эй азизи ин оятро гӯши дор ки « вмои иؤмни أксрҳми биллоҳи إлои ваҳми мшркўн » мегуяд : бештари муъминон , мушрикон бошанд . эй аҷаб ! магари Мустафо - алайҳи ассалом - аз ин ҷо гуфт : « коди алФқри أни икўни кФро » . Дариғо гӯши дор : эй дӯсти ҳаргизи дидае ки девонагонро банд бар наниҳанд ? гуруҳе аз соликони девона ҳақиқат омаданд , соҳиби шариъат ба нур набувват донист ки девонагонро банд бар бояд ниҳод ; шариъатро банд эшон карданд . Магар аз он бузург нашунидае ки мурӣди худро гуфт : бо худо девона бош ва бо Мустафои ҳушёр . Дариғо сӯхтагони ишқ , савдое бошанд ;у савдо нисбатӣ дорад бо ҷунуну ҷунуни роҳ бо куфр дорад . Бош то шоҳиди моро бинӣ ;у онгоҳи бадоне ки чаро девона бояд шуд . Ҳаргизи дидае ки касе аз дасти бут девона шавад ? ! ин абёт бишинав :

Соликони ҳазрати илоҳят бар фунун ва тафовут омаданд : баъзе аз эшон бино ӣ дайн шуданду огоҳи худу ҳақиқат кор омаданд ; ва худро диданд ки зуннор доштанд , пас хостанд ки зоҳири эшон мувофиқ ботин бошад ; зуннор низ бар зоҳири бастанд ва гуфтанд ки агар ботин ки маскан рубубиятаст , огндаҳ ба куфру залолат буд ва аз зуннори холӣ ( бошад ) агар зоҳир ки маҳали назар халқаст зуннор дорад ; бокӣ нест . Дариғо фаҳми хоҳӣ кардан , ё на ? чаҳ доне ки чаҳ гуфта мешавад ? !

Гуруҳеи дигар маст омаданд ,у зуннор низ барбастанд ,у суханҳои мастона оғоз карданд , баъзеро бикуштанд ва баъзеро мубтало ӣ ғайрат ӯ карданд чунонкии ин бечораро хоҳад буд ! ! ! надонам кӣ хоҳад буд ? ! ҳануз давраст ! ! ! ва баъзеро бар девонагӣ ҳамл карданд ,у мақсӯди эшон он буд то руста шаванд аз офату заҳмати қолаб ; номи девонагӣ бар худ афканданд ки сдоъу заҳмати халқи борӣ гаронаст ! аз ақл , девонагӣ ихтиёр карданд ; ва аз заҳмати халқу дунё , наҷот ёфтанд чунонкии он раванда гуфтааст :

Дариғо халқ ндонанд ки аз куфру зуннори мақсӯд эшон чист ! « вإни фии алхмри маънии лӣси фии алънб » ! куфру зуннори эшон аз роҳ худо бошад ,у муайян бар кору тариқат эшон бошад . Гуфтанд ки ҳалок ба буд ки зиндагонӣ бо ғайр ӯ кардан :

Дар кӯии ту кушта ба ки аз рӯй ту давр

То аз халқ нагузарӣ , ба холиқ нарисӣ . « вмни ихрҷи ман байтаи мҳоҷрои إлии аллоҳи врсўлаҳи сами идркаҳи аламути Фқди вақъи أҷраҳи алии аллоҳ » ин маънӣ бошад . Куҷое ? ту ин девонаи ишқро надидае ки ҳамчун булбул ки аз ҳиҷрони гул суроидан мекунаду бонг ва фарёд дорад , ва чун гулро бинад аз шавқи ҳазор чандон нола кунад ! рӯзгорӣ бар ин шефта меравад ки аз ӯ , вуҷӯди худам нанг меояд ! биҷузи нола ва сӯхтани судӣ на ! пас чун бо ӯ бошам чандон аз шавқу бими онкии мабодо ки дигари бори фироқ дар миён ояд . Бо нола ва дард мебошам ту низ аз баҳри ман мроФқт кун , ва ин байтҳо аз сари дард май гӯй ва майгарӣ :

эй азизи шамае аз куфри гуфтан заруратаст : бдонкаҳи куфрҳо бар ақсомасту халқи ҳамаи куфрҳо яке донистаанд . Дариғо ӣнҷо ҳануз сухани ҳушёри ан бибояд гуфт !

Гуруҳеи дигар аз соликони ҳазрати рубубияту рўндгон ба олами қудси алуҳияти эшонро муддатӣ бо худ доданду ҳушёрӣ ихтиёр карданд ва гуфтанд ки исмати шариъат барои исмати қолаб шартаст . Рӯзӣ чанд сабр карданд то ба мақсӯди расиданд . Дариғо бош то бад-ӣни мақоми рисӣ , онгоҳи бадоне ки зуннори дорӣу бути парастӣу оташи парастӣ чаҳ бошад ! ҳушёронро ақл ва илм нагузорад ки назари бегонагон бар ҷунуну савдо ӣ эшон ояд , гуфтанд : саг донаду кафшгар ки дар анбон чист .

Гуфтам ки куфрҳо бар ақсомаст гӯши дор : куфр зоҳирасту куфр нафасасту куфр қалбаст . Куфри нафас , нисбат бо Иблис дорад ;у куфри қалб , нисбат бо Муҳамад дорад ;у куфри ҳақиқат , нисбат бо худо дорад ; баъд аз ин ҷумлаи худ имон бошад . Дариғо аз дасти худ ки густохӣ мекунам ба гуфтани ин суханон ки на дар ин ҷаҳон ва на дар он ҷаҳон гунҷад ! аммо мегӯям ҳарчӣ бодои бод ! ! !

Акнӯн гӯши дор : куфри аввал ки зоҳираст ки худ ҳамаи умуми халқро маълум бошад ки чун нишонеу аломатӣ аз ъломоти шаръ рад кунад ё такзиб , кофар бошад ; ин куфр зоҳираст . Аммо куфри дувум ки ба нафас таъаллуқ дорад ;у нафас , бут бошад ки « алнФси ҳаии алснми алأкбр » ;у бут , худоӣ кунад . « أФрأити ман атхзи إлҳаҳи ҳавоа » ин бошад . Магар ки иброҳӣм - салавоти арраҳмони алайҳ - аз ӣнҷо гуфт : « вأҷнбнии вбнӣ أн наабд алأсном » . Ин куфр ба нафас таъаллуқ дорад ки худоӣ ҳўопрстон бошад ; бъдмо ки мо ҳамаи худ гирифтори ин куфр шудаем , ҳануз дар кун ва макон бошад онкас ки рахт аз кун ва макон барграфт . Аввали мақомӣ ки бар вай арз кунанд мақомӣ бошад ки чун он мақом бинад , пиндоради магар ки сонеъаст ; агар дар ин мақоми бозмонд ва таваққуф кунад , аз ин қавм бошад ки « إнмои султонаи алии аллазӣнаи итўлўнаҳи волзини ҳам мшркўн » ҳар рӯзи сад ҳазор солики бад-ӣн мақом расанду андар онҷо бимонанд ки « вкони ман алкоФрин » худ гувоҳӣ медиҳад ин мақомро .

Дариғо магар дар куфри муғ шудае то дар ин мақом , куфр бо камол ёфта бошӣ то ҳамагии ту ин байт ҳо гуяд :

Дар ин мақоми Иблисро бадоне , ва бибинӣ ки Иблис кист . эй дӯсти фарёд аз дасти ҳасани басарӣ ки ин мақомро шарҳ чигуна медиҳад « إни нури إблиси ман нори алъзаҳи лқўлаҳи таъолӣ : хлқтнии ман нор » . Пас аз ин гуфт : « валави азҳари нураи ллхлқи лаъибади إлҳо » гуфт : агар Иблиси нури худро ба халқи намояди ҳама ӯро ба маъбудӣу худои бпрстнд . Чаҳ гӯйӣ ? ! ! ! яъне ки ӯро ба худоӣ мепарастанд ? намепарастанд ! дар ғалатӣ ! ! аз ин оят бишинав : « أФрأити ман атхзи илоҳаи ҳавоа » . Чун нури Иблис аз нур иззат бошад чунин тавонад буд .

