Исми шарифи он ҷаноби мавлонои Муҳамади ширин ва аз Фҳўли муваҳҳидин . Бо шоҳрухи бен Темури муосир буд ва бо камоли Хуҷандӣ мулоқот намӯд . Ҷаноби шайхи баҳоуддӣни омилӣ дар кашкули навишта ки ваии мурӣди шайхи Исмоили саманоне ва ӯ мурӣди шайхи нуриддини абдурраҳмон Исфаройинӣаст . Гӯйанд хирқа аз шайхи мҳии аддӣни арабии пӯшида ва ба тариқаи тавҳиди кӯшида . Баъзе гуфтаанд муваллидаши қарияи Ноину марқадаш дар астҳбонот Форсаст . Баъзе гуфтаанд дар Сурхоб табризаст . Ҳамон чун шайхи мағрибии ном мутаъаддид бӯдаанд мардум иштибоҳ намӯдаанд . Ғолибан дар боби таъйини мзҷъи он ҷаноби қавли аввали мақрун ба савоб бошад . Ғараз , шайхии муҷарраду орифӣ муваҳҳидаст . ВФотш дар санаи 809 . Девонаш мутолиа шуд ва ин ашъор аз он ҷаноб навишта шуд :
мнғзлётаҳ
з рӯй зот барафкан ниқоби асмо ро
Ниҳон ба исм макун чеҳраи мсмо ро
Агарчӣ соя анқоӣ мағрибаст ҷаҳон
Валек сояи ҳиҷоб омадааст анқо ро
٭٭٭
Гадо султон шавадгар зонка султон
Нишонд бар сарири худ гадо ро
٭٭٭
эй аз ду ҷаҳони ниҳон , аён кист
эй айни аёни пас ин ниҳон кист
Гуфтӣ ки ҳамеша ман хамӯшам
Гуё шуда пас ба ҳар забон кист
Гуфтӣ ки ниҳонам аз ду олам
Пайдо шуда дар якон якон кист
Гуфтӣ ки зи ҷисму ҷони бурунам
Пӯшидаи либоси ҷисм ва ҷон кист
Гуфтӣ ки на инам ва на онам
Пас онкии ҳам ин буд ҳам он кист
٭٭٭
Гарчи бархезад зи оби баҳри мавҷ бе шумор
Касрати андари мавҷи бошдлики обӣ беш нест
٭٭٭
Ду олам чист нақши сӯрати дӯст
Чаҳ ҷои нақши сӯрат балки худ ӯст
٭٭٭
Ҳаркиро душмани ҳамеи пиндоштам
Охроломрш бидидам буд дӯст
٭٭٭
Гар турои дидор ӯ бояд бро бар таври дил
Ҳоҷат рафтан чу Мӯсои сӯии кӯҳ тавр нест
٭٭٭
Агар з рӯй барандозад ӯ ниқоби сифот
Ду кун сӯхта гардад зи тоби партави зот
٭٭٭
Агар замони набуввати гузашту даври русул
Вале зуҳӯри вилоят дар ин замонаи мост
٭٭٭
Ҳар онкии толиб он ҳазратаст матлӯбаст
Муҳиби дӯст ба таҳқиқи айн маҳбӯб аст
٭٭٭
Чашми ҳақи байни биҷуз аз ҳақи натавонад дидан
Ботили андари назари мардуми ботил байн аст
٭٭٭
Беруни давиди ёри зи хлўтгаҳи шуҳуд
Худро ба шакли ҷумлаи ҷаҳони худба худ намӯд
Бо онкӣ шуд ғании ҳамаи олами зи ганҷ ӯ
Як ҷӯи азуи накост на дар вай ҷӯй фузуд
٭٭٭
Сохтӣ аз айни худ ғайриӣ ки олами ин буд
Нақшӣ оварадӣ пдидози худ ки одами ин буд
٭٭٭
Агар аўдидаҳ Эй додат ки дидораш ба ӯ бинӣ
Талаб кун дидаи дигар ки дидор дигар дорад
Агар ҳар соъатии сад бори рухсораш ба сддидаҳ
Ҳаме бинӣ машав қонеъ ки рухсор дигар дорад
٭٭٭
Касе ки ҳастӣ худро ба ҳақ бапушанд
