Ва ҳўи малики ушшуароу султони алблғо , аФсҳи алмтأхрину алмъосрини фатҳъалии хон . Он ҷаноб аз аъёну ашрофи шаҳри мазкӯр буду муддатӣ дар Широз роҳат намӯд . Дар бадви ҷулуси майманати мأнўси подшоҳи Фаридуни ҷоҳи алмстзҳр ба алтофи алолаҳи ҳазрати шоҳаншоҳи соҳибқирону хдиўи мамолики Эрони фатҳъалии шоҳи мутахаллис ба хоқон ба василаи қасоиди ғроу мадоеҳи зебои азндмои маҳфили султонӣ ва аз умарои ҳазрат хоқонӣ гардиду рӯзгорӣ низ ба ҳукӯмати Қуму Кошони гузаронид . Баъд аз он истеъфои ҷуста ва ба мултазамин рикоби нусрати моби пайваста . Дар сафару ҳазрат ба мароҳим бе поёни султонӣ муфтахар омад . Китоби мустатоби шаҳаншоҳи номаро ба номи номӣу исми сомии ҳазрати шаҳриёрӣ ба итмоми расонидау мавриди авотиф бекарон хусравӣ гардид . Дигарбораи адҳами хомааш ба водии сухани пӯёну тӯтии нотиқааш маснавии гӯйон шуда , худованди номаро аз оғоз ба анҷоми расонид . Гӯшу гардани арӯси рӯзгорро пар дар шоҳвори сохту охир дар санаи ливои азимат ба сафари охирати броФрохт . Қурби ҳафтсад соласт ки чунин сухани густарӣ дар гетӣ наёмадау солҳост касе дам аз ҳамсарӣ вай назада . Ҷамъӣ аз арбоби инсофи маснавии вайро бар маснавии ҳакими Фирдавсӣ тарҷеҳ ниҳанд . Ғараз , малики ушшуарои болостҳқоқи ин идда бӯда . Фақирро ба қӯти табъу пухтагии ашъори он ҷаноби камол эътиқодаст . Маснавӣоту девони эшон зиёрат шудааст . Чун маснавӣоти он ҷаноби давр аз саёқи ин китобу гунҷоиши дарё дар қатрае носавобаст аз эроди онҳо маъзӯр , чанд байтӣ бар сиблати тимну табаррук аз қасидае ки дар ифтитоҳи девони фасоҳати бунёни марқӯми вдр тавҳид гуфтааст бобархе аз ашъори маснавии мавсӯм ба гулшани сабо ки дар насиҳат суфтааст , қаламӣ гардид :
Мнқсоидаҳи фии алтўҳид
Таъолии аллоҳи худованди ҷаҳондори ҷаҳони оро
Казу шуд ошкорои гули зи хору гавҳар аз хоро
Мурассаъ кард бар чархи забарҷади гавҳари анҷум
Муъаллақ кард бар хоки мтбқи гунбади мино
Парешон кард дар бустони мтрои турраи сунбул
Фурӯзон кард дар гулшани мунаввари чеҳраи раъно
зи фазлаши шоҳиди шоми омада бо турраи тира
зи файзаши бонӯии боми омада бо ғарраи ғро
зи ҳукмаши чашмаи Мӯсои равон аз хораи муҳкам
зи амраши ноқаи солеҳи аён аз сахраи смо
зи сӯзони нори баҳри пӯри озри пурвирди гулшан
з бе бар нахли баҳри духт умрон оварад хурмо
зи баҳри қудраташи гардуни гардони як садаф бошад
Дар он аз ахтару анҷуми ҳазорон лؤлؤи лоло
Ҳамаи кофар вале оташ фурӯз хирмани муъмин
Ҳамаи нодон вале сармояи сӯзи оташи доно
Кунад чун дар Зулайхои ҷилваи Юсуфро кунад ҳайрон
Шавад чун зоҳири азиўсФи злихорокнди расво
Фиканда пуртӯй аз хештани брнўгли сӯрӣ
Ниҳодаи ҷилвае аз хеш дар срўсҳии боло
Ънои дилро аз он омад фиғону нолау зорӣ
Қимориро азин бошад хурӯшу шевану ғавғо
Ғараз , маъшӯқ въошқ ӯст ишқии худба худ нозад
Либосӣ дар миёни шахси салому ҳиأти салмо
Чунин гӯйанд ҳушёрон ки мадҳушанд дар яздон
Ки алҳақ зини сухани бодо бар эшон марҳабоу аҳло
Ки зот ӯ буд дарёу мавҷӯдоти амвоҷаш
Вале грник бинӣ нест мавҷӯдии бҷздрё
Мнмснўии гулшани сабои фии алтўҳид
Ба номи худованди ҳуши офарин
Ду гӯши насиҳати нюаши офарин
Ки бечашм ва гӯшаст ва зу чашму гӯш
Яке рости байн ва яке ҳақи нюаш