Мақоми дигар ки мо ба куфри ҳақиқӣ нисбат кардаем бар вай арз кунанд . Дариғо бути парастӣу оташи парастӣу куфру зуннори ҳама дар ин мақом бошад . Бўсъиди абўолхири магар аз ӣнҷо гуфт : ҳарки бинад ҳасан ӯ андари замон кофар шавад . Чаро кофар шавад ? зеро ки « вибқии ваҷҳи рбки зулҷалоли волإкром » ҳамагӣ ӯ чунон ба худ кашад ки дар соъат ба суҷуд шавад . Чаҳ гӯйӣ ? ! суҷуд кардан , Муҳамадро куфр набошад , куфри Маҳмадии ин мақом бошад соликро . Дариғо ки Мустафо аз ӣнҷо гуфт : « ман ронии Фқди раъй алҳақ » ! гуфт : ҳарки маро бинад худоро дида бошад . Чндонкаҳ дар ин мақом бошад , ширк ва куфр бошад ! ва чун аз ӣнҷо низ даргузарад , худованди ин ду мақомро бинад ; хаҷал ва шармсор шаваду тавҳиду имон оғоз кунаду ҳамагӣ ин гуяд : « ваҷҳати ваҷҳеи ллзии Фитри алсмўоти волأрз » .

Агар боварат нест аз қуръон бишинав : « вкзлк нарай иброҳӣми малакӯти алсмўоти волأрз » ӯ дар ин малакӯт чаҳ дид ? гӯши дор : « Флмои ҷини алайҳи аллили раъии кўкбои қоли ҳозои рабӣ » чун ситора ӣ ҷон худ бидид гуфт : « ҳозои рабӣ » . Ин чаро гуфт ? аз баҳри онкии каъби аҳбор - разии аллоҳи анҳу - гуфт : дар тӯрӣа хондаам « إни أрўоҳи алмؤмнини ман нури ҷамоли аллоҳу إни أрўоҳи алкоФрини ман нури ҷалоли аллоҳ » гуфт : арвоҳи муъминон аз нури ҷамол худо бошаду арвоҳи кофарон аз нури ҷалол худо бошад . Пас ҳар ки ҷамоли рӯҳи худро бинад , ҷамоли маъшӯқро дида бошаду ҷамол маъшӯқ набошад ; ва агар муъмин бинад рӯҳи худро , ҷамоли дӯст дида бошад ; ва агар кофар бинад рӯҳи худро , ҷалоли дӯст дида бошад ; пас аз он гуфт : « Флмои раъии алқмри бозғои қол : ҳозои рабӣ » чун моҳтобро ки нур Иблисаст , дар он мақом бидид гуфт : « ҳозои рабӣ » ки аз нур ҷалол худост ; пас аз он бргзшт « Флмои раъии алшмси бозғаҳ » чун офтоби нур Аҳмадӣ дид ки ҷони Аҳмад дар он олам , офтоб бошад , гуфт : « ҳозои рабӣ » .

Дар олами худои ин ду нур : яке офтоб омадааст , ва яке моҳтобу савганд вай бишинав : дар ин ду мақом « волшмсу зҳоҳоу алқмри азои телаҳо » . Ин ду нур : яке дар он олам шаб омад ва яке рӯз ;у онҷои худ на шабаст ва на рӯз « лӣси ъндоллаҳи сабоҳи вломсоء » . Аз мақоми нури моҳтоб то ба мақоми нури офтоб , масофатӣ давраст ! аз нур то зулмат чандонаст ки назд ту аз арш то срӣ . Магар ки ин байтҳо нахондае ?

Ин нурҳо ки гуфтам ҳамаи олам нур наду олами куфру ширк шудаанд . Магар нашунидае ки Мустафои пайваста дар дуо гуфтӣ : « аллоҳами إнии أъўзи бки ман алшрки алхФӣ » аз баҳр онкӣ тарсид ки « лӣни أшркти лиҳбтни ъмлк » бо ваии бакори даройад . эй дӯсти пиндорӣ ки ба куфри бино шудани андак корӣаст ? Мустафо ки бинои ин куфр омад бибин ки чаҳ мегуяд : « аллоҳами إнии أъўзбки ман алкФр » . Магар аз ӣнҷо буд ки боязид ба вақти назъ , зуннор ӣ бхўост ва бар миёни баст ва гуфт : « вқол : إлҳии إни қиллати иўмо : субҳонии мо أъзми шаънӣ , Фأнои алиўми кофари маҷусии أқтъи зуннорӣу ақўл : ашҳади أни лоإлҳإлои аллоҳу أшҳди أни мҳмдои расӯли аллоҳ » гуфт : ин соъат , зуннор бибаредаму шаҳодати яқин ихтиёр кардам .

Дар олимӣ аз олами соликони як куфрро ҷалолӣ хонанд вдигри куфрро ҷамолӣ хонанд . Дариғо эй азизи куфри илоҳиро гӯши дор : дар нигар то ба куфри аввали бинои гардӣ ; пас роҳи рӯ то имони бадасти оре ; пас ҷон май даҳ то куфри сонӣу солисро бинӣ ; пас ҷон мекун то пас аз ин ба куфри чаҳоруми роҳи ёбӣ ; пас муъмини шӯй ; онгоҳ « вмоиؤмни أксрҳми биллоҳи إлоؤҳми мшркўн » худ гуяд ки имон чаҳ буд ; пас « ваҷҳати ваҷҳе » худро бар ту ҷилва диҳад , худии туро дар худӣ худ занад то ҳама ӯ шӯй ; пас онҷои фақр рӯй намояд ; чун фақр тамом шавад ки « إзои теми алФқри Фҳўи аллоҳ » яъне ҳамагии ту ӯ бошад , куфр бошад ё набошад чаҳ гӯйӣ ? « коди алФқри أни икўни кФро » ин бошад тавҳиду ягонагӣ ӣнҷо бошад . Магари ҳаллоҷ аз ӣнҷо гуфт :

Кофар шудам бад-ӣни худоу куфр бар ман воҷибаст . Ин бузургро байн ки узри ин чигуна мехоҳад гуфт . эй кочкии ман он куфр будамӣ ки дайн ӯст !

Магари Мустафо аз ӣнҷо гуфт ки « мохлқи аллоҳи шиӣои أшбаҳ ба ман одам » гуфт : ҳеҷ чизи шабаҳ ва монанди ӯ наомад магари одам ки ҳам шакл ва ҳам шабаҳ ӯ дошт ; агар шабаҳ ӯ надоштӣ , одам чун махлуқоти дигар будӣ . Агар хоҳӣ ки маънии ин хабари бадонеу имону куфри муваҳҳидони туро маълум шавад ин байтҳоро бишинав :

эй дӯсти ин суханҳо на завқ ҳар касе бошад , ин суханҳоро ба завқи ишқ дар тавон ёфтан . Магар аз он бузург нашунидае ки гуфт : « сад ҳазор ваанд ҳазор нуқтаи набувватро ба халқ фиристоданд то халқ ошно шаванд ,у ҳамаи бегонагони заррае ошноӣ наёфтанд ? дариғо агар заррае ишқ аз ҳазрати бФрстодндӣ , ҳамаи бегонагон ошноӣ ёфтандӣ ,у ҳамаи бдидндӣ ки бегонагон чигуна ошноӣ ёфтанд ! дариғо магар чунин мебоист то ҷаҳонии ғофил аз ҳақиқати худ давр монанди ! ! ! магари Мустафо аз ӣнҷо гуфт ки « луи أроди аллоҳи أни иғФри ллъбоди лмои халқи إблис » агар хостӣ ки бандагон ӯ ҷумла муқарраб бошанд Иблисро воситау ҳиҷоб дар миён наёвардӣ .

