Бозаргон гуфт : шунидам ки деҳқонӣ буд , бисёр ъқору зёъу молу матоъ днёўӣ дошт . Дастгоҳӣ ба ъқуду нқўд чун домани дарёу ҷайби кон , огндаҳ ба дФоину хзоини симу зар , чун чаман дар баҳори тавонгар ва чун шох дар хазони мстзҳр . Ҳамеша писарро пандҳои дилписанд додӣ ва дар истеҳфози молу муҳофизат бар дақоиқи дахлу харҷу ҳасани тадбири маишат дар мубоширати базлу имсоки маболиғат ҳо менамӯдӣу дӯсти андӯзӣ дар васоёӣ ӯ сардафтари калимот будӣ ва аз аҳам муҳимот донистӣ ва гуфтӣ : эй писар , мол ба табзир махӯр то оқибат тшўир нахурӣу дӯст ба ҳанҷору ихтиёр ақл гузин то душман рӯй оқилон нашӯйу ранҷ ба таҳсили дониш бар то рӯзгорати беҳуда сарф нашавад ки дунёи ҳамаи қозўраҳ эй сет дар ин қорўраҳи шаффофи гирифта . Агар касе ба чашми рости байн , хирад дар ӯ нигарад , мизоҷ ӯ бишносаду бидонад ки онч дар оҷил ӯро ба кор ояд , дӯстасту ончӣ дар оҷли манфиати онро завол нест , дониш .

Чун падар даргузашт ва он ҳамаи хостау сохтаи пеши писари бгзошт , писари даст ба итлофу исрофи даровард ва бо ҷамъӣ аз ихвон шаётин хону смоти ифрот боз кашид ва дар айёмии маъдӯди суду зӣоне номаҳдӯд барафшонад . Модарӣ дошт доноу никўроӣу пеши байн , писарро гуфт : панди падари нигоҳи дору астзҳорӣ ки дории беҳуда аз дасти мада ки чун онгаҳ ки набояд , бидиҳӣ , онгаҳ ки бояд , набошад ва ҳеҷ дӯст то авсоф ӯро ба роўўқи тҷрбти нполоиӣ , софии мадон ва то ммоҳзт ӯро аз ммозқт боз нашиносӣ , дӯст махон .

Деҳқони зодаро азин сухани рағбатӣ дар озмоиши ҳоли дӯстон пайдо омад . Ба назд яке аз дӯстон шуд ва аз рӯй имтиҳон гуфт : моро мӯшӣ дар хонааст ки басии халал ва харобӣ мекунад ва бар дафъ ӯ қодирӣ нест . Дӯши ним шабӣ бар ҳовани даҳ манӣ зафар ёфт , онро тамом бихӯрад . Дӯст гуфт : шояд ки ҳован чарб бӯда бошаду ҳирси мӯш бар чарбӣ хӯрдан пӯшида нест . Деҳқони зодаро аз он тасдиқ ки карданд бар асдқоءи худ эътимоди бештари биФзўд ва ба эҳтизоз ҳарчӣ бештари пеш модар омад ва гуфт : дӯстонро озмудам , бад-ӣни бузургӣ хатое бигуфтам ва эшон ба хурдагирӣ машғӯл нагаштанд ва аз ғояти шарму озарми такзиб ман накарданду дурӯғи маро ба рост барграфтанд . Модар аз он сухан бихандед .

Пас гуфт : эй писар , ақли барин сухан механдаду лекин ба ҳазор чашм бар ту мебояд гирист ки он чашми басирати надорӣ ки рӯй дӯстӣу душманӣ аз ойӣна хирад бибинӣ , дӯст онаст ки бо ту рост гуяд , на онки дурӯғи турои рости ингорад , ахўки ман сдқки ломни сдқк .

Писар аз онҷо ки ғояти ғбоўту фарти шақоват ӯ буд , гуфт : рост гӯйанд ки занонро муҳаррам розҳо набояд доштану мақоми асФоء ҳар суханӣ додан ва ҳамчунон ба шеваи ътаҳу сФаҳи андӯхта ва фароҳам оварда падари ҷумла ба боди ҳўӣу ҳаваси брдод то рӯзаш ба шаб ифлос раседу кораш аз мулаббаси ҳариру атлас бо фарши пилосу фаррош карбос афтоду боди тиҳии дастиаш бар хоки мазаллати нишонд . Рӯзӣ ба наздики ҳамон дӯст дар миёни ёрон дигар нишаста буд , ҳикоят бе сомонии кор худ мегуфт ; дар миёна бар забонаши гузашт ки дӯши яктои нон дар суфраи доштам , мӯшӣ биёмад ва пок бихӯрад . Ҳамон дӯст ки ммўҳоти акозибу тараоти ақоўил ӯро либоси сидқи пўшонидӣу қабулро ду манзил ба истиқболи аботил ӯ фиристодӣ , аз роҳи тмохраҳ ва тхҷил гуфт : эй мардумон , ин аҷаб шунавед ва ин маҳол байнед ! мӯшӣ ба як шаби ноне чигуна тавонад хӯрдан ? ин фасона аз баҳр он гуфтам то бадоне ки дӯстони луқмау хирқаи ҷониби озармро чандон муроот кунанд ки моли турои манбаи нафъу зарару мтмъи хайр ва шар донанд ва чун асъоди бахт бо ту набенанд ва он истеъдод ки доштӣ , ботил донанд , ростҳои туро дурӯғ шуморанд ва агар худ ҳамаи калимаи имони гӯйӣ , ба куфр бурдоранд ; Маслан чун кӯзаи Фқоъ ки то пар бошад бар лаб ва даҳонаш бӯсаҳои хуш зананд ва чун тиҳии гашт , аз даст биндозанд .

