Қоли аллоҳи таъолӣу анки лълиٰи халқи азим .

Инс гуяд разии аллоҳи анҳу ки пайғамбарро слии аллоҳи алайҳ вслм гуфтанд аз муъминони кадом фозилтар гуфт никўхўтрини эшон .

Ва хуии некӯи фозилтарин ҳнрҳоءи банда буд ки гавҳари мардони падедори ораду мардум ба халқ пӯшидааст ва ба халқи машҳур .

Аз устод Абӯали шунидам ки гуфт ҳақи таъолии пайғомбарро слии аллоҳи алайҳи вслми хсоӣсҳоء бисёр дод , бҳич чиз биравӣ он сано накард ки бхлқ некӯ гуфт вонки лълиٰи халқи азим .

Воситӣ гуяд бхлқи азим ӯро васф кард аз онки кунин бгзошту бхдои тъолиٰ басанда кард .

Ҳам ӯ гуяд ки халқ азим онаст ки бо ҳечкас хусумат накунаду касро бо ӯ хусумат набошад аз қӯти маърифати бхдои ъзўҷл .

Ҳусайн Мансур гуяд маънии он буд ки ҷафои халқи андари ту асар накунад пас аз онк ҳақ бишнохтӣ .

Абӯсаид хроз гуяд халқи он буд ки вирои ҳеҷ ҳиммат набошад ҷузи худои таъолӣ .

Каттонӣ гуяд тасаввуф халқаст ҳар ки броФзоиди бхлқ , андари тасаввуф , бар ту зиёдат оварад .

Аз Абдуллоҳи умр ривоят кунанд ки гуфт ҳаргоҳ ки аз ман шунавед ки бандаро гӯям ахзоаҳ аллоҳ бидонед ки он банда озодаст ва шумо барон гувоҳӣ диҳед .

Фзил ъёз гуяд агар бандаи ҳамаи никўӣиҳои бикунаду мурғӣ хонагӣ дораду бовай никўӣӣ накунад ӯ аз ҷумла Муҳсинон набошад .

Ва гӯйанд Абдуллоҳи умр чун якеро дидӣ аз бандагони хеш ки намоз некӯтар кардӣ виро озод кардӣ ҳамаи бандагони ваии бдонстнди ин одати брؤит ӯ намоз некӯ кардандӣу ваии аишонрои озод ҳаме кардӣ рӯзии фаро вай гуфтанд ин намози бадӣдори ту ҳаме кунанд некӯтар . Гуфт ҳар ки моро дар кори худои ъзўҷли бФрибди мо тани фарои фиреб ӯ диҳем .

Ҷунайд ҳикоят кунад аз ҳориси муҳосибӣ ки гуфт се чиз наёбанд бо се чиз , рӯй некӯ бо сиёнату сухани некӯ бо амонат ,у дӯстӣ кардан бо вафо .

Абдуллоҳи бен Муҳамад алрозӣ гуяд халқ онаст ки ончӣ ту кунӣ ҳақири дорӣу ончӣ бо ту кунанд бузурги дорӣ .

АҳнФи Қайсро гуфтанд халқ аз ки омухтӣ гуфт аз Қайси бен ъосм алмнқрӣ гуфтанд чаҳ дидӣ ту аз халқ вай гуфт нишаста буд андари сарои хешу ходима аз он вай меомаду боби зании гарм тофта меовараду пораи бирён бар он буд аз дасти ходимаи биФтоди писаракии Тифл , он Қайси ҳозир буд , он боби зан бар вай афтод он писар ҳоле бамурд дар вақти канизак аз он мадҳуш шуд , канизакро гуфт матарс озод кардам туро барои хдоирои ъзўҷл .

Шоҳ кирмонӣ гуяд аломати некӯи хўӣии ранҷ боздоштанасту бор мардумон кашӣдан .

Пайғомбари слии аллоҳи алайҳ вслм гуфт шумо мрдмонро бимол хушнӯд натавонӣ кардан , бигушодагӣ рӯйу некӯи хуй хушнӯд кунед аишонро .

Зўолнўнро гуфтанд андӯҳ киро бештар аз мардумон гуфт бдхўитаринро .

Вҳби бен мнбаҳ гуяд ҳеҷ банда набӯд ки хўӣӣ бар даст гирад чиҳил рӯз ва одат кунад ки на табиат гардад вайро .

Ҳасан басарӣ гуяд маънии ин ояи всёбк Фтҳр инаст ки халқ некӯ куну некӯи хўӣии пешаи гир .

Гӯйанд якеро аз обидони гӯсфандӣ буд рӯзии он гӯсфандро дид ба се даст ва пой гуфт ин ки кард ғуломӣ буд ӯро ғулом гуфт ман кардам гуфт чаро кардӣ гуфт то туро андўҳгн кунам обид гуфт ман андўҳгн кунам онкасро ки туро фармуд яъне шайтон бирав ки туро озод кардам .