Дариғо ! ба ҷони Мустафо Эй шунаванда ӣ ин калимот ки халқи пиндоштаи андакаи анъому муҳаббат ӯ бо халқ аз барои халқаст ! на , аз барои халқ нест балки аз барои худ мекунад ки ошиқ , чун атое диҳад ба маъшӯқӣ ва бо вай Лутфӣ кунад , он лутф на ба маъшӯқ мекунад ки он бо ишқ худ мекунад . Дариғо аз дасти ин калима ! ту пиндорӣ ки муҳаббати худо бо Мустафо аз барои Мустафоаст ? ин муҳаббат бо ӯ аз баҳр худаст . Аз он бузург нашунидае ки гуфт : худоро чандон аз ишқи худ афтодааст ки пурвой ҳечкас надорад , ва ба ҳеҷ кас ӯро илтифот нест ,у халқ пиндоштаанд ки ӯ ошиқ эшонаст ! агар хоҳӣ аз шайх шблӣ бишинав ки вақте дар муноҷот гуфт : « бори худоёи кро будӣ ? гуфт : ҳечкасро . Гуфт : кроиӣ ? гуфт : ҳечкасро . Гуфт : крои хоҳӣ ? гуфт : ҳеҷ касро . ӯро ғашӣу беҳӯшӣ пайдо омад ва ин байтҳо дар ин маънӣ бо ӯ мегуфт :

Дариғо муҳаббати худо бо Мустафо , ҳам муҳаббат худ бошад ! чаҳ май шинавӣ эй онкии мутолиа ӣ ин калимот мекунӣ ? ! маълуми ин бечора шудааст ки нигоҳи доранда ӣ ин калимот , аз ҳаззу насиби ин калимот бебаҳра набошад зеро ки онкас ки муҳаррами ин калимот набошад , он тавфиқи наёбад ки худро бо ин калимот диҳад ;у онкас ки фаҳм накунад ва надонад , ҳам маъзӯр бошад ки аз Мӯсои комил тар набошад ҳам ба илм ва ҳам ба набувват ки се калима аз Хизр таҳаммул накард . Чаҳ май шинавӣ эй гадои уммати Муҳамад ки Мӯсои ҳосили се калимот асрор нашуд ва ту ин калимот чигуна таҳаммул мекунӣ ? ! шукри ин неъмат кӣ туоне кард ? дрнгр ки ин сухани маро куҷо мекашад ! « вإзи қоли Мӯсои лФтоаҳи лоأбрҳ ҳатто أблғи маҷмаъи албҳрин » дариғо ҳаргиз надонистае ин « Баҳрайн » кадомаст ? магар ки дарёии ҳақиқат « с » , баҳр бимика « кони алайҳи арши арраҳмони ҳайси лолили влонҳор » надидае ?

Бош то аз сафина ӣ дунё ки дар дарёӣ башариятаст буруни ое , чун бурун омадӣ пои ҳиммат бар сараши занӣ ки « молӣу ллднё ва мо ллднё вале » . « ҳатто إзои ркбои фии алсФинаҳи хрқҳо » худ баёни ин ҳама мекунад .

эй дӯсти ту худ ҳаргизи нафасро накуштае бо мухолифат кардан бо ӯ ки « ақтлўои أнФскм » ба чаҳ ? « бсиўФи алмҷоҳдоти волмхолФот » . « ҳатто إзои лқёи ғломо » ин бошад . Чун ин қадар ҳосил омад , « вأмои алҷдори факони лғломини ятемин фии алмдинаҳ » рӯй намояд дар шаҳр « أнои Мадинаи алълм » ; ятем « أлми иҷдки итимои Фоўӣ » ин баён бо ту мекунад ; пас то акнӯн дар залолат будӣ ; ин соъат , ҳидояти ёбӣ ки « вўҷдки золои Фаҳдӣ » . Залолати Мустафо на ин буд ки ту доне , залолат ӯ ишқ буд бо худо . Ин ишқи худо , ҳиҷобӣ шуда буд миён ӯу миёни худо ! дариғо ман кистам ки ин сухан мегӯям ? ! « вإнаҳи лиғони алии қалбӣ ҳатто أстғФроллаҳи фии алиўми воллилаҳи сабъин мара » худ баён ин мекунад . Маро чаҳ гуноҳ бошад ? чун ин ғин ҳиҷоб бардошта шавад . « золо » набошад , ҳама « Фаҳдӣ » буд . « إни аллазӣнаи ибоиъўнки إнмои ибоиъўни аллоҳи ядуллоҳи фавқи أидиҳм » ӯро ҳосил ояд . Агар боварат нест аз худо бишинав : дар қисса ӣ Юсуф дар шаъни ишқи ёқӯб ки фарзандонаш гуфтанд ӯро : « إнки лФии злолки алқдим » ӯро маломат карданд ; ту ҳануз бо ишқи Юсуфӣ . Агар ӣнҷои залолат ба маънӣ дигар бошад , « вўҷдки золо » ҷузи ишқи маънӣ дигар надорад .

Ин худ рафт ; мақсӯди он буд ки гуфтам ки худои ҷузи ошиқ худ нест . Пас гуфтам ки муҳаббати Мустафои ҳам муҳаббати худоӣ - ъзу ъло - буд мари худро . Дариғо ! ин калимаро гӯши дор ва бигӯаш ҷон бишинав : худои Мустафоро дӯст дошт . ӯро аз ҷумла ӣ макнуноту мхзўнот нигоҳ дошт , ва ӯро аз оламён пӯшида дошт . Магар аз он бузург нашунидае ки гуфт : ҳамаи олами худоро донистаанд вале нашинохтаанд , аммо Муҳамадро худ надонистаанд ва нашинохтаанд ? дариғо магар ки « ман урф нафса Фқди урфи раба » бад-ӣни калима нисбатӣ дорад ?

Аз олами ғайрат дар гузар эй азиз . Он ошиқи девона ки ту ӯро Иблиси хуоне дар дунё , худ ндонӣ ки дар олами илоҳӣ ӯро ба чаҳ ном хонанд ? агар ном ӯ бадоне , ӯро бидон номи хондани худро кофари доне . Дариғо чаҳ май шинавӣ ? ин девонаи худоро дӯст дошт ; маҳаки муҳаббати доне ки чаҳ омад ? яке балоу қаҳру дигари маломату мазаллат . Гуфтанд : агар даъвии ишқ мо мекунӣ , нишоне бояд . Маҳаки балоу қаҳру маломату мазаллат , бар вай арз карданд ; қабул кард дар соъат , ин ду маҳак гувоҳӣ доданд ки нишон ишқ сидқаст . Ҳаргиз ндонӣ ки чаҳ мегӯям ! дар ишқи ҷафо бибояду вафо бибояд то ошиқи пухта ӣ лутфу қаҳр маъшӯқ шавад ; ва агарна , хом бошад ва аз вай чизе наёяд .

Дариғо камоли ишқро мақомӣ бошад аз мақомоти ишқ ки агар дашноми маъшӯқи шунӯд , ӯро хуштар аз лутф дигарон ояд ; дашноми маъшӯқ ба аз лутф дигарон донад ; ва ҳарки надонад , ӯ дар роҳи ишқ бехабар бошаду магари ин байт нашунидае ?

Дариғо ин суханро чун қалб кунӣ ва бозгардоне , ҷое бирасад ки бояд гуфтан ки дӯстон ӯ парварда ӣ лутфу қаҳр худо бошанд . Ҳар рӯзи ҳазор бор аз шароби васл , маст гирданд ва ба оқибати зери лагади фироқ ӯ паст шаванд . Ошиқ ҳануз мурӣдасту мурӣдро бар дарахт фироқ кунанд дар ин олам . Магар нашунидае ки дар он олам бо ҷуиндагон ӯ чаҳ хитоб мекунанд ? ин мегӯйанд :

Ҳар рӯзи андҳзори бор , даруни ҷуиндагони ҳазрати илоҳӣ ҷавоб медиҳад ки мо худ медонем ки маъшӯқи мо бо қаҳр ва балост ; аммо мо худро фидои балоӣу қаҳр ӯ кардаем ; азуи бало ва аз мо ризо , азуи қаҳр ва аз мо меҳр . Магар ки ин абёт аз эшон нашунидае бҷўоб :

Зиҳии ишқ ки гуфт : мо дарди абадиро ихтиёр кардем ,у раҳмату лутфро насиб дигарон кардем ! ҳар рӯзи сад ҳазор дарди паёпай , он маҳҷӯр нӯш мекунад ; ва ин бонг медорад :

Зиҳии ҷавонмард !

Дариғо магари Мансури ҳаллоҷ аз ӣнҷо гуфт : « мосҳти алФтўаҳи إлои лأҳмду إблис » ! дариғо чаҳ май шинавӣ ? гуфт : ҷавонмардии ду касро мусаллам буд : Аҳмадроу Иблисро . Ҷавонмарду марди расида , ин ду омаданд ; дигарон худ ҷузи атфол роҳ наомаданд .

