зи дарёии Аммони баромад касе
Сафар карда ҳомӯну дарёи басӣ
Араби дидау тарку тоҷику рӯм
з ҳар ҷинс дар нафаси покаши улӯм
Ҷаҳон гаштау дониши андӯхта
Сафар карда ва суҳбат омӯхта
Ба ҳайкали қавӣ чун тноўри дарахт
Валикини фурӯи монда бе барги сахт
Ду сад рқъаҳи болои ҳам дӯхта
зи ҳроқ ва ӯ дар миёни сӯхта
Ба шаҳрӣ дар омад зи дарёи канор
Бузургӣ дар он ноҳити шаҳриёр
Ки табъии накӯномӣ андеш дошт
Сари аҷз дар пой дарвеш дошт
Бишустанд хидматгузорони шоҳ
Сару тан ба ҳаммомаш аз гирди роҳ
Чу бар остони малики сари ниҳод
Ниёйиши кунони даст бар бар ниҳод
Даромад ба айвони шоҳаншаҳӣ
Ки бахтати ҷавони боду давлати раҳе
Нарафтам дар ин мамлакати манзилӣ
Каз осеб озурда дидам дилӣ
Надидам касе саргарон аз шароб
Магари ҳам харобот дидам хароб
Маликро ҳамин малики перояи бас
Ки розӣ нагардад ба озори кас
Сухан гуфту домон гавҳар фишонд
Ба нутқӣ ки шаҳи остини брФшонд
Писанд омадаш ҳасани гуфтори мард
Ба назд худаш хонд ва икром кард
Зараш доду гавҳар ба шукри қудум
Бпрсидш аз гавҳару зоду бум
Бигуфт ончӣ пурседаш аз саргузашт
Ба қурбати зи дигари касон бар гузашт
Малик бо дили хеш бо гуфту гӯ
Ки даст вазорат сипорад бадв
Валикини батадрӣҷ то анҷуман
Ба сустии нхнднд бар рои ман
Ба ақлаш бибояд нахуст озмуд
Ба қадари ҳунар пойгоҳаш фузуд
Барад бар дил аз ҷаври ғами борҳо
Ки но озмуда кунад корҳо
Чу қозӣ ба фикрат нависад сҷл
Нагардад зи дсторбндони хаҷал
Назар кун чу сӯфори дорӣ ба шаст
На онгаҳ ки партоб кардӣ зи даст
Чу Юсуф касе дар салоҳу тамиз
Ба як сол бояд ки гардад азиз
Ба айём то бар наёяд басӣ
Нишоед расӣдан ба ғӯр касе
з ҳар навъи ахлоқ ӯ кашф кард
Хирадманду покизаи дайн буд мард
Накӯ сираташ диду равшани қиёс
Сухани санҷу миқдори мардуми шинос
Ба рой аз бузургон мааш дид ва беш
Нишондаши зибардасти дастури хеш
Чунон ҳикмату маърифати кори баст
Ки аз амр ва наяш дарунии нахуст
Дар оварад мулкӣ ба зери қалам
Каз ӯ бар вуҷӯдӣ наомад ?илам
Забони ҳамаи ҳарф гирон бибаст
Ки ҳарфии бадаш бар наомад зи даст
Ҳасудӣ ки як ҷӯ хиёнат надид
Ба кораш наомад чу гандум тапид
зи равшани дилаши малик партав гирифт
Вазири куҳанро ғам нав гирифт
Надид он хирадмандро рахна Эй
Ки дар вай тавонад задани таъна Эй
Амину бад андеш таштанду мӯр
Нишоед дар ӯ рахна кардан ба зӯр
Маликро ду хуршеди талъати ғулом
Ба сар бар , камари баста будӣ мудом
Ду покизаи пайкар чу ҳуру парӣ
Чу хуршеду моҳ аз сдигри барӣ
Ду сӯрат ки гуфтӣ яке нест беш
Намӯда дар ойӣнаи ҳамтои хеш
Суханҳои донои ширини сухан
Гирифт андари он ҳар ду шамшоди бен
Чу диданди коўсоФ ва халқаш накӯаст
Ба табъаши ҳавохоҳи гаштанду дӯст
Дар ӯ ҳам асар кард майли башар
На майлӣ чу кӯтоҳи байнон ба шар
Аз осоиш онгаҳ хабар доштӣ
Ки дар рӯй эшон назар доштӣ
Чу хоҳӣ ки қудрат бимонад баланд
Дил , эй хоҷа , дар сода рӯйон мабанд
Вагар худ набошад ғараз дар миён
Ҳазар кун ки дорад ба ҳайбати зиён
Вазири андари ин шамае роҳи барад
Ба хбси ин ҳикоят бар шоҳи барад
Ки инро надонам чаҳ хонанд ва кист !
