Қавлаи таъолӣ : кантами хайри أмаҳи ин оят аз як рӯй баёни шарафи саҳобаи Мустафо ( с )аст ки арқон хлоӣқанд ,у бурҳони ҳқоӣқ . Унвони рзоء ҳақанд ,у мулӯки мақъади сидқ . Аъиммаи аҳл саодатанд ,у ансори набуввату рисолат ,у мустуҷиби тараҳҳуми уммат ,у ахёри ҳазрати Мустафо ( с ) ,у баъд аз анбёءу русули беҳтарини зуррия одам эшонанд ,у бимни иқболи эшон дӯди ширки вотии идбор худ шуд ,у анвори дайну шариъат аз макнуноти ғайби зоҳири гашт . Дар ояти ҷамоли лои إлаҳи إлои аллоҳ ,у ҳайбати ҷалоли Муҳамади расӯли аллоҳи бғирти эшон дар малаъи аъло биФрўхт .

Қол алнабӣ ( с ) : « аллоҳи фии асҳобӣ ! лои ттхзўҳми ман баъдии ғрзо , Фмни аҳбҳми Фиҳбнии аҳбҳм , ва ман абғзҳми Фибғзнии абғзҳм , ва ман азоҳми Фқди озонӣ , ва ман озонии Фқди озии аллоҳ , ва ман озии аллоҳи Фиўшки ани ёхзаҳ , мо ман аҳади ман асҳобии имўти борзи алои баъси қоӣдоу нурои ?лаами явми алқёмаҳ .

Баъзе аз муфассирони ҳукми ин оят бар умуми ронданд , гуфтанд : ҳақиқати ин бшрФи уммати атбоъ боз мегардад аз аҳди Мустафо ( с ) то бдомни қиёмат . Ва уммат атбоъ дигаранд ,у уммати иҷобати дигар ,у уммати даъвати дигар . Ва шарҳи он дар сӯра албқраҳ рафт . Аммо уммати атбоъ ки ин оят дар шаън эшонаст ,у муштамил бар сифату сирати эшон съдоء миллатанд ,у амноءи даргоҳи иззат ,у ашрофи алӣин ,у аъзаҳи раби Алъоламин , ҳамлаи қуръону ахбор ,у хзнаҳи осор , фирқаи но?ҷиау уммати Марзияи аҳли суннату ҷамоат , ки зоҳири эшон бмтобъту қдўт муқайядаст ,у ботини эшон бмърФту фаросати муаййид . Умри бен улхитоб гуфт : фардои қиёмат ки раби алъзт Нидо кунад : « ин рҷолно ? » кас наёрад ки сари براردи магари аҳли суннат ва ҷамоат гӯйанд : « лаббайк ! лаббайк ! аллоҳами лаббайк » раб алъзт гуяд : « сдқтми ибодӣ ! антми аҳбоӣии أкрмкми алиўми бмои тштҳўни лтмсккми бктобӣу мтобъткми расӯлӣ » . Он соъат буд ки аҳл залолат гӯйанд : ё литнии атхзти маъа алрасул сбило .

Қол алнабӣ ( с ) : « лои изоли тоӣФаҳи ман умматии ИМАи қоимаи бомари аллоҳ , лои изрҳми ман хзлҳму лои ман холФҳм , ҳатто иأтии амри аллоҳ , ва ҳам алии злк . »

Ва қол ( с ) : « манашад умматӣ беҳбо , носи икўнўни баъдии юади аҳдҳми луи ронии боҳлаҳу мола . »

Қавла : кантами хайри أмаҳ ривоятаст аз ибни аббосу муҷоҳид ки : хайряти ин уммат онаст ки пайғомбарро бқтол фармуданд ки эшонро бикраи эшон дар дайни ислому ъзи шариъати ор ,у ончии салоҳи кору беҳина ҳол эшонаст эшонро илзом кун , ва он гуҳи раби Алъоламин бар эшон миннати ниҳод , гуфт : «у алзмҳми калимаи алтқўӣу конўои аҳқи баҳо ва аҳлҳо » . Мегуяд : аллоҳ дар эшон баст , ва эшонро илзом кард он калимаи шаҳодат , ки нишон дӯстӣасту шараф ду ҷаҳонаст ,у сабаби саодат ҷовдонӣаст . Ва эшон худ аз дар он буданду сзоء он буданд . Аз даври одам ( ъ ) то миннатҳои олами ҳеҷ умматро ин манзалат ва ртбт надоданд ки эшонро бслслаҳи қаҳр аз зли куфри бъз ислом овараданд ,у тавқи саодат дар гардан эшон карданд , магари ин умматро чунон ки имрӯзи бслслаҳи қаҳри эшонро дар дайн овараданд фардои ҳам эшонро бслслаҳи лутф ббҳшт баранд . Мустафо ( с ) гуфт : аҷаби рбки ман қавми иқодўни илои алҷнаҳи болслосл . Ва то нагӯйӣ ки ин хайрят ки эшонро бар омад бўсилти аъмолу тсФити аҳволи баромад , лекини анояти азалӣ бар эшон иқбол карду бнўохт ,у ихтиёри рӯзи мисоқи кори эшон бсохт . Ин каромат ва навохт , ва ин манзалату мартабати эшон аз онаст ки уммати Муҳамад ( с )анд ки меҳтар оламаст ,у Сайиди валади одам , чун Мустафо ( с ) хайри алонбёءу алрсл буд лои ҷурми уммати ваии хайр аломм буданд .

« каз хона бкдхдоӣ монад ҳамаи чиз » қавла : тأмрўни болмърўФу тнҳўни ани алмнкри бзбони аҳли ишорати маърӯфи хизмат ҳақаст ,у мункири суҳбати нафас , маърӯфи равшаноӣ ҷамъасту сабаби васлат ,у мункири торикӣ вақтасту мояи бидъат . Он навохтагони фазли рост ва ин захми хӯрдагони адли рости ҳаргиз кӣ баробар бошанд ? ва чун баҳам бисозанд ? хондагони фазлу рондагони адл ? инаст ки раб Алъоламин гуфт : лисўои сўоء . Чун ҳам набошанду рости нёинди доноу нодон , ошноу бегона , худопарасту ҳўопрст . Маттии астўии алзёءу алзлмаҳ ? маттии астўии алиқину алтҳмаҳ ? маттии астўии алўслаҳу алФрқаҳ ? ҳозои муттасифи болўлоء ,у зоки мунҳарифи ани алўФоء . Ҳайҳоти лои илтқёну лои истўён .