемории шудем ва мо ҷамоатӣ будем шайхи абўҳФси беморро гуфт хоҳӣ ки беҳтар шӯй гуфт хоҳам абўҳФси асҳобноро гуфт ҳар касе пораи азин бемор баргиред , бемори андари соъат дуруст шуд ва бо мо берун омад дигари рӯзи мо ҳама бар бистар афтодему мардумони бъёдти мо ҳаме омаданд .