Ин ҷавонмард , Иблис мегуяд : агар дигарон аз силӣ мегурезанд , мо онро бар гардан худ гирем :

Гуфт : моро чун маъшӯқи аҳли ёдгор худ кард , агар гилӣм , сиёҳ буд ва агар сифед ҳар ду яке бошад ; ва ҳар ки ин фарқ донад , дар ишқ ҳануз хомаст . Аз дасти дӯст , чаҳ асал чаҳ заҳр , чаҳ шукр чаҳ ҳанзал , чаҳ лутф чаҳ қаҳр . Онкас ки ошиқи лутф буд ё ошиқи қаҳр , ӯ ошиқ худ бошад на ошиқи маъшӯқ . Дариғо чун султон , қабоу кулоҳи хос касеро диҳад ин бас бошад ; боқӣ дар ҳисоб ошиқон нест . Дариғо бо ӯ гуфтанд ки гилӣми сиёҳи лаънатӣ , чаро аз дӯш наяндозӣ ? гуфт :

эй дӯсти донеи дард ӯ аз чист ? дард ӯ аз онаст ки аввал , хозини биҳишт буд ; ва аз ҷумла ӣ муқаррабон буд . Аз он мақом бо мақом дунё омад ,у хозинии дунёу дӯзах ӯро маншурӣ боз дод ; аз ин дард гуяд :

Дариғо доне ки чаҳ гуфт : гуфт ки чандини ҳазор соли мӯътакифи кӯй маъшӯқ будам ; чун қабулам кард , насиби ман азу рад омад . Дариғо чаҳ май шинавӣ ! гуфт : чун бар маниш раҳмат омад , маро лаънат кард ки « вإни алейк лаънатии إлии явми аддӣн » .

Бош тобр « ёӣ » « внФхти фӣаи ман рӯҳӣ » гузар кунӣ ; онгоҳ « ёӣ » « ису алқуръони алҳким » бо ту бигӯед ки ёӣ « лаънатӣ » ё Иблис чаҳ мекунад ва ёӣ « кҳиъс » бо ту бигӯед ки коф « саломи алейк أиҳо алнабӣ врҳмаҳи аллоҳи вбркотаҳ » бо Муҳамад чаҳ мекунад . Ба ҷалоли қадари лами изл ки аз азал то абад , кофи слт « саломи алейк » ва тоӣ васлат « су алқуръон » аз Муҳамади як лаҳза холӣ набӯд ва набошад , ва ёӣ « лаънатӣ » бо Иблис ҳамчунин . Чгўиӣ агар касеро қӯту ғизои бозгирӣ зинда бимонад ,у вуҷӯдаш ба ҷой тавонад буд ?

Дариғо эй дӯст аз калима « алмр » чаҳ фаҳм кардае ? бишинав : мем « алмр » машраб Муҳамадаст , вароӣ « алмр » машраби Иблис . Ба иззаташ ки ҳаргизи худованд бевосита нагӯяд ки чунин кун ; ӯ ҳеҷ корӣ накунад . Агар « вмои интқи ани алҳўӣ » дар ҳақи Мустафои донистае мумкин бошад ки ин сухан низ бадоне « лақади кони фии қссҳми ибраи лأўлии алأлбоб » . Аз ибратҳо яке ин омад ки ибни ёмин дар даруни парда бо қавмӣ ки дарун парда буданд , донистанд ки ӯ дуздӣ накард ; аммо Юсуф ӯро гуфт : беруни парда , чунин хабари даҳ ки ман дуздам .

Дариғо чунонкии ҷбрилу Микоилу Фриштгони дигар дар ғайб мешуниданд ки « أсҷдўои лодм » дар ғайби ғайби олами алғибу алшҳодаҳи боз ӯ гуфт : « лотсҷди лғирӣ » дариғо чаҳ май шинавӣ :

Пас дар ълонит ӯро гуяд : « أсҷдўои лодм » , ва дар сар бо ӯ гуфт ки эй Иблис бигӯ ки « أأсҷди лмни хилқати тино » ? ин худ навъе дигараст .

Аммо ҳаргизи донистае ки худоро ду номаст : яке « арраҳмони арраҳим » ,у дигар « алҷбори алмткбр » ? аз сифати ҷабборят , Иблисро дар вуҷӯд оварад ; ва аз сифати раҳмонят , Муҳамадро . Пас сифати раҳмат , ғизоӣ Аҳмад омад ;у сифати қаҳру ғазаб , ғизои Иблис .

эй дӯст « лаънатии إлии явми аддӣн » гуфтааст ; чун рӯз дайн бошад на ин дунёро мехоҳад , дайн охиратӣ мегуяд ки дар он дайн , кам занӣ бошаду миллати ягонагии дайн эшон бошад ; ва дар ин дунёи ин , куфр бошад ; аммо дар роҳи соликон ва дар дайни эшон , чаҳ куфр чаҳ имони ҳарду яке бошад . Юсуф омирӣ гуфт :

Ҳаркас дар ин маънии роҳи набард , Иблис доъӣаст дар роҳ ; валикин даъват мекунад азу ,у Мустафо даъват мекунад бадв . Иблисро ба дарбонеи ҳазрати иззат фурӯ доштанд ва гуфтанд ; ту ошиқи мое , ғайрат бар даргоҳи моу бегонагон аз ҳазрати мо боздор ва ин Нидо мекун :

эй дариғо гуноҳи Иблиси ишқ ӯ омад бо худо !у гуноҳи Мустафои доне ки чаҳ омад ? ишқ худо омад бо ӯ : яъне ошиқ шудани Иблиси худоро , гуноҳ ӯ омаду ошиқ шудани худои пайғомбарро , гуноҳ ӯ омад ки « лиғФрлки аллоҳи мо тақаддуми ман знбки вмотأхр » ин суханро нишон шудааст . Ҷаҳонӣ бояд то заррае аз ин занбу гуноҳ , ӯро насибӣ диҳанд ки иборат аз он амонат омад ва бар одаму одами сафатон бахш карданд ; ва бо ин ҳамаи ҷузи ин , чаҳ гуфтанд ки : « злўмои ҷҳўло » . Заррае аз ин гуноҳи ҷаҳониро куфр омад ; аммо ҳамагии ин гуноҳ бар рӯҳ Мустафо ниҳоданд .

Дариғо узри ин гуноҳ аз барои ӯ худ бхўост ки « лиғФрлки аллоҳи мотқдми ман знбки вмои тأхр » ! дариғо ки агар заррае аз ин гуноҳ бар кунин ва оламин нҳодндӣ , ҳамагии эшон барқами фано махсӯс шудандӣ ! магар ки Абубакр аз ӣнҷо гуфт эй кошкӣ ман гуноҳу саҳв Муҳамад будамӣ ! дариғо Аёз гуфт : дар хизмати султони ҳеҷ гуноҳ чунон намедонам к ҳамро бар тахти мамлакат май нишонду онгоҳ ӯ зери тахт ман менишинад ва мегуяд : эй онкии ишқи мо аз ту мурод ёфтааст ! эй онкии вуҷӯди ту мамлакати ҳазрат мо гаштааст ! эй онкии вуҷӯди мо аз вуҷӯди ту зебоӣ ёфтааст ! эй мо аз ту вае ту аз мо !

Дариғо наме ёрами гуфтан ! магар ки шариъатро надидае ки нигоҳбон шудааст бар онҳо ки аз рубубият суханӣ гӯйанд ? ҳарки аз рубубият сухан гуяд дар соъати шариъат , хунаши бирезад ; аммо чаҳ доне ки дар ҳақиқат , бо ӯ чаҳ мекунанд ! Маҳмӯд гуфт : лашкари худро ки ҳарчӣ хоҳед ки мегуед аз ман ва аз мамлакати ман , гуед ; аммо аз Аёз , ҳеҷ магӯӣед ! Аёзро ба ман бигзоред . Дар он ҳолат ҳарчӣ аз Маҳмӯд гуфтандӣ , халъат ёфтандӣ ; ва ҳарчӣ аз Аёз гуфтандӣ , ғайрати Маҳмӯди дамор аз вуҷӯдашон баровардӣ .

Дариғо чаҳ мегӯям ! агар чунонкии донистае ки маҷнӯни Лайлиро чаҳ буду Лайлии маҷнӯнро чаҳу Маҳмӯди Аёзро чаҳ буду Аёзи Маҳмӯдро чаҳ дар дунёи пас , мумкин бошад ки бадоне ки Муҳамади мари худоро чаҳ буд ва чист ,у аҳади мари Аҳмадро чаҳ бӯдааст ва чист .