Нахоҳад ба сомон дар ин малик зист
Сафари кардагон лоуболӣ зӣанд
Ки парвардаи малик ва давлат наянд
Шунидам ки бо бандагонаш сар аст
Хиёнат писандасту шаҳвати параст
Нишоед чунин хира рӯй табоҳ
Ки бади номии орад дар айвони шоҳ
Магари неъмати шаҳ Фромш кунам
Ки байнами табоҳӣ ва хомаш кунам
Ба пиндор натавон сухан гуфт зуд
Нагуфтам туро то яқинам набӯд
зи Фрмонбронм касе гӯш дошт
Ки оғӯшро андар оғӯш дошт
Ман ин гуфтам акнӯн малики рости рой
Чу ман озмудам ту низ озмоӣ
Ба нохубтар сӯратӣ шарҳ дод
Ки бади мардро никрўзӣ мабод
Бидонадяш бар хурда чун даст ёфт
Даруни бузургон ба оташ битофт
Ба хурдаи тавон оташ афрӯхтан
Пас онгаҳ дарахти куҳан сӯхтан
Маликро чунон гарм кард ин хабар
Ки ҷӯшаши баромад чу мрҷл ба сар
Ғазаби даст дар хӯн дарвеш дошт
Валикини сукӯни даст дар пеш дошт
Ки парвардаи куштан на мардӣ буд
Ситам дар пай дод , сардӣ буд
Маёзор парвардаи хештан
Чу тир ту дорад ба тираш мазан
Ба неъмат набоист парварданаш
Чу хоҳӣ ба бедоди хӯн хӯрданаш
Аз ӯ то ҳунарҳо яқинат нашуд
Дар айвони шоҳӣ қаринат нашуд
Кунун то яқинат нагардад гуноҳ
Ба гуфтори душман газандаш махоҳ
Малик дар дили ин роз пӯшида дошт
Ки қавли ҳакямон ниўшидаҳ дошт
Диласт , эй хирадманд , зиндони роз
Чу гуфтӣ наёяд ба занҷири боз
Назар кард пӯшида дар кори мард
Халал дид дар рои ҳушёри мард
Ки ногуҳи назари зии яке банда кард
Парии чеҳра дар зери лаб ханда кард
Ду касро ки бо ҳам буд ҷону ҳуш
Ҳикоят кунонанд ва эшон хамӯш
Чу дида ба дидор кардӣ далер
Нагардӣ чу мстсқӣ аз диҷлаи сайр
Маликро гумони бадӣ рост шуд
зи савдо бар ӯ хашмгин хост шуд
Ҳам аз ҳасани тадбиру рои тамом
Ба оҳистагӣ гуфташ эй неки ном
Туро ман хирадманди пиндоштам
Бар асрори маликати амини доштам
Гумони брдмти зираку ҳӯшманд
Ндонстмти хирау нописанд
Чунин муртафаъи пояи ҷой ту нест
Гуноҳ аз ман омад ?хитой ту нест
Ки чун бдгҳри пурварами лоҷарам
Хиёнат раво дорадам дар ҳарам
Баровард сари марди бсёрдон
Чунин гуфт бо хусрави кордон
Маро чун буд доман аз ҷурми пок
Набошад зи хбси бидонадяши бок
Ба хотири дирами ҳаргизи ин занн нарафт
Надонам ки гуфт ончӣ бар ман нарафт
Шаҳаншоҳ гуфт : ончӣ гуфтам ?бирт
Бигӯянд хасмон ба рӯй андарат
Чунин гуфт бо ман вазири куҳан
Ту низ ончӣ доне бигӯӣ ва бикун
Тсбми кунони даст бар лаб гирифт
Каз ӯ ҳар чаҳ ояд наёяд шигифт
Ҳасудӣ ки бинад ба ҷои худам
Куҷо бар забон оварад ҷуз бидам
Ман он соъат ингоштам душманаш
Ки бинишонад шаҳи зердасти маниш
Чу султони фазилат наад бар ваем
Ндонӣ ки душман буд дар пем ?
Маро то қиёмат нагирад ба дӯст
Чу бинад ки дар ъзи ман зл ӯст
Бар инат бигӯям ҳадисии дуруст
Агар гӯш бо бандаи дории нахуст
Надонам куҷо дидаам дар китоб
Ки Иблисро дид шахсе ба хоб
Ба болои санавбар , ба дидан чу ҳур
Чу хуршедаш аз чеҳра метофт нур
Фаро рафт ва гуфт : эй аҷаб , ин туе
Фиришта набошад бад-ӣни некуӣ
Ту кин рӯй дорӣ ба ҳасани қамар
Чаро дар ҷаҳонӣ ба зиштии смр ?
Чаро нақши бандат дар айвони шоҳ
Дижам рӯй карда сету зишту табоҳ ?
