Дар мабодии ишқи ошиқро рёӣӣ буд бо халқ ва бо худ ва бо маъшӯқ аммо халқи чунон буд ки ишқ дар дил дорад ва барои суқӯти ҷоҳ изҳор накунад ва аз он маънии хФӣ ки чун оташ дар ботинаш афтодааст касро ахбор накунад ахбори бархилоф ҳол кунад агарчӣ бботн дар оташ буд бзоҳри хурраму хуш буд :

То ҷон дорам ишқи ту дар ҷон дорам

Вази халқи ҷаҳони бҷмлаҳ пинҳон дорам

Аз дарди ту ман нанолам эй мояи умр

Чун дарди турои биҷой дармон дорам

Ва риёӣ бо худ чунон буд ки ишқро бе худии шуморад ва аз қӯти нафаси захми ишқ бмрҳм бардораду ҳоли худ аз худ бипушад бо нафаси ҷомаи сбрдрпўшд ва аз дард нахурӯшад ва ин душвортар буду нафаси дарин ҳоли бедортар буду азхўдии безортар буду раво буд ки нафаси ливомаи ваии боқӯт буд дилашро маломат кунад гуяд дар бихўдон назар кун пас дар олам бехудӣ сафар кун сармояи эшонро дар назари ори пас дил аз нақд худ бурдор набояд ки кӣсаи вуҷӯд тиҳӣ шаваду канор азу пурнагардад ва дар ин бандагӣ бимонад чунонкӣ бештар нагардад :

Май тарс дило аз он ки сармояи умр

Аз дасти ту кам шавад ту муфлиси Монӣ

Ва раво буд ки нафас ливома гуяд эйтар домани дами даракашу сар дар гиребони ҳайрати каши қадар худ бишносу андозаи ишқ ӯ бидон ту зарра ва ӯ офтоб агарчӣ зарраро офтоб сабаб зуҳӯраст Фомо ӯро тоқати муқовимат он нураст ӯ подшоҳаст ва ту гадоу гадоро бар подшоҳи ишқ овардани мӯҷиб ҳалокӣ бошад ва аз ғоят бе бокӣ бошад :

ӯ Подшаҳаст ва ту гдоӣии зинҳор

То сар накунӣ дар сари кораши ҳушдор

Ва риё бо маъшӯқи чунон буд ки ишқро азу ниҳон дораду дард дар миён ҷон дорад дар халои дида ӯ чун дидаи гирён буд ва дар млолбш чун лаби барқи хандон буд ва ин азими душвор буд аммо зуди парда дарида шавад агар бмсл мўӣӣ шавад дар зулфи маъшӯқи ҳам ниҳон монад ва ангушт намой шавад зеро ки ранги маъшӯқи дигар буду ранги ошиқи дигару ончӣ дар китоб савониҳ гуфтааст бад-ӣни маънӣ қарибаст :

Чун зард бидид рӯем он ширини кор

Гуфт ӯ ки дигар бўслми умеди мадор

Зеро ки ту сад манӣ шудӣ дар дидор

Ту ранги хазони дорӣ ва ман ранги баҳор

Ва дарин ҳар се мақоми ошиқи бҳстии худ мавсуф буду бахуди маърӯф ва чун ҳастяш дар партави анвори маъшӯқ рӯй ба нестӣ оварад иллат бархезад ошиқро дарин мақом бо касе рӯй набояд ва аз лавси риёи бакулӣ пок гардаду айёр ва бебок гардад ва онро ки дар мақоми иттиҳод мақар шавад ӯро чаҳ ҷой рӯйу риё буд :

Бо ман будам бахуди риё буд маро

Вази дасти ғамати басии бало буд маро

Бо дил гуфтам чу аз худӣ руста шудам

Кон рӯй ва риё бигӯ чаро буд маро