Пас аҳадро бо Аҳмад сиррӣаст ки Мустафо - слъм - бо он сар ҳамчун Аёз бо Маҳмӯд . Он занб медид ва дар ин занби мстғФр май буд . Дариғо «у взънои ънки взрки алзии أнқзи зҳрк » ин занбро баён мекунад , ва аз ин занби камол ва рифъат ёфтааст . « врФънои лаки зкрк » ин занб , суд ва нафъ омад ;у мазиди роҳ ки « إни аллоҳи линФъи алъбди бзнбаҳ » . Дариғо « субҳони алзии أсрии бъбдаҳи Лайло » баён мекунад ки Маҳмӯд бо Аёз мегуяд ки « аввалами тзнбўои алзҳби аллоҳи бкми влҷоءи аллоҳи бқўми изнбўнФистғФрўнФиғФроллаҳи ?лаами видхлҳми алҷнаҳ » мегуяд : агар ин гуноҳкорони набудандӣ , гуноҳкорони дигари боистндӣ то ин занб бар ҷой доштандӣ . Тарки ин гуноҳ , куфр бошад ;у фармони ин гуноҳ , тоъат .

Дариғо дар ин ҷинати қудс ки гуфтам , як моҳи ин бечораро бдоштнди чунонкӣ халқ пиндоштанд ки марои мӯати ҳосил шудааст . Пас ба икроҳии тамом , маро ба мақомӣ фиристоданд ки муддатии дигар дар он мақом будам ; дар ин мақоми дувум , занбӣ аз ман дар вуҷӯд омад ки уқубати он гуноҳ , рӯзгорӣ чанд бинӣ ки ман аз баҳри ин занб кушта шавам . Чаҳ гӯйии онкас ки ошиқро монеъ бошад аз расӣдан ба маъшӯқ , бибин ки чаҳ бало ояд ӯро ! ! ! дар ин маънии ин бечораро дардӣ афтодааст бо ӯ ки намедонам ки ҳаргиз дармон ёбад ё на ? ! ҳаргизи дидае ки касе ду маъшӯқ дорад , ва бо ин ҳамаи худро нигоҳ бояд дошт ки агар бо маъшӯқӣ буд он дигари хунаши бирезад ва агар бо дайгарӣ ҳамчунин ?

Дариғо магари ҳаргизи ошиқи худоу Мустафои набӯдае ,у онгоҳ дар ин миёнаи Иблиси туро васваса накардааст , ва аз даст ӯ ин байтҳо нагуфтае ? !

Агар ин дардро дармон , ӯ бошад чаҳ гӯйӣ дармон ёбад ё на ? ҳаркиро дар олами Иблиси ранҷур ва ним кушта кунанд , дар олами Муҳамад ӯро ба шифои ҳосили оранд , зеро ки куфр , рақам фано дорад ;у имон , рақами бақо ; то фано набошад , бақои наёбад . Ҳар чанд ки фано дар ин роҳи бештар ; бақо дар ин роҳи комилтар . Аз фаноу бақои ин байтҳо баён мекунад :

эй дӯст мақомӣ ҳаст ки то солик дар он мақом бошад дар хатар бошад ки « أлмхлсўни алии хатари азим » ин маънӣ бошад ; онро мақоми ҳавоу орзӯ тавон хонд . На бо ту гуфтам ки ҳавои ҷон , нафасаст ? то аз ин олами ҳавои рахт бехудӣ ва беорзӯе ба саҳроӣ илоҳӣ наёрӣ , аз хавф наҷот натавонӣ ёфт « вомои ман хоФи мақоми рабау нҳёлнФси ани алҳўӣ » . Гуфт : ҳар ки қадам аз олами ҳавои бадари ниҳод ; қадам дар биҳишти ниҳод ; пас дар ин биҳишти ҷузи худои дигар кас набошад . Шайхи шблии магар аз ӣнҷо гуфт ки « мо фии алҷнаҳи أҳди сӯии аллоҳ » .

Шайхи Сиёвуш бо мо гуфт : имшаби Мустафоро ба хоб дидам ки аз дар , даромад ва гуфт : айни алқзоаҳи моро бигӯӣ ки мо ҳануз сокини сарои сукӯнати илоҳӣ нашудаем ; ту як чанде сабр кун ; ва бо сабр мувофиқат кун то вақт он ояд ки ҳама қурб бошад моро бебаъду ҳама висол бошад бефироқ . Чун ин хоб аз баҳри мо ҳикоят кард , сабри ин бечора аз сабр бинолед ;у ҳамагии дргФтни ин байтҳо мустағриқ шудам . Чун нигоҳ кардам , Мустафоро дидам ки аз дар даромад ва гуфт : ончӣ бо шайх Сиёвуш гуфта будам шайхи Сиёвуш дар бедорӣ тоқат надошт , аз нури Мустафои насибии шуълаи бузад ; ва аз он насиб , зарра Эй бирав омад ; дар соъат сӯхта шуд . Халқ мепиндоранд ки саҳар ва шӯъбадааст .

Дариғо ҷое ки Мустафо бо муҳибони худо ҷамъ ояд ; чун манӣ ва чун тӯии онҷои тоқат чун орад ? акнӯн ончии ин бечораро бо Мустафо рафт шамае аз он , аз шумо дареғи надодам . Дариғо эй муҳибони ман ҳар ки мустамеъи ин байтҳо омад , умедворам ки аз онҳо бошад ки « إни аллазӣнаи ибоиъўнки إнмои ибъоиъўни аллоҳ » . Хлътӣ ба аз ин хоҳӣ ки дар маҳфили Муҳамад аз забони ман ин байтҳо бишинавӣ ? агар рӯзии гӯйӣ : худовандо аз ончии он бечораро додӣ , насибии моро низ каромат кун чаҳ гӯйӣ ? мо раво дорем чунонкии имрӯзи бгФтн аз шумо дареғ надоштем , фардо аз амалу ҳақиқати он дареғ надорем , эй дӯсти асал бар забон рондани дигар буд ,у асал дидани дигару асал хӯрдани дигар . Акнӯн ин байтҳоро гӯши дор то ту низ ҳулӯлии шӯй то бошад ки ончӣ бо мо хоҳанд кардан туро насибӣ буд . Ту пиндорӣ ки қатл дар роҳи худо бало омад ё бало бошад ? на қатл дар роҳи мо ҷон омад . Чаҳ гӯйии кас дӯст надорад ки ҷонаш диҳанд ? !

Дариғо он рӯз ки сарвари ошиқону пешвои орифони ҳусайни Мансурро бар дор карданд , шблӣ гуфт : он шаби маро бо худо муноҷот афтод , гуфтам : « إлҳии إлии маттии тқтли алмҳбин ? қоли аллоҳи таъолӣ : إлии أни أҷди алдиаҳ . Қиллат ; ёрб вмодитк ? қол : лқоӣии вҷмолии дияи алмҳбин » . Доне ки чаҳ мегуяд ? гуфт : гуфтам бори худоёи муҳибони худро то чанд кашӣ ? гуфт : чндонкаҳ дят ёбам . Гуфтам : дяти эшон чаҳ мебошад ? гуфт : ҷамоли лақои ман дят эшон бошад . Мо калиди сари асрори бадви додем , ӯ сари мо ошкоро кард ; мо бало дар роҳ ӯ ниҳодем то дигарон сари мо нигоҳ доранд . эй дӯсти ҳони сар чаҳ дорӣ ? сари он дорӣ ки сари дрбозӣ то ӯ сар ту шавад . Дариғо ҳар касе сар ин надорад ; фардо бошад рӯзӣ чанд айни алқзоаҳро бинӣ ки ин тавфиқ чун ёфта бошад ки сари худро фидо кунад то сарварӣ ёбад ! ман худ медонам ки кор чун хоҳад буд ! эй азизи ин байтҳо низ бишинав :

Дариғо ин байтҳо ки гуфтам аз барои шавқ Мустафо мегуфтам ки ваъда кардаам ба гуфтан ; ҳануз худ нагуфтаам зеро ки савдои марои чунин бихўд ва шефта мегирданд ки намедонам ки чаҳ мегӯям ! маро аз сари сухани якборагӣ май барад ва ба оқибат ҳануз ман қоим тар меоем ! ӯ бо ман киштӣ мегирад то худ кадом аз мо ду афтода шавад ; аммо ин ҳама донам ки ман афтода шавам ки чун ман бисёр афтодаанд ! савдое ва ошиқӣ намонад . Савдоу ишқ боқӣ бошад . Акнӯн гӯши дори ин байтҳо , ва ба ҷон бишинав ки бисёр футуҳ аз он ёбӣ :

эй дӯсти нигар ки Мустафои узри мисатони девона чигуна бозхостааст онҷо ки гуфт : « إни аллоҳи лоиؤохзи алъшоқи бмо исдр манеҳам » гуфт : ончӣ аз ушшоқ дар вуҷӯд ояд бар эшон нагиранд ; зеро ки ҳар ки чизе гуяд ё кунад ва бо худ бошад , ба ихтиёр худ кунад ; аммо ишқ беихтиёр бошад . Ончӣ ошиқ кунад , бемурод ӯ дар вуҷӯд ояд ва беихтиёр ӯ содир шавад .