Шунид ин сухани бахти баргаштаи дев
Ба зорӣ баровард бонгу ғарив
Ки эй некбахти ин на шакл ман аст
Валикини қалам дар каф душман аст
Маро ҳамчунин ном некаст лек
з иллат нагӯяд бидонадяши нек
Вазирӣ ки ҷоҳи ман обаш бирехт
Ба фарсанг бояд з макраш гурехт
Валикин наяндешам аз хашми шоҳ
Диловар буд дар сухан , бе гуноҳ
Агар мӯҳтасиб гардад онро ғам аст
Ки санги тарозуии бориш кам аст
Чу ҳарфам барояд дуруст аз қалам
Маро аз ҳамаи ҳарфи гирон чаҳ ғам ?
Малик дар сухани гуфтанаш хира монад
Сари дасти фармондиҳии брФшонд
Ки муҷрим ба зарқу забон оварӣ
зи ҷурмӣ ки дорад нагардад барӣ
зи хасмат ҳамоно ки нашунида ам
На охир ба чашми худам дидаам ?
Каз ин зумраи халқ дар боргоҳ
Наме бошиддати ҷуз дар ӣнони нигоҳ
Бихандед марди сухангӯӣ ва гуфт
Ҳақаст ин сухан , ҳақ нишоед наҳуфт
Дар ин нукта Эй ҳаст агар бишинавӣ
Ки ҳикмати равони боду давлати қавӣ
Набинӣ ки дарвеш бе дастгоҳ
Ба ҳасрат кунад дар тавонгари нигоҳ
Марои дастгоҳ ҷавонӣ бирафт
Ба лаҳву лаъиб зиндагонӣ бирафт
зи дидор ӣнон надорам шикеб
Ки сармоя дорон ҳасананду зеб
Маро ҳамчунин чеҳраи глФом буд
Булӯрӣнам аз хӯбии андом буд
Дар ин ғоятами рашт бояд кафан
Ки мӯем чу пунбаи сету дӯками бадан
Маро ҳамчунин ҷаъди шбрнг буд
Қабо дар бар аз нозукии танг буд
Ду рустаи дирам дар даҳан дошт ҷой
Чу деворӣ аз хишти симини бпоӣ
Кунунам нигаҳ кун ба вақти сухан
БиФтодаҳи як як чу сури куҳан
Дар ӣнон ба ҳасрат чаро нанигарам ?
Ки умр талаф карда ёд оварам
Бирафт аз ман он рӯзҳои азиз
Ба поён расад ногуҳи ин рӯз низ
Чу донишвари ин дар маънии бсФт
Бигуфт ин каз ин ба маҳол аст гуфт
Дар арқони давлат нигаҳ кард шоҳ
Каз ин хубтар лафз ва маънӣ махоҳ
Касеро назари сӯй шоҳид равост
Ки донад бад-ӣни шоҳидии узри хост
Ба ақл ар на оҳистагӣ кардамӣ
Ба гуфтори хасмаши бёзрдмӣ
Ба тундии сабки дасти бурдан ба теғ
Ба дандони баради пушти дасти дареғ
зи соҳиби ғараз то сухан нашнавӣ
Кигар кори бандии пушаймони шӯй
Накӯномро ҷоҳу ташрифу мол
БиФзўд ва , бдгўиро гӯшмол
Ба тадбири дастури донишвараш
Ба некӣ бишуд ном дар кишвараш
Ба адлу карами солҳо малик ронад
Бирафту накӯномӣ аз вай бимонад
Чунин подшоҳон ки дайн парваранд
Ба бозуии дайн , гӯй давлат баранд
Аз онон набинам дар ин аҳди кас
Вагар ҳаст бўбкр саъдасту бас
Биҳиштии дарахтии ту , эй подшоҳ
Ки афкандае сояи як солаи роҳ
Тамаъ буд аз бахти неки ахтарам
Ки бол эй афканд бар серум
Хирад гуфт давлат набахшад ҳамЭй
Гар иқболи хоҳӣ дар ин сояи ой
Худоё ба раҳмат назар карда Эй
Ки ин соя бар халқи густарда Эй
Дуои гӯии ин давлатами бандаи вор
Худоёи ту ин сояи пояндаи дор
Савобаст пеш аз кашиш банд кард
Ки натавон сари кушта пайванд кард
Худованди фармону ройу шиква
зи ғавғоӣ мардум нагардад сутӯҳ
Сари пари ғурур аз таҳаммули тиҳӣ
Ҳаромаш буд тоҷи шоҳаншаҳӣ
Нагӯям чу ҷанговарӣ пои дор
Чу хашм оядат ақл бар ҷои дор
Таҳаммул кунад ҳар киро ақл ҳаст
На ақлӣ ки хашмаш кунад зердаст
Чу лашкари буруни тохти хашм аз камӣн
На инсоф монад на тақво на дайн
Надидам чунин деви зери фалак
Ки аз вай гурезанд чандини малик