Андалеб хуш навой ишқ бар дарахти самъу басари тараннум яксон кунад яъне чунонкии ишқи бтриқи басар исбот ёбад чунон ки чун ҳасани длрбоӣӣ дар назар ояд бар вай ошиқ шавад чун аз ҳасани ҷони аФзоӣӣ хабар ояд ҳам ошиқ шавад аммо ишқӣ ки бавоситаи назар буд дафъаи воҳида буд биқрорӣ ва беоромӣ дар ҳоли исбот бояд ва ошиқ хоҳад ки дар замони бадви шитобад . Бории ишқӣ ки бтриқи хабар буд тозаи тоза буд зеро ки ахбори ҷамолу камол ӯ дафъаи воҳида мумкин набӯд пас ишқи бадви ҳам дафъа воҳида набӯд ва ин аслӣ матинаст баннои барӣни асл чун ҳасани маъшӯқ мушоҳида гардад дили ошиқро бадви майлии падеди оидў ӯ бидон восита дар гуфт ва шунид ояд тухми ин мушоҳидаи ҷамол буд ва аз тарафи маъшӯқи киришмау даллол буд :
Ошиқ чу бъошқӣ падед ороед
Аз олами худ басӯи дилдор ояд
Чун мурғи зи баҳри дона дар короид
Дар доми бмонднши з дидор ояд
Боз чун камоли ҷамол ба самъ расад ҳақиқати вуҷӯди бҳкм хосият бидон моил шавад ва бтбъ бидон шитобад агарчӣ донад ки дрнёбди он майл барои оташ афрӯхтанаст дар мақоми аввали висоли матлӯб буд то дил аз хафақони талаби бросоиди вҷони бъолми худ боз ояд ва дар мақоми дувуми зикри висоли худ бар замир гузар накунад зеро ки илми баъдами вусӯли собиқ буду ишқи лоҳқ :
Чандон сифати ҷамол дар нӯш ояд
Кини ҷони зи дасти рафта дар ҷӯш ояд
Ҳосил дар урфи ишқро ватани миёни ду диласт гоҳи ноз маъшӯқ шаваду бъошқи напардозаду гоҳи ниёз ошиқ шавад ва дар пой маъшӯқ андозад гоҳи ифтихор ӯро бад-ӣн ҷилва кунаду гоҳи аФтқори инро бирав арза кунад аммо муроди куллӣ ӯ он буд ки ҳар дуро дрмркзу маҳали худ фароҳам кунад то висол беинфисол мумкин шавад ончӣ гуфтаанд ишқи наҳангии шўдўи ошиқу маъшӯқро дркшд то иҷтимои эшон дар ҷўФ ӯ буду тасаввур фироқ намонад бад-ӣни маънӣ қарибаст ва ин рамзӣ аҷибаст :
Аз хавфи фироқи рӯят эй мояи умр
Хоҳад дили ман бо ту ки дар пӯст шавад