Иброҳӣми адҳамро гуфтанд андари дунёи ҳаргиз шод шудӣ гуфт ду бор , якбор нишаста будам касе фароз омад ва бар ман шошиду дигари бор ҷоӣӣ будам яке фароз омаду силӣ бар гардан ман зад .

Увайси алқрниро гӯйанд чун кўдконрои чашми фаро вай афтодӣ санги андари ваии андохтндӣ Увайс гуфт чун азин чора нест бории санг хирад андозед то пои ман бншкнд азон сабаб аз намози бознмонм .

Мардии аҳнФи Қайсро дашном медод ва аз пас вай май давид , аҳнФ чун бо қабӣла хеш расед бистод ва гуфт агар чизеи дигари андари дилат монда аст бигӯ онҷо то касе азин бехирадон аз қабӣла мо нашунӯд ки туро ҷавоб диҳад .

Ҳотами асмро гуфтанд мардумро аз ҳамаи каси эҳтимол бояд кард гуфт ореи магар аз нафаси хеш .

Ривоят кунанд ки амӣралмуъминӣни алии карами аллоҳи виҷҳаи ғуломиро бихонад наомад , дигар бор хонд , ҳам наомад се дигарро бихонад , наомад алӣ бар пой хост омад ӯро дид , пушт бозгзоштаҳ гуфт эй ғуломи овоз ман нишнидӣ ки чандини бор туро хондам гуфт шунидам гуфт пас чаро наомадӣ гуфт карӣмӣ ту донистам , эмин будам аз уқубати ту , коҳилӣ кардам наомадам гуфт бирав ки туро озод кардам аз баҳри худои ъзўҷл .

Гӯйанд маърӯфи крхии бкнор диҷла омад то таҳорат кунад мусҳафу саҷҷода бар канор диҷла биниҳод занӣ фароз омад ва он барграфт маърӯф аз пас ӯ фароз шуд ва гуфт ман маърӯфам , ҳеҷ боки мадор , ҳеҷ писарат ҳаст ки қуръон бар хонд гуфт на гуфт шавҳарат гуфт на гуфт пас мусҳафи бози ман даҳ , ҷомаи туро .

Вақте дуздони андари сарои Абуабдурраҳмон слмӣ шуданд бмкобраҳ , ончӣ ёфтанд ббрднд касе аз асҳобно ҳикоят кард ва гуфт аз шайх Абуабдурраҳмон шунидам ки гуфт андари бозори ҳамеи омадами ҷбаҳ хеш дидам андари ман язид , бигузаштаму бозони ннгристм .

Вҷиҳӣ гуяд аз ҷрирӣ шунидам ки гуфт аз Маккаи бози омадам , нахусти бслом ҷунайд шудам то вай ранҷа набошад , виро салом кардам ва бирафтам , дигари рӯз чун намози бомдоди бкрдми андари масҷиди мо , ҷунайдро андар саф дидам гуфтам ман дик барои он омадам то ту ранҷа набошӣ гуфт аз фазли ту буд ва ин ҳақ туаст .

АбўҳФси ҳаддодро пурседанд аз халқ гуфт онаст ки худои ъзўҷл ихтиёр кард пайғамбарро алайҳ алслўٰаҳ гуфт хзи алъФўи вомри болърФ .

Ва гуфтаанд халқ онаст ки бамурдмон наздик бошӣ ва дар миёни эшон ғариб бошӣ .

Ва гуфтаанд халқ онаст ки ҳарчӣ фаро ту расад аз ҷФоءи халқони ҳамаи фарои пазирӣу қзоءи ҳақро гардан наҳй , ҳеҷ ношкибоӣӣ ва беоромӣ накунӣ .

Гӯйанд Абӯзар дар ҳавз шуда буду уштурро об медод , гуруҳеи мардумон бар вай шитоб карданд , ҳавз бишикаст ва Абӯзар бинишаст ва онгоҳ бихуфт гуфтанд ин чист гуфт пайғомбари алайҳи алслўٰаҳи вассаломи моро чунин фармӯдааст ки чун якеро аз шумо хашм барояд гӯ биншин то хашми ваии бишавад ва агар нашавад гӯи бхсб .

Ва гӯйанд дар Инҷил набиштааст ки бандаи ман маро ёд кун буқати хашм то туро ёд кунам дар вақти хушнӯдӣ .

Гӯйанд зании бмолк динор гуфт эй мроӣӣ гуфт эй зан боз ёфтӣ он ном ки аҳли Басра фаромӯш карда буданд .

Луқмони ҳакими писарро гуфт се чизи андари се ҷойгоҳ битавон донист ҳалимро андари вақти хашму мардро андари ҷангу дӯсту бародарро буқати ҳоҷат .

Мӯсои алайҳ ассалом гуфт ёрб забони халқ аз ман боздор . Худои ъзўҷл ваҳй фиристод ки забони халқ аз хештан боз надорам аз ту кӣ боз дорам .

