Исми шарифи он ҷаноби миробўолқосму Фндрски қария Эйаст мноъмоли астробод . Ваии ваҳиди асру Фариди аҳд худ бӯда , балки дар ҳеҷ аҳдӣ дар маротиби илмии хосса дар ҳикмати илоҳӣ ба пояу мояи эшон ҳеҷ як аз ҳукамо нарасида . Ҷомеъи маъқӯлу манқӯлу фурӯъу усӯл буд вабои вуҷӯди фазлу камоли ағлаби авқоти маҷолису мўонси фуқароу аҳли ҳол буд ва аз мусоҳибату муоширати аҳли ҷоҳу ҷалоли эҳтироз май Фрмўдўи бештари либоси фурӯмояу пашмина май пӯшед ва ба тҳлиаҳу тасфияи нафаси нафис хеш мекушед . Ҳамвора аз маҷоласт аъзаҳу аъёни муҷониб ва бо аҷомраҳу авбоши мусоҳиб буд . Ин маъниро ба самъи шоҳи аббоси сафавии расониданд . Рӯзӣ дар аснои суҳбат , шоҳ ба мейр гуфт ки шунидаам баъзе аз талабаи улӯм дар силки авбоши ҳозир ва ба музахрафоти эшон нозир мешаванд . Ҷаноби мейр , матлабро дарёфта , гуфт : ман ҳар рӯза дар канори маъракаҳо ҳозирам . Касеро аз туллоб дар онҷо наме байнам . Шоҳи шармсор шуда , дам дар кашид , муддатӣ ба сафар Ҳиндӯстон рафт ва дар он билод ба андаки чизе мулозимат мекард . Чун сари ҳолаш фош гардӣда роҳи балади дигар май паймӯд . Ғараз , он ҷаноби ҳакимии бузургвору фозилии волотбор буду камоли таҷаррудро дошт . Дар дабистони омада ки бадв гуфтанд ки чаро ба ҳаҷ наме рӯй ? гуфт : дар онҷо бояд ба дасти худ гӯсфандии кишту маро душвораст ки ҷондорӣ беҷон кунам . Каромоту мақомоти он ҷаноби зиёда аз ҳад таҳрираст . Марқадаш дар Исфаҳон машҳураст :
Мнқсоидаҳи қудси сира
Чарх бо ин ахтарони нағзу хуши зибостӣ
Сӯратӣ дар зер дорад ҳарчӣ бар болостӣ
Сӯрати зерин агар бо нардбони маърифат
Бар равад болои ҳамон бо асли худ иктостӣ
Ин суханро дрнёбди ҳеҷ фаҳми зоҳирӣ
Гар абўнсрстӣ вагар буъалии синои сетӣ
Ҷон агар на ъорзстии зери ин чархи куҳан
Ин баданҳо низ доими зиндау брпостӣ
Ҳарчӣ ориз бошад онро ҷавҳарӣ бояд нахуст
Ақл бар ин даъвии мо шоҳидии гўёстӣ
Май туонегар зхўршиди ин сифатҳо касб кард
Равшанаст ва бар ҳамаи тобон ва худ тнҳостӣ
Сӯрати ақлӣ ки бепоёну ҷовидон буд
Бо ҳамаи ҳам бе ҳамаи маҷмӯъау иктостӣ
Ҷони олами хўонмшгар рабти ҷони дорӣ ба тан
Дар дил ҳар зарраи ҳам пинҳон ва ҳам пидостӣ
Ҳафт раҳ бар осмон аз фавқ мо фармуд ҳақ
Ҳафт дар аз сӯии дунёи ҷониби ъқбостӣ
Май туоне аз раҳи осон шудан бар осмон
Рост бошу рости рӯ конҷо набошад костӣ
Ҳарки фонӣ шуд ба ӯ ёбад ҳаёти ҷовдон
Вар ба худ афтод кораш бешак аз мўтостӣ
Ин гуҳар дар рамзи доноёни пешин суфта анд
Паии барад дар рамзҳо ҳар кас ки ӯ доностӣ
Зин сухан бигузар ки ӯ маҳҷӯри аҳл олам аст
Ростӣ пё кун ва ин роҳи рӯгар ростӣ
Ҳарчӣ берунаст аз зотши наёбади сӯдманд
Хешро ӯ соз агар имрӯз вагар Фрдостӣ
Нест ҳаддӣу нишонеи крдгорпок ро
Неи бурун аз моу не бо моу не бе мостӣ
Қавл зебо нест бе кирдори некӯи сӯдманд
Қавл бо кирдори зебои лоиқу зибостӣ
Гуфтани некӯ ба некуӣ на чун кардан буд
Номи ҳалво бар забони бурдан на чун ҳлўостӣ
Ин ҷаҳон ва он ҷаҳон ва беҷаҳон ва бо ҷаҳон
Ҳам тавон гуфтани мар ӯро ҳам аз он болостӣ
Ақли киштӣ , орзӯи гирдобу дониши бодбон
Ҳақи таъолии соҳилу олами ҳамаи дрёстӣ
Нафасро чун бандҳо бигусаст ёбад номи ақл
Чун ба бе бандии рисии банд дигар брҷостӣ
Гуфт донои нафаси моро баъди мо ҳашарасту нашр
Ҳар амал комрўз кард ӯро чаро Фрдостӣ
Гуфт донои нафаси моро баъд мо бошад вуҷӯд
Дар ҷазо ва дар амали озод ва бе ҳмтостӣ
Нафасро натавон ситуд ӯро сутудан мушкиласт
Нафаси бандаи ошиқу маъшӯқи он мўлостӣ
Гуфт донои нафаси ҳам бо ҷоҳ ва ҳам беҷоҳ буд
Гуфт донои нафаси не бе ҷоҳи не бо ҷостӣ
Гуфт донои нафасро оғозу анҷомӣ буд
Гуфт донои нафас беанҷом ва бе мбдостӣ
Ин сухан ҳо гуфт доно ва касе аз ваҳми хеш
Дар наёбади ин суханҳо кин сухани мъмостӣ
Гуфт донои нафасро васфӣ биорам гуфт ҳеҷ
На ба шарт шийъ бошад на ба шарти лостӣ
Биткӣ аз бўмъини орм дар истишҳоди вай
Гарчи ӯ дар боби дигари лоиқи аинҷостӣ
Ҳар яке бар дайгарӣ дорад далел аз гуфта Эй
Дар миён , баҳсу низоу шӯришу ғўғостӣ
Коши доноёни пешин май бгФтндии тамом
То хилофи нотамомон аз миён бархестӣ
Ҳар касе чизеи ҳамеи гўидбаҳи тираи рои хеш
То гумон ояд ки ӯ қстои бен лўқостӣ
Хоҳишии андари ҷаҳон ҳар хоҳиширо дар пай аст
Хостӣ бояд ки баъд аз вай набошад хостӣ
٭٭٭
Надонам каз куҷо омад шуд халқ аст ме донам
Ки ҳрдм аз сарои ин ҷаҳон ин рафт ва он омад
рубоӣ
Кофар шудаам ба дасти пайғамбари ишқ
Ҷинат чаҳ кунам ҷони ману озари ишқ
Шармандаи ишқи рӯзгорам ки шудам
Дарди дили рӯзгору дарди сари ишқ