Фрозндаҳи кохи гардони сипеҳр
Фурӯзандаи чеҳри тобандаи меҳр
Нигорандаи пайкар аз хоку об
Бароранда гавҳар аз офтоб
Ва ?лаи фии алнсиҳаҳу алмўъзаҳу алҳкмаҳ
Машав ғофил аз рӯзгори ду ранг
Ки касро намонад ба гетии диранг
Ба бозичаи баси ахтари тобнок
Барор ва ба гардун дар орад ба хок
Ту чун тифлӣу осмонат чу маҳд
Қазои ҷунбиши маҳдро бастаи аҳд
Ҷлоҷли ма ва офтобат кунад
Вази он ҷунбиши охир ба хобат кунад
Агар дорӣ аз сангу оҳани равон
БФрсоиӣ аз гардиши осмон
Агар сангии он оҳани снгхост
Вагар оҳании санг оҳан рибост
Касоне ки ҷонро қавӣ хостанд
Ба тоъати тан нотавон костанд
Ба ҳар анҷуман гуфт пардохтаи гӯй
Суханҳои шоистаи пухтаи гӯй
Чу зани пайкар худ ме?ера ба ранг
Ки бар марди ранг занонаст нанг
зи афтодагии мард озода бош
Чу озодагии хоҳӣ афтода бош
Чу болид бар хеши товуси нар
Шуд ӯро магаси рони саранҷоми пар
Ҳқор аз ҳақорат ба ҷое расед
Ки аз пари худ фар дияем дид
Гаронӣ ва сахтӣ макун эй писар
Ки аз сангу оҳан нае сахт тар
Кунад судау нарми бозуу чанг
Ҳам аз оҳани оҳани ҳам аз санги санг
Чу боди вазон ва чу оби равон
Ба ҷавҳар сабк бошу нарм эй ҷавон
На мари бод дар чанбарӣ боядӣ
На мари обро ҳованӣ соядӣ
Хуру хобу шоҳид ба андозаи ҷӯй
Биҷузи роҳи пайванд ёрон мапуӣ
Дар баёни насиҳати луқмони ҳакими мари фарзанди худроу саволи Фрзндўи ҷавоби падару таъвили суханон
Шунидам ки луқмони писарро зи меҳр
Ба андарз фармуд к-эии хуби чеҳр
Махӯр луқмаи ҷузи хусравонеи хӯриш
Ки тан ёбадат зон хӯриши парвариш
Мҷуи коми ҷуз аз бути нўшхннд
Мёроми ҷуз дар дўоҷ паранд
Ба ҳар хиттае хона бунёд кун
Вазони хотири дӯстон шод кун
Бигуфт эй падари панди мумкини сарой
Бигуфт эй писари сӯии маънии гароӣ
Чунон луқма бар хештани гиртнг
Ки гардад ба комат чу шукри шрнг
зи васл парӣ бош чандон барӣ
Ки дар дидаи девати намояди парӣ
Ба роҳати мхсби он қадар то тавон
Ки хорат шавад зери тани парниён
Бидон гӯна кун ҷой дар ҳар дилӣ
Ки ҳар ҷо рӯй бошиддати манзилӣ
Гирифтам ба гардун барояд сарат
Даройади сари чарх дар чанбарат
Шавад ошкори оҳан аз сулби кӯҳ
Ҳам аз он шавад кӯҳи оҳани сутӯҳ
зи санги ҳадид оташ омад падед
Ҳам аз он гудозанд сангу ҳадид
Мефурӯз дар хирмани каси шарор
Ки ҳам дар ту гирад ба поёни кор
зи некӯи никуии зи бад бад расад
Ба ҳар кас расад ҳарчӣ аз худ расад
Гурезандае чун нишинад ба пой
Гзоиндаҳи саг боз гардад ба ҷой
Касе кӯи дроФтд бар афтода Эй
зи саги бадтараши донгар озода Эй
Гар озодаи мардӣ чу озодагон
Ҳазар кун зи озори афтодагон
Ва ?лаи аизои тамсил дар ситоиши ақл ва киёсту накӯҳиши шуғлу раёсат
Салимии яке мори рангин ба каф
Валикин на тири қазоро ҳадаф
Буруни ранги рангу даруни пари шрнг
Хату хол ӯ чун арӯсони шнг
Бар он ғофилӣ кард ногуҳи нигоҳ
Хату холи он мори барадаши зи роҳ
Барафшонад баси бадараи зару сим
Гирифт он гзоиндаҳи мор аз салим
Супоранда ҷон бар саломати бабрад
Стонндаҳ аз захми он , ҷони супурд
Раёсати ҳамон мори рангини шумор
Гзоиндаҳи ҷони ноҳӯшёр
Худовандӣ ва даҳ худои мҷўӣ
зи амри худои ҷудои мҷўӣ
Замонро сари оради саранҷоми даҳр
Ба шаҳрузаи гӯй ва бар шоҳи шаҳр
Бар айвони касрии ҳакимии нигошт
Казин кох бояд гузашт ва гузошт
Агар