Дариғо чаҳ гӯйии ҳаргизи хондае ки чун дӯзахён аз дӯзах бадар оянд оташ , эшонро пок карда бошад , ва чун дар биҳишт шаванд ҳеҷ мؤохз набошанд ,у қалами таклифи гирд эшон нагардад ? ин худ биҳишт умум бошад . Дариғо чаҳ май шинавӣ ! аммо оташи дӯзахи муҳибони доне ки чист ? ндонӣ ! оташи дӯзахи муҳибони ишқ худо бошад магар аз он бузург нашунидае ки гуфт : « алъшқи азоби аллоҳи алأкбр » гуфт ки азоби Акбар , ишқ худо бошад . Магар ки шблӣ аз ӣнҷо гуфт : « أлъшқи нори фии улқулуби Фأҳрқти мосўии алмҳбўб » .

Дариғо агар хоҳӣ ки дӯзахро бадонеу азоби Акбарро бишносӣ оят « влнзиқнҳми ман алъзоби алأднии дуни алъзоби алأкбр » гӯш бояд дошт . Азоби Акбари кофаронро бошад ки ӯ худро бадишони намояд ; онгоҳи оташи шавқ « нори аллоҳи алмўқдаҳи алтии ттлъи алии алأФӣдаҳ » дили эшон афканд . Пас аз он аз эшон , мҳтҷб шавад , ва эшон маҳҷӯб бимонанд , ин дӯзах бошад . « куллан إнҳми ани рбҳми иؤмӣзи лмҳҷўбўн » ин дӯзахро гувоҳӣ медиҳад .

Дариғо ндонӣ ки сулаймон чаро гуфт мари ҳудҳудро ваъдаи азоб « втФқди алтири Фқол : молии лоأрии алҳдҳди أми кони ман алғоӣбин . Лأъзбнаҳи ъзобои шадидан » ! шайх мо гуфтӣ : « лأблинаҳи болъшқи сами лأзбҳнаҳи болФроқи ман алмшоҳдаҳ » . Ҳаргизи дидае ки ҳудҳуди ҷони ту як лаҳза аз ҳазрати рубубият , холӣ бӯда бошад то ғайрати илоҳят бо ту ин оят бигӯед ки « лأъзбнаҳи ъзобои шадидан » ? дариғо бош то мусулмони шӯй ; онгоҳи бадоне ки ғайрат чаҳ бошад . Мустафоро байн ки аз ин чун баён мекунад « إни аллоҳи лиғори ллмслми Флиғри алмслми алӣ нафса » .

Дариғо ин калимаро хоҳии шунидан ки « қлнои ёнори кунии брдои всломои алии إброҳим » бо оташи дили иброҳӣм , ин хитоб карданд ; ва агар на ин хитоб кардандӣ оташи дили иброҳӣми шуълае бздӣ ки ҳаргиз дар дунёи кас ( чунон ) заррае оташ надидӣ ! магари он бузург аз ӣнҷо гуфт : бори худоёи марои як лаҳза бо дӯзахи гузор то бегонагон аз оташи дили мо бикборгӣ наҷоҳ ёбанд . Агар заррае аз оташи дили муштоқон бар оташ дӯзах ояд , чунонкии кофаронро азоб бошад аз дӯзах , дӯзах низ азоб ёбад аз оташи дили эшон : « ҷуз ё муъмини Фإни нўрки атФأлҳбӣ » аз ӣнҷо гуфт , донам ки туро дар хотир ояд ки шайхи моро чун ҳолатӣ расад ва рӯй намояд , дар ҳавзи пар аз об нишинад ; чун даст дар онҷо мебаранд аз гармии об , даст сӯхта мешавад .

Дариғо ин оташ , ҳануз мурӣдонро бошад ; оташи дили перони мунтаҳиро каси нишон натавонад дод . Бош то ба мақомии рисӣ ки оташӣ диҳанд туро ки ҷигари ҳақиқати ту аз ҳарорати он оташ сӯхта шавад . Аз умр хитоб бишинав ки гуфт : дар хона ӣ Абубакр шудам ; ҳама ӣ хонаи пар аз буии ҷигар сӯхта дидам . Пеш Мустафо шудам , ва ин ҳолат бо ӯ гуфтам ; гуфт : эй умри даст аз ин бидор ки ин мақом , ҳар касро ндиҳанд ; умр гуфт : дар ҳамаи умри ман , марои як соъат орзӯ мебошад ки ҷигари сӯхтаи маро низ диҳанду маро муяссар нашуд ; аммо намедонам ки дар он олам хоҳанд дод ё на ? дариғо Абубакр бо ин ҷигари сӯхта ҳануз мегуфт : « ёдлили алмтҳирини заданеи тҳиро » магари эмоми абўосҳқи Исфаройинӣ аз ӣнҷо гуфт ки вақти назъ бо ӯ гуфтанд : туро чаҳ чиз орзӯ мекунад ? гуфт : « أштҳии қитъаи кабиди мшўиаҳ » гуфт : порае ҷигар сӯхтаам орзӯ мекунад .

Дариғо аз ҷӯши деги дили Мустафо ки « кони ислӣу фии қалбаи أзизи кأзизи алмрҷл » ! гуфт : ҷӯши дили Мустафо аз масофати як майл шунидандӣ ; бош то бадоне ки ин ҷӯш ки шунид , Абубакр сифатӣ шунида бошад , аммо бош то ин ҳадис бо ту ғамза бузанд ки « إни аллоҳи иҳби кули қалби ҳазин » , доне ки чун ин ҳузни туро қабул кунад чаҳ гӯйӣ ? ин байтҳо гӯйӣ :

эй дӯсти доне ки ин ҳузн аз чаҳ бошад ? магар аз он бузург нашунидае ки гуфт : ҳамаи мурӣдон дар орзӯии мақом перон бошанд ,у ҷумла ӣ перон дар мақоми таманноӣ мурӣдон бошанд зеро ки перон аз худ берун омада бошанд . Онкас ки бо худ бошад ҳаззу лиззат чун ёбад ? магари он бузург аз ӣнҷо гуфт ки ҳама дар олам дар орзӯӣ онанд ки як лаҳзаи эшонро аз худ бустонанд , ва ман дар орзӯии онам то марои як лаҳза ба ман диҳанду мурӣдон бо худ бошанду онкӣ бо худ бошад аз ягонагӣ ва бехудӣ ӯро насибӣ набошад .

Дариғо ман худ кадом ва ту ки ? ! ин сухан дар ҳақиқат худ намегунҷад , дар олами шариъат куҷо гунҷад ? ! ту ҳануз ҷамоли шариъати надидае , ҷамоли ҳақиқат кӣ бинӣ ? ! ва агар хоҳӣ ки инро мисол гӯям гӯши дор : парвона ки ошиқ оташаст ӯро ҳеҷ ҳаззӣ нест аз оташ то давраст магар аз нур ӯ ; ва чун худро бар оташ занад бе худ шавад ва аз ӯ ҳеҷ парвонагӣ бинмоанду ҷумла оташ шавад . Чаҳ гӯйии оташ аз оташи ҳеҷ баҳра баргирад ? ва чун ки оташ набошад парвонаи ғайр оташ бошад , чаҳ баҳра ёбад аз оташ ? ин сухан на дар хур ту бошад ту ҳамаи рӯз май гӯйӣ :

Дариғо магари он бузург аз ӣнҷо гуфт ки агар сина ӣ камтарин мӯрча бишкофӣ , чандонеи ҳузни ишқи худо аз сина ӣ ӯ ба дар ояд ки ҷаҳониро пар гирданд . Шайх мо гуфт : шайхи Абдуллоҳи Ансорӣ дар муноҷоти ин калимот бисёр гуфтӣ : худовандо мо бо худему худии мо дар хур ту нест , ва ту бе мое ва бе мое мо дархур мо нест . « أлблоءи муваккили болأнбёءи сами болأўлёء » ин бошад , яъне ки ту бо балоеу бало дар хур мо нест ва мо бо ҳавоӣаму ҳавои дархур ту нест . Аммо ҳарчӣ бар тан ояд он азоб бошад , ва ҳарчӣ бар дил ояд он бало бошад .