эй фарзанд , май тарсам ки дӯстони ту ,у алъёзи биллоҳ , аз ин тайифа бошанд , чаҳ ман ҳаштод сол ки муддати умр манаст , ба тҷрбти аҳволи ҷаҳон дар кори дӯстӣу душманӣ харҷ кардаам то дӯстӣ ва ним дӯстӣ ба даст овардаам ки дар ақтроФи он дарди всоФи айём хӯрдаам . Ту ба рӯзӣ чанд , панҷоҳ дӯст чигуна гирифтае ? биёу дӯстони худро ба ман бинмоӣ то ман мақоми эшон ҳар як бо ту намоям ки дар мурооти ҷониби дӯстӣу мадороти рафиқони роҳи суҳбат то куҷоанд . Писар иҷобат кард . Чун шаб даромад , бозаргон гӯсфандӣ бикушт ва ҳамчунон хӯн олуд дар карбоси порае печид ва бар дӯши ҳмолии ниҳод . Писарро дар пеши афканд ва фармуд ки бар дар яке равад аз дӯстон ва ӯро аз хона берун хонд ва гуяд : ин мардии сет аз машоҳӣри шаҳр , имшаб ногоҳ маст ба ман бозхурд , дар ман овехт . Ман кордӣ бар мақтал ӯ задам , бар дасти ман кушта омад . Акнӯн вдоиъи асрор дар чунин вақойиъи пеш дӯстон ниҳанд , таваққуъ дорам ки ин ҷиФаҳро зер хок кунӣу домани аҳволи маро аз лавси хӯн ӯ поки гирдоне . Писар ҳамчунон кард . Рафтанд то ба дар сарои дӯстӣ ки ӯ донист . Ҳалқа бар зад , ӯ берун омад , сухани чунонкии талқини рафта буд , тақрир кард . Ҷавоб дод ки хона аз заҳмати аёлу атфол бар мо тангаст , ҷой наёбӣ ки он пинҳон тавон кард ва онгаҳ , ҳамсоягони айби гӯии ъсрт ҷӯй дорам ҳама ба ғмзу нмимти ман машғӯл , аз дасти имкони ман брнхизд . Аз онҷо бозгаштанд ва ҳам бар он шакли гирди хона чанд дӯст бар омаданд . Ҳечкас даст бар сина қабул намезаду тири таманно ба ҳамаи нишонҳо хато мерафт . Падар гуфт , озмудам дӯстони туроу бдонстм ки ҳамаи нақш девор эътиборанду дарахти хорстони хибт ки на шохи он мива манфиатӣ дорад ки бидон даҳон хуш кунанд , на барг ӯ сояи роҳатии афканд ки хастагон бадв паноҳанд .

Акнӯн биё то дӯстони мардонро озмоиӣ . Аввал бар дар он ним дӯст шуданд ва овоз доданд ; берун омад . Бозаргон гуфт : бингар ки аз қазо ба ман чаҳ раседу тақдири маро чаҳ пеш оварад . Инак шахсе бар дасти ман чунин кушта шуд , дар ахФоءи ин ҳолати ҳеҷ чораи ҷузи изҳор кардан бар раъй ту надонистам . Бояд ки маро ва ин куштаро ҳар ду пинҳон кунӣ то сари риштаи ин кор куҷо кашад ва ин тақаббулу тФзл аз карами аҳду ҳасани ҳифози ту давр науфтад . Ним дӯст гуфт : ман марди муфлисам , аз мؤохзти ҷиноят шаҳна натарсам ва дарин мсомҳти бухл наме намоям , аммо хона Эй дорам аз дили бахилону дасти муфлисони тангтару тазоҳуми атфоли хирад аз зукуру аносу тарокуми матоъу асос аз он монеъ ояд ки ҳар дуро пинҳон тавон кард . Агар ту ое ва ё ин мақтӯлро ба ман сипорӣ , мақбуласт ; аз ду якеро чун саводи басар дар чашму сувидои дил дар сина ҷой кунам . Гуфт : шояд биравам ва боз оем . Аз онҷо омаданд . Писарро гуфт : ин он ним дӯстаст ки бо ту шарҳи ҳол ӯ гуфтам . Биё то бар он дӯст тамом шавему нақди влоӣ ӯро бар маҳак ибтило занем . Рафтанд чун ба дар сарой ӯ расиданд ва хабар карданд , дӯст аз сарои худ берун омад абрӯии сабоҳати кушодау миёни самоҳати баста , дар азёли аҷҷалату хиҷлати мтъср ва бар ҳуқуқи зиёрати бегоҳии мтўФр . Салом ва тҳит бигуфтанду ҳикояти куштау астҳФоء ( ? астхФоء ) он бози ронданд . Чун ҳол бишунид , ангушти қабул бар чашми ниҳод ва гуфт :

