Малик зода гуфт : шунидам ки ширӣ буд ба кам озорӣу парҳезгорӣ аз ҷумлаи сбоъи взўории мтмиз ва аз таъаррузи зъоФи ҳайвоноти мтҳрз ва бар ҳамаи малику фармони даҳ , дар бешаи мтўтн ки гуфтӣ пайванди дарахтон ӯ аз шохсори давҳа тӯбо кардаанду чошнии Фўокаҳи он аз ҷӯии асал дар фирдавс аъло дода , мурғон бар панҷараи ағсонш чун насару дҷоҷ бар конгресси ин кохи зумуррадин аз камони гуруҳаи офот фориғ нишаста , оҳӯон дар маротеъи сабзаи зораш чун ҷаддӣу ҳамл бар фарози ин марғзори нилӯфарӣ аз кушоди хаданги ҳаводис эмин чареда , кас аз мқотФи ашҷораш ба қўосӣ ва дуоне нарасида , рӯзгор аз маҷҷонии сморши дасти таъаррузи ҷонии бурӣда , нахлу аъноб чун кўоъби атроб бар меҳри бакорати хеши монда , нори пистону себи занхдонашро ҷузи офтобу моҳтоб аз равзани мушаббакаи аФнон млоҳзт накарда , пистаи лабони бодоми чашмашро ҷузи шимолу сабои гӯшаи ттқ авроқ барнадошта , дандони томъон ба лаби туранҷу ғабғаби норанҷ ӯ норасида , дасти мтноўлон аз чеҳраи обӣу оризи тФоҳш шафтолуе нарабӯда , уннобаши ъноиии надида ва итобӣ нашунида .

Шерро ду школи зираки табъ , некӯи маҳзар , писандидаи манзар , надиму анис буд яке додмаҳи ному дигари достон . Ҳар ду ба мазиди қурбат аз дигари хавоси хадами мартаба тақаддум ёфтау муширу муҳаррами асрор мамлакат гашта . Хирсии дастури мамлакат ӯ буд , ҳамеша андеша он кардӣ ки ин ду ёри мухтасари шакл ки руҷӯъи муаззамоти умӯр бо эшонаст , рӯзӣ ба таъаррузи мансаби ман мутасаддӣ шаванду кори вазорат бар ман бшўлидаҳ кунанд .

Лоҷарам бар иртифоъи дараҷаи ҷоҳу манзалати эшон ҳасади барадӣу пайваста бо худ гуфтӣ : марои чораи ин кор мебояд андешеду чашм бар баҳонаи ниҳод ки эшонро аз чашми аноят малик биндозаму зоти албинӣ дар миёнаи афканам ки ансломи онрои ислоҳу алтӣом мумкин нагардад . Рӯзии малик бар қоидаи маъҳуди такя истироҳат зада буду хуши хуфта ва ҳар ду бар болин ӯ нишаста , афсона мегуфтанду афсуни шукри хоби фароғат бар вай медамиданд . Дарин миёни маликро бодӣ аз махраҷи муътод раҳо шуд . Додмаҳро ханда ногаҳон биёмад , чунонк самъи малики ҳис он дарёфт , бедор шуд ва ба тноўму тсомми хешро бар ҷой медошту хуфта фаро менамӯд то азишон чаҳ шунӯд . Достон гуфт : бар малик чаро май хндӣ ? на воқеаи бадеъ ва на шаклӣ шанеъ дидӣ ки азуи содири омада , ин зҳкаҳи борад ва ин астҳзоءи новорид бар куҷо меояд ?

Ва пӯшида нест ки аз масту маҷнӯну хуфтау кӯдаки қалами таклиф баргирифтаанду рақами узри дркшидаҳу мؤохзт ба ҳеҷ мункир ки азишон мушоҳида уфтад , рухсати шаръ ва расм нест , лекин аз ҳамаи аъзори узри хуфта мақбул тараст ва ӯ ба наздики ақл аз ҳамаи маъзӯртар , чаҳ дар дигари ҳолоти Маслан чун скру ҷунуни ҳеҷ ҳаракату сукӯн аз феълу ихтиёрӣ холӣ набошаду хуфтаро Аннани тасарруфи якбора дар дасти табиат ниҳодаанду банди таътил бар пои ҳавоси бастау қувои ародиро аз кори хеши маъзули гардонидау ҳукамо азинҷо гуфтаанд ки хоби маргии ҷзўисту марги хобии куллӣу алнўми ахўи аламут , ва дар кутуби ахлоқ хондаам ки оқил ба айбӣ ки лозими зот ӯ бошад , дайгариро тъиир накунад хоссаи подшоҳро ки айб ӯ беҳтар бардоштану ботил ӯро ҳақ ангоштан аз муқтазоӣ ақласту хавоси ҳазрату наздикони хизматро воҷибтар ки муроқиби ин ҳол бошанд , чаҳ пайваста бар мзлаҳ алоқдоманд , алии шифои ҷрФи ҳори истода , ман ҷолси алмулуки бғири адаби Фқди хотрбнФсаҳ ,у хитоб аз ҷаноби кибриё дар тақвими огоҳтарин хилоиқи ду олам чунин омад ки Фостқми комаи амрат , то забони набувват аз ҳайбати нузули ин оят мегуяд : шибтнии сӯраи ҳуд . Додмаҳ гуфт : арзӣ ки аз айб покасту забонӣ ки бирав кизб нараваду нафасӣ ки ба мърти нодонӣ мансӯб набошад , аз хандидан касе бок надорад . Достон гуфт : се одат аз одот ҷоҳилонаст , яке худро беайб пиндоштан , дувуми дигаронро дар мартабаи дониш аз худ фурӯтар ниҳодан , сиўм ба илми хеши хуррам бӯдан ва худро бар қадами интиҳо донистан ва дар ғояти камол пиндоштан .