Дариғо ту пиндорӣ ки бало ҳар касро диҳанд ? ! ту аз бало чаҳ хабари дорӣ ? бош то ҷои рисӣ ки балои худоро ба ҷони бихарӣ . Магари шблӣ аз ӣнҷо гуфт : бори худоёи ҳамаи каси туро аз баҳри лутфу роҳат май ҷӯянд ва ман туро аз баҳр бало меҷӯям . Бош то « ҷазбаи ман ҷазбот алҳақ » бо ту кимиёгарии бикунад ; онгоҳи бадоне ки бало чаҳ бошад ! магари Мустафо аз ӣнҷо гуфт : « إни аллоҳи иҷрби алмؤмнини болблоءи комаи иҷрби أҳдкми алзҳби болнор » мегуяд : ҳамчинонкии зарро озмоиш кунанд ба бута ӣ оташ , муъминро ҳамчунин озмоиш кунанд ба бало . Бояд ки муъмини чандон бало кашад ки айн бало шаваду балои айн ӯ шавад ; онгоҳ аз бало бехабар монад . Дариғо « إни алмулуки إзои дхлўои қарияи أФсдўҳо » ин маънӣ бошад . Ҷамоатӣ ки азобро бало хонанд ё бало донанд , ин мегӯйанд ки эй бечораи бало , нишон вло дораду қурбат бо вай сироят дораду азоб баъдаст . Аз баъд то қурб бибин ки чанд масофат дорад ! ин байтҳо бишинав :

Дариғо аз он бузурги ншнўдаҳ эй ки гуфт : « лӣси бсодқи фии даъвии алъшқи ман лами итлззи бзрби алмъшўқ » . Ҳаркии ҷафоӣ маъшӯқ накушуд , қадари вафоӣ ӯ надонад ; ҳаркии фироқ маъшӯқ начишад , лиззати висол ӯ наёбад ; ҳаркии дашноми маъшӯқ лутф надонад , аз маъшӯқ давр бошад . Маъшӯқ аз баҳри ноз бояд на аз баҳри роз .

Дариғо аввали ҳарфӣ ки дар лавҳи маҳфӯз пайдо омад , лафз « муҳаббат » буд ; пас нуқта « б » бо нуқта ӣ « навен » муттасил шуд , яъне « меҳнат » шуд . Магари он бузург аз ӣнҷо гуфт ки дар ҳар Лутфӣ , ҳазор қаҳр таъбия кардаанд ; ва дар ҳар роҳатӣ , ҳазор шарбат ба заҳр омехтаанд .

эй азиз ӯ чандон арбада кунад бо бандагони худ ки бим он бошад ки дӯстон ӯ паст ва нест шаванд ; ва бо ин ҳама , ҷузи ин хитоб набошад ки « ё أиҳои аллазӣнаи омнўои асбрўоу собрўои вробтўои вотқўои аллоҳи лълкми тФлҳўн » ин сабри онгоҳи тавон кардан ки собир , тхлқ ёбад ба сифати сабри худо ки як ном ӯ инаст ки « алсбўр » . Магари ин калима нашунидае ки ӯ Довӯдро гуфт : « тхлқи бохаллоқии вإни ман أхлоқии алсбўр » ? дариғо аз сабру сабур чаҳ тавон гуфтан ! « восбри лҳкми рбки Фإнки бأъинно » баёни ин ҳама кардааст .

эй дӯсти доне ки шукри ин мақом чаҳ бошад ? солик чун бинои ин халъат шавад , чандонеи шукр бар худ воҷиб бинад ки худро қосир донад аз шукри ин неъмат . « вإн тъдўо наамма аллоҳи лотҳсўҳо » шарҳи ин шукр мекунад ки чун худро маҳв бинад , дар миён « أлҳмдллаҳи алзии ?лаи мо фии алсмўоти вмоФии алأрз » Нидо дар диҳанд аз олами илоҳят ки мо худ , ба ниёбати ту аз ту шукр худ кунем ,у шукри худро биҷои шукри ту маҳсӯб дорем . Магар аз номҳои ӯ яке « шакур » ва яке « ҳамид » нахондае ? яъне « ҳамд нафса бнФсаҳ » « шакур » ӯаст ки туро шукр кунад ба ниёбати ту . Дариғо магари он бузург аз ӣнҷо гуфт ки « шукрати алрби болрб » ! ва ту қадари ин калима чаҳ доне ! қадари ин калима касе донад ки « урфати рабии брбӣ » ӯро рӯй намӯда бошад . Аз олами ғайб , бо дӯстӣ аз дӯстон худ гуфтанд : аз ту ба ҳақиқат шокир ӯст ; пас « шукри алрб нафса бнФсаҳи Фҳўи алшкўр » .

Ин шукр рӯҳ бошад ; шукри қолабро иборат ин бошад ки Мустафо - слъм - мегуяд : « إзои қоли алъбди أлҳмди ллаҳи малаъи нураи алأрзи вإзои қолҳо сонёи малаъи нураи алсмўоти волأрзи возои қолҳо солсои малаъи нураи мобайни алсмоءи волأрз » . Аз шукри забону қолаб , осмону замини пар аз нур шавад . Ин шукри неъмат « вхлқи лаками моФии алсмўоти вмои фии алأрз ҷмиъо манеҳ » бошад .

Доне ки ин ҳамаи соликро кӣ рӯй намояд ? онгоҳ рӯй намояд ки бидон мақом расад ки ҳаллоҷ гуфтааст : « إзои أроди аллоҳи أни иўолии ъбдои ман ибоди фатҳи алайҳи боби аззикр . Сами фатҳи алайҳи боби алқрб , сами أҷлсаҳи алии курсии алтўҳид , сами рафъи анҳу алҳҷби Фироаҳи болмшоҳдаҳ , сами أдхлаҳи дори алФрдониаҳ , сами кашфи анҳу рдоءи алкбрёءи волҷмол , Фإзои вақъи Басраи алии алҷмоли бқии блоҳў , Фҳинӣзи сори алъбди Фонёи вболҳқи боқё , Фўқъи фии ҳифзаи субҳонау таъолии вбрии ман даъовӣ нафса » . Ҳаргиз ндонӣ ки чаҳ мегӯям ! бош то рисӣу бинӣ . Ту ҳануз дар хона ӣ башарияти муқӣм шудае ва дар дасти ҳавоу нафаси гирифторӣ , ин мақомро чаҳ бошӣ ! ?

ӣнҷои туро дар хотир ояд ки ту низ , дар башарияти муқӣм шудае ; агар хоҳӣ ки бадоне . Аз Носириддини бозпурс . Вақт будӣ ки даромадӣ бо ҷамоати муҳибон ;у дарини ҳолат ки маро будӣ , вақт будӣ ки маро бо худ ндодндӣ ; маро аз чашми эшон бпўшонидндӣ , дромдндӣ ,у марои ндидндӣ . Ва вақт будӣ дар ин мақоми як моҳи бмондмии чунонкии ҳечкас марои дрнёФтӣ . Бош то ин ояти туро рӯй намояд ки дар ҳақ исо гуфт : « вмои қтлўаҳи вмои слбўаҳи влкни шбҳлҳм » . Ин ҳама ба чаҳ ёфт ? бидон ёфт ки рифъат дода буданд ӯро . « бали рафъаи аллоҳи إлиаҳ » ин маънӣ бошад .