Тарҷеҳи ҷониби дӯстону трқиҳи аҳволи эшон бар ҳарчи масолеҳу мноҷҳи омол ваамоне ин ҷаҳонии сет , дар мазҳаби футуввату шариъати карам воҷибасту имтиноъ аз талофии халалӣ ки ба кори дӯстон мттрқ шавад , пеши муфтии хиради мҳзўр ва чун дӯстону бародари хондагони имрӯз аз якдигар мунтафаъ нашаванд , он рӯз ки явми иФри алмрءи ман ахиаҳу أмаҳу абӣаи нақд ҳол гардад , аз якдигар чаҳ фоидаи тасаввур тавон кард ? ҳеҷ андешау инкисор ба хотир роҳ набояд дод ки агарчӣ қӯти башарияти ани китмони мо иқтзии алктмони қосири сет ,

Ман ин куштаро дар зери замин то зиндаам , чун рози маъшӯқ аз рақибу замири мкидт аз душман пинҳон дорам , чунонкии ҳамаи умр дар пардаи хок чун сари анҷуму афлок бар ҷаҳонён пӯшида монад ва онгаҳ ҳуҷра аз ҳузури ағёр чун гулзори биҳишт аз заҳмати хор холӣ дорам ки нишаст ҷои туро шояд пардохта кунанд ва ҳар ончии асбоби фароғат ва истироҳат бошад , сохта доранд . Бозаргон чун ин ҳамаи дилҷӯеу тозаи рӯеу меҳмони навозӣу некухисолии азу мшоҳдт кард , бо он дӯст ки аз рӯй маънии ҳамаи мағз бепӯст буд , аз пӯст ба дар омаду мақсӯди кору мсдўқаҳи ҳол бо ӯ дар миёни ниҳод ва гуфт : бидон ки ман аз ин ҷарима ки ба худ илҳоқ кардам , барӣам . Ғарази азин озмудани айёри дӯстӣ ва шинохтани ҷавҳари ниҳоди ту буд ки дар маҳосини ахлоқу макорими авсофи бдонстм ки то куҷое ва бидонҳо ки надонистанд , боз намудем . Пас рӯй бо писар кард ва гуфт : эй фарзанд , ман дӯст доно гузидаму ҳисоби дӯстӣ аз дониш бар гирифтам , ҳамаи ҷаҳонро ба ғарболи хабарати фурӯи бихтм то ин саромадаро ёфтам .

Ман низ туро бидон дӯсти доно раҳнамӯнӣ кардам то агар рӯзӣ ғурем ҳаводиси даст дар гиребони ту овезад , ба зайли исмат ӯ эътисоми намоеу рой ӯро дар мадохилати корҳо муқтадои хеши гирдоне ё агар миёни шумо бародарони зот албинӣ уфтад , дар ислоҳи он дастбурд кифоят бинмоеду мавориди улфату ухуввати шуморо аз шўоиби мнозът софӣ дорад .

Малик аз доролғрўри дунё ба сарои сарвари охирати пайвасту сарири малику меҳтарӣ ба фарзанди матарин супурд . Фарзандон ҳар як мақоми тавлияти хеши барҳасби тўсит падар нигоҳдоштанаду нифоқу шиқоқ аз миёнаи беруни бурданд то ба Ямани вифоқи эшон кор бар вифқи ислоҳу малик бар қарор иморат бимонаду оғозу анҷом мтўоФқ шуду бдоит ба ниҳояти мқтрни гашт . Эзади таъолии силки аҳволи ҷаҳонён ба воситаи рои ҷаҳони гушои худованд , соҳиби аъзам , муайяни алислому алмуслимӣни манзуми дороаду ғарраи ҷалолаш аз всмти айни алкмоли масӯну маъсӯм , бисоти макорими ммҳду зикри мосру мафохири мухиллад , бмҳмду ?алау итратаи алтоҳрин .