Ва дар латоифи ъзт аз худовандон ҳикмат меояд ки чун айби дигарон ҷӯӣу ҳунари хеши бинӣ , аз ҷустани айби хешу ҳунари дигарон ғофил мабош ки ҳар ки бар айби хешу ҳунари дигарон воқиф нашавад , айб пок нагардад ва дар гирд ҳунармандон нарасад . Азои ?ераади аллоҳи бъбди хирои Басраи бъиўб нафса ва Буқрот мегуяд : кун фии алҳрси алии тафаққуди ъиўбки къдўк . Додмаҳ гуфт : онкас ки дар нафаси пок ба тафтиши рзоили уюб машғӯл шавад , онро монад ки чашмаи оби зулолро бшўронд то сафои он аз кудурати беҳтар шинохта шавад , лошк аз маболиғат дар шўронидни равшании он ба тирагӣ майл кунаду касофатии номутаваққиъ аз латофати аҷзоъ ӯ берун ояд . Достон гуфт : ҳеҷ ошиқи айб маъшӯқ набинаду мардумро бо ҳеҷ маъшӯқи хуб рӯй он ишқ бозӣ набӯд ки бо мушоҳидаи нафаси хеш ва азин сабаб ҳамеша маҳосини осор хеш бинаду мусовии дигарон , чунонк гуфт :

Ва ҳрки гардиши рӯзгорро мусоид хеш бинад , пиндорад ки бо ҳамаи он мизоҷ дорад ҳамчун мнъмӣ ки ба фасли тобистони хяши хонаи осоиш ӯро ғуломони симини биногваши заррини гӯшвор ба мрўҳаҳ эй ки сари зулфи эшонро мушавваш кунад , хуш медоранд , гумони барад ки ним сӯхтагони шарари офтоб ки меҳнати ҳамаи ҷои сояи вор дар қафоӣ эшон меравад , дар ҳамон насиби лиззат ва роҳатанд , ё

Чун соҳиби сирватӣ ки дар мавсими зимистони ҳавои тобхонаҳро аз таъсири шуълаи оташи асирўш ба фасли даии мизоҷ боҳур диҳад ва бо ҳури пайкарони моҳи манзари шароби арғавонӣ бар самоъи арғунунии нӯшад , ҳоли он куштагони шиканҷаи сармоу афсурдагони дами сардии рӯзгор ки дар поёни ақабот розӣ гашта бошанд то соиди эшон биҷои соқи ҳизум бар оташи кӯра тавонгарон ниҳанд , аз худ қиёс кунад ва ин ҳама аз боби ҷаҳлу нодонӣу ғифлату хом қлтбонӣ бошад вихоматӣ ҳар оина ба фарҷом боз диҳаду подшоҳ ҳар чанд роҳи инбисоти кушода тар кунад , аз бисоти ҳишмат ӯ давртар бояд нишаст , ани атхзки алмалики ахои Фотхзаҳи рибоу ани зодки аиносои Фздаҳи аҷлоло . Додмаҳ гуфт : ин хандаи ростӣ аз ман хато омад , лекини сухан ки аз даҳон берун рафту тир ки аз қабзаи камон гузар ёфту мурғ ки аз дом парид , аъодти он сӯрат набандад .

Ва ин маънӣ муқарараст ки то гуноҳ ошкоро нашавад , бим уқубат набошад , пас ман ҳолиё аз азияти ваболи ин хтиӣти эминам , чаҳ ин моҷарои миёни ман ва ту рафту муҷаррабони соҳиби ҳнкт ки хинги аблақи айёми лагоми риёзат эшон хойида бошад , гуфтаанд : рози кас дар дили кас гнҷоиӣ надорад магар дар дили дӯст ъ , хазонаи сари аъҷзти кули фотиҳ . Агар ту ин роз дар пардаи хотири пӯшидаи дорӣ , аз ҳасани аҳду сидқи вдоди ту мстбдъ нест .

Достон гуфт : нишнидӣ ки гӯйанд « ду одат аз лавозим нодононаст : яке онки сими худ ба касе вом диҳад ки ба зроъту шафоати азуи бози натавонади ситад , дувуми онки рози хеш бо касе кушояд ки дар истеҳфози он ба ғлозу шаддоди савганд додан муҳтоҷ бошад » ва гуфтаанд : роз чизеаст ки балои он дар муҳофизатасту ҳалоки он дар аФшоء , чунонк дуздро бо кейк афтод . Додмаҳ гуфт : чун буд он ?