Дариғо наме ёрами гуфтан ки оламҳо зер ва зибр шавад ! саҳли бен Абдуллоҳ ба байн ки чаҳ мегуяд : Мустафо ба қолаб дар кисвати башарият бар тариқи ташаббуҳу тмсл ба халқ намӯд агар на қалб ӯ нур буд , нур бо қолаб чаҳ нисбат дорад ? « қдҷоء кам ман аллоҳи нуру китоби мубин » . Пас агар ӯ нур набӯдӣ ,у қолаб будӣ « втроҳми инзрўўни إлики ваҳми лоибсрўн » худ баён бо худ надоштӣ ; ва агар қолаб доштӣ чунонкӣ аз он ман ва ту бошад чаро соя надоштӣ чунонкӣ мо дорем « кони имшии влозли ?ла » ? эй дӯсти доне ки чаро ӯро соя набӯд ? ҳаргизи офтобро соя дидӣ ? соя сӯрат надорад ; аммо соя ҳақиқат дорад . Чун офтоби иззат аз олами адам , тулӯъ гардад аз олами вуҷӯд , соя ӣ ӯ он омад ки « всроҷои мниро » . Донистӣ ки Муҳамади соя ӣ ҳақ омад ;у ҳаргизи донистае ки соя ӣ офтоби Муҳамад чаҳ омад ? дариғо магар ки нури сиёҳро берун аз нуқта ӣ « ло » надидае то бадоне ки соя ӣ Муҳамад чаҳ бошад ? Абулҳасани бастӣ ҳамин гуяд :

Ин сухани дархур ту нест ; дархури ту , он бошад ки бадоне ки соя ӣ Муҳамад , дунё омад чун асли офтоб ғоиб шавад . Чаҳ гӯйӣ ? ! соя монад ? ҳаргиз намонад « явми нтўии алсмоءи ктии алсҷли ллктб » !

Дариғо чун қолаб бо ҳақиқат шаваду ранг ҳақиқат гирад , иборат аз он инқироз дунё бошад . Чун офтоби ҳақиқат бо адам шавад ; инқирози нур тан бошад . Кофарам агар ман медонам ки чаҳ мегӯям ! дариғо чун гӯянда надонад ки чаҳ мегуяд , шунаванда чаҳ медонад ки чаҳ май шунӯд ! ин худ рафт . Агар қолаби Мустафои чунон будӣ ки аз он ман ва ту , чаро чашмаҳои об аз ангушт ӯ , равон будӣ ва аз он мо равон нест ?у хиў ки афкандии марворид ва лؤлؤ шудӣ ? ва агар як танаи таом ниҳода будандӣ , ба вусӯли даст ӯ зиёдат ва чанд тана шудӣ ,у андҳзори каси насиби бёФтндӣ ,у халқро ин аҷаб ояд ? шайхи Абуумр улувваон , сездаҳ соли ҳеҷ таом нахурд ; онкасро ки таом биҳишт диҳанд , қолаб ӯро бад-ӣни таом чаҳ ҳоҷат бошад ? ва агар хуранд , аз барои мувофиқат халқ хуранд бар тариқ кимиёгарӣ бошад . Аммо мардумон аз ман намешунаванд ,у маро соҳир мехонанд . Ҳамчинонкии исоро муъҷиза дода буданд ки ба нФхҳ‬ эй ки бкрдӣ аз гул , мурғҳо падед омадӣ ;у нобӣно , бенаӣ ёфтӣ ;у мурда , зиндаи гаштӣ . « вإзтхлқи ман алтини кҳиأаҳи алтири бإзнии ФтнФхи фӣҳо Фткўни тирои бإзнии втбрии алأкмаҳи волأбрси бإзнии вإзи тхрҷи аламутии бإзнӣ » ин маънӣ бошад . Ҳамчунин вале худо бошад , ва каромот бошад ва ин бечораро ҳамчунин мебошад .

Дариғо магар ки кимиёи надидае ки мисро зари холис чигуна мегирданд ? магар ки саҳли тстрӣ аз ӣнҷо гуфт ки « момни набии إлои вела назири фии أмтаҳ » яъне « إлои вела вале фии каромата » . Донам ки шунида бошӣ ин ҳикоят : шабии ману падараму ҷамоатӣ аз аъимма ӣ шаҳри мо , ҳозир будем дар хона ӣ мақдами сӯфӣ . Пас мо рақс мекардему Абӯсаиди тирмизӣ биткӣ мегуфт . Падарам дар бнгрист , пас гуфт : хоҷаи эмоми Аҳмади Ғаззолиро дидам ки бо мо рақс мекард ,у либос ӯ чунин ва чунон буд . Ва нишон медод . Шайх бўсъид гуфт : намеёрам гуфт маргам орзӯ мекунад , ман гуфтам : бимир эй бўсъид , дар соъат биҳуш шуд ва бамурд . Муфтии вақти донеи худ ки бошад , гуфт : чун зиндаро мурда мекунӣ , мурдаро низ зинда кун . Гуфтам : мурда кист ? гуфт : фақиҳи Маҳмӯд . Гуфтам : худовандо фақиҳи Маҳмӯдро зинда кун . Дар соъат зинда шуд .

Комили аддавлау аддӣни набишта буд , гуфт ки дар шаҳр мегӯйанд ки айни алқзоаҳи даъвӣ худоӣ мекунад ва ба қатли ман фатво медиҳанд . эй дӯст агар аз ту фатво хоҳанд , ту низ фатво май даҳ . Ҳамаро ин васият мекунам ки фатвои ин оят нависанд : « вллаҳи алأсмоءи алҳснии Фодъўаҳи баҳои взрўои аллазӣнаи илҳдўни фии أсмоӣаҳи сиҷзўни бмои конўои иъмлўн » . Ман худ , ин қатл ба дуо мехоҳам дариғо ҳануз давраст ! кӣ буд ? « вмои злки алии аллоҳи бъзиз » . Донам ки гӯйӣ : дуо кадомаст ки дар самоъ гуфта мешавад ? ин байтҳо буд ки Мансури ҳаллоҷ низ пайваста гуфтӣ :

Ҳар касе маънии ин байтҳо надонад , ва худ фаҳм накунад , ин маънӣ аз куҷоу фаҳму идрок аз куҷо ? аммо бо ин ҳама агар май хоҳӣ ки шамае ба порсӣ гуфта шавад , гӯши дор :

ӣнҷои туро дар хотир ояд ки Мустафо - слъм - гуфт : « أлноси сӯяи кأснони алмшт » эй дӯсти ин сӯяти дандонҳои шона ба қолаб бошад ки ҷумла ӣ қолабҳо аз ҷиҳати хокяту башарият яке бошанд ; аммо ҳақиқатҳо мухталиф бошанд . Магари нахондае ки « أлноси маодини кмъодни алзҳби волФзаҳ » ? маъдани зар , дар маъдан сим набошад ва ё маъдани мису оҳан ; ҳар яке аз ин гавҳарҳо маъданӣ дорад . Акнӯн бдонкаҳи маъдани кофар , чун маъдани мусулмон ва муъмин набӯд ;у маъдани қалб , чун маъдан нафас набошад .

Агар хоҳӣ тамомтар бишинав аз Мустафо аз ӣнҷо ки гуфт : « лӣси шийъи хирои ман мислаи бأлФи алои алмؤмн » ҳеҷ чиз аз монанди худ ба ҳазор қимат афзӯнӣ надорад магари одамӣ ки мард бошад ки фазилат дорад бар дайгарӣ ба ҳазор дараҷа , ва бошад ки ба ҳафтод ҳазор дараҷа қимат дорад ва бошад ки ба ду ҷаҳон қимат дорад , ва бошад ки ба наҷосат худ дорад . Магари ҷунайд аз ӣнҷо гуфт : « қимаи алмрءи алии қадари ҳамтаҳи вмни канти ҳамтаҳи мо идхлаҳи Фқимтаҳ моихрҷ манеҳ » чунонкӣ ҳиммат бошад , қимат бошад ва ҳар ки ҳиммат ӯ хӯрдан бошад , қимат ӯ фориғ шудан аз наҷосат бошад .

Дариғо тамҳиди даҳуми оғоз бояд кард ки мақсӯди мо худ ҷумла дараваст . Мустамеъ бош Эй шунаванда . Донеи охир ки чун шунаванда бошӣ , шамае он бошад ки агар низ ин мақоми надорӣ , чун бишинавӣ дилу дарунат гувоҳӣ диҳад бсдқи он ! зеро ки агар дар ботини ту мисли ин калимот чизе набӯдӣ , ин суханҳо худ дар китоб содир нашудӣ ; ва агар содир шудӣ , ҷилвагарӣ аз он ваҷҳ кардандӣ ки худ туро ба мутолиа ӣ он ҷузи залолату куфр ҳосил наомадӣ . Пас ботини ту ин калимотро қабул карда буд « қул луи кони албҳри мдодои лкмоти рабии лнФзи албҳр қабл أни тнФзи калимоти рабии влўҷӣнои бмслаҳи мддо » . Вболлаҳи алтўФиқи волъсмаҳи волрҳмаҳ .