Яҳёи бен зиёди алҳорсӣ ғуломӣ дошт бад , виро гуфтанд чаро дории ин ғулом гуфт то бар ваии ҳалам фаро омӯзам .

Ва дар қавли худои ъзўҷли восбғ алайкум наамма зоҳира ва ботина гуфтаанд неъмат зоҳир онаст ки сӯрати некӯи офариду неъмати ботини хуии некӯ .

Фзил гуяд агар фосиқии никўхўӣ бо ман суҳбат кунад дўстр дорам аз онки обидии бдхўӣ .

Гуфтаанд некӯи хўӣии эҳтимол кардани мкрўҳҳосту мудоро кардан .

Гӯйанд иброҳӣми адҳам бсҳро шуд , мардии сипоҳии пеши вай боз омад гуфт ободонӣ куҷост иброҳӣми бгўрстон ишорат кард марди сипоҳии яке бар сар иброҳӣм зад ва сараш бишикаст чун аз вай бигузашт гуфтанд ин иброҳӣм адҳамаст зоҳиди хуросон , мард сипоҳӣ бозгардеду узри хост , иброҳӣм гуфт чун марои бздии ман туро аз худои таъолии биҳишт хостам гуфт чаро гуфт басӯии онк ман донистам ки маро аз он музд бошад нахостам ки насиби ман аз ту аҷри никўӣӣ буду насиби ту аз ман бадӣ буд .

АбуУсмони ҳириро касе бдъўт хонд чун бидон дар сарой расед мард берун омад ва гуфт ё устоди марои вақт омадан ту нест ва аз ончӣ гуфтам пушаймон шудам бози гирд , АбуУсмони бозгашт чун боз сарой расед мард омад ки маро пушаймонӣ омад аз он сухану узри хост , акнӯн май бояд ки бозоӣӣ , АбуУсмон бархест ва омад , дигари бор чун бадар сарой расед мард ҳамон гуфт ки пеш гуфта буд , АбуУсмони бозгашт ва ин мард мъоўдт мекард ва ӯро онҷо мехонд ва боз мегардонид чун борӣ чанд чунин карду марди андари узр хостани истод ва гуфт ман туро меозмудаму вирои бстўд АбуУсмон гуфт маро ситоиш макун бар одатӣ ки сагро ҳамон одат буд , сагро бихонӣ бияёд ва чун бароне баравад .

Гӯйанд вақте АбуУсмон бкўӣӣ мешуд таштии хокистар аз бомай биндохтнд бар сар вай афтод шогирдони забони андарон кас кушоданд ва чизҳо ҳаме гуфтанд , АбуУсмон гуфт ҳеҷ чизи мгўӣид ӯро , ҳар ки мустаҳаққи он буд ки оташ ба вай резанду бхокстр сулҳ кунанд ҷой хашм набошад .

Дарвешии бнздики ҷъФрбн ҳанзала омад ҷаъфар ӯро бҷд хизмат мекард ва дарвеш мегуфт неки мардии ту агар на онстӣ ки ҷуҳудӣ ҷаъфар гуфт нияти ман бар он нест ки андари хизмати ту ҳеҷ тақсир кунам аз худои хеши шифои хоҳу марои мусулмонӣ .

Абдуллоҳи хайётро гӯйанд ҳарифӣ буд габр , ҷома дӯхтӣ ӯроу ваии сими бад ба вай додӣ Абдуллоҳ аз он ваии бстдии брғбт , рӯзии чунон иттифоқ афтод ки аз дукони бархеста буд бшғлӣ , габр омад ва сим набаҳра оварад ва Бишогирд дод шогирд наситад , сим сира бидод чун Абдуллоҳ боз омад гуфт пероҳан габр куҷост шогирд қисса бигуфт гуфт нек накардӣ , дайргоҳ буд то ӯ он муомила бо ман мекард ва ман барон сабр мекардам ва он сим ӯ дар чоҳӣ май афкандам то бадаст касе науфтад ва ғарра накунад касе дигарро бидон .

Ва гуфтаанд хуии бад , дилтанг дорад худованди виро , аз баҳри онки ҳчи чизро андари он ҷой набошад магари мурод ӯро чун ҷои танг ки ҷузи худовандро андрў ҷой набошад .

Ва гуфтаанд хуии некӯи он буд ки ндонӣ ки андар саф кист ки баробари ту истода .

Ва гуфтаанд аз бдхўӣии ту буд ки чашми ту бар хуии бад дигарон уфтад .

Пурседанд пайғамбарро слии аллоҳи алайҳи вслм аз шавам . Гуфт онки хуй ӯ бад буд .

Абуҳурираи разии аллоҳи анҳу пайғомбарро алайҳи алслўٰаҳ вассалом гуфтанд дуо кун мшрконро гуфт марои брҳмт фиристодаанд на бъзоб .