Дигар касаши биҷуз аз кирдигор кӣ донад
٭٭٭
Дили ҳама дида шуд вдидаҳи ҳама дил гардид
То муроди дилу дидаи ҳама ҳосил гардид
٭٭٭
Куҷо шавад ба ҳақиқати аёни ҷамоли ҳақиқат
Агар мазоҳиру ойина муҷоз набошад
٭٭٭
Онкас ки ниҳон буд з мо омад ва мо шуд
Онкас ки на мо буд ва шумо мо ва шумо шуд
Ҳаргиз ки шунидааст чунин турфа ки як кас
Ҳам хона хеш омад ва ҳам хона худо шуд
Он гавҳари покиза ва он дар ягона
Чун ҷӯш баровард замини гашт ва смол шуд
٭٭٭
Ба пеши дидаи мо айну ғин ҳар ду якеаст
Чунин назар кунад он кас ки бо яқин бошад
٭٭٭
Чун тавонад дами зи озодӣ задани онкас ки ёр
Ҳар замонаш мекашад дар банди гесуӣ дигар
Ман ба як рӯ чун шавам қонеъ ки ҳасан рӯй ӯ
Май намояди ҳрдм аз ҳар рӯи маро рӯй дигар
٭٭٭
Нахусти дида талаб кун пас онгаҳе дидор
Аз онкӣ ёр кунад ҷилва бар أўлўолобсор
٭٭٭
Ойинае бсохти зи маҷмӯи коинот
Дар вай бидид акси ҷамолу ҷалоли хеш
٭٭٭
Маро аз рӯй ҳар дилбар таҷаллӣ мекунад рӯйиш
На аз як сӯй май байнам ки май байнами зҳрсўиш
Манам чун маҳв дар зотши сафоташро куҷо ёбам
Сафоташро касе ёбад ки нбўдмҳў дар зотш
٭٭٭
Бисёр зи аҳволу мақомоти млоФид
Бо мо ки зи аҳвол ва мақомот гузаштем
Бо мо сухан аз кашф ва каромот магӯӣед
Чун мо зсри кашф ва каромот гузаштем
Дидем ки инҳо ҳамагии хоб ва хаёл аст
Мардонаи азин хоб ва хаёлот гузаштем
٭٭٭
Гуҳ аз рӯй ту маҷмӯами гуҳ аз зулфати парешонам
Азин дар зулмати куфрам , вазон дар нури имонам
٭٭٭
Ту яқинӣу ҷаҳони ҷумлаи гумони ман ба яқин
Муддатӣ шуд ки яқинро ба гумон май байнам
٭٭٭
Ҳечкасӣ ба хештани раҳи набард ба сӯй ӯ
Балки ба пой ӯ равад ҳарки равад ба кӯй ӯ
То ки азу набад талаби толиб ӯ касе нашуд
Ин ҳамаи ҷустуҷӯӣ мо ҳаст зи ҷусту ҷӯй ӯ
٭٭٭
з рӯй ӯст ин ҳамаи муъмини аён шуда
Ваз мӯӣ ӯст ин ҳамаи куффори омада
ӣнҷо чаҳ ҷой васф ҳулӯласту иттиҳод
Кин як ҳақиқатаст ба дидори омада
٭٭٭
Соқӣу бодаи чўнисти алои яке пас аз чаҳ
Дар ҳар тарафи фитода мастӣаст аз шаробӣ
Нақш ванигор нақш нигораст бе гумон
Монии ниҳон шудааст дарин нақши монавӣ
рубоӣ
Мардони ҳама дар самоъи венӣ пайдо нест
Мисатон ҳама зоҳиранд ва мепайдо нест
Сад қофилаи пештар дар ин раҳи рафтанд
Венаи турфа ки ҳечгуна пай пайдо нест
٭٭٭
Нобарда ба субҳ дар талаби шомӣ чанд
Наниҳода буруни зи хештани гомӣ чанд
Дар кисвати хоси омадаи омӣ чанд
Бади номкунанда накӯи номӣ чанд
Ганҷӣ ки тилисм ӯст олам моием
Зотӣ ки сифот ӯст одам моием
эй онкии туе толиби исми аъзам
Аз мо магзар ки исм аъзам моием