Вҳўи афзали аддӣни Муҳамади алқошонӣ , ҳакимӣаст баландпоя ва фозилӣаст гиронмоя . Хоҷаи нсиролдини Муҳамади тӯсии алайҳи алрҳмаҳ бо ваии муосир ва ин қитъа ба ҷиҳат вай гуфтааст :

Гӯйанд сабаби инқитоъи бобои он буд ки роҳи меҳри ҷавонии хайёти пешаро май паймӯд , боборо адаб аз изҳори ишқи монеъи омадау маъшӯқро ҳиҷоби ҳасан , ҳиҷоб шуда . Муддати ду се сол аз ин маънӣ даргузашту изҳори муҳаббат дар миёна зоҳир нагашт ва он ҷаноб ба ҳамин ки гоҳ-гоҳе ба ҷамоли маҳбӯб назора менамӯд , аз висоли матлӯби қонеъ буд . Рӯзии он ҷавонро дар дукон худ надид ва дар ҷусту ҷӯяш ба ҳар сӯи давид ва истеҳзор ёфт ки маъшӯқ бо баъзе аз ҷавонону ширини забонон ба гулгашти гулистони дилшод ва аз ёди боғбони гулзори ҳасани хеш озодаст . Он ҷаноб низ наоне ба боғи рафта ва дар гӯша Эй орамиду гуфтугӯии маъшӯқро мешунид ки бо рафиқон мегуфт ки муддати се соласт ки ҳамаи рӯзаи мардӣ дар баробари дукон ман менишинаду дуздида ба сӯй ман мебинад . Ҳамоно дар дилаш аз ишқи ман , хорӣ ва бо хаёли ҷамоли маниш , корӣаст ва чун ман медонам ки айёми висолро кӯтаҳӣ ва ҳар висолиро ба фироқӣ мунтаҳӣаст , дар ин арзи муддат дар суҳбати ҷисмониро бар рӯй ӯ баста ва бо ниҳояти ошнои рӯҳонӣ дар дукон бегонагӣ нишастаам .

Бобо аз истимоъи ин суханони сиҳаҳ Эй зада , мадҳуш шуд . Маъшӯқ бо ҷавонон ба ҷониби ваии давид . Боборо шинохта , худро бар қадамаш андохта аз бандагон ӯ гардид ва он ҷаноби баъдҳо тарк ва таҷред гузид ва расед ба ончӣ расед . Ба хизмати машойихи аҳди шитофт ва ёфт ончӣ ёфт . Рисолоти ҳикмати даллолоти ваии байни алҳкмоءу алърФо , азизи алқдру Хизри роҳи соликон , мншрҳ алсдраст . Асомии онҳо ки фақири дидаи бад-ӣн мӯҷибаст : рисолаи оғозу анҷом , ҷовдони нома , раҳи анҷом , инбўъи алҳаёт , арзи нома , мадориҷи алкмол . Болҷмлаҳи марқадаш дар қарияи мрқи мнтўобъи Кошон . Ва ин рубоиёт аз натоиҷи афкор эшонаст :

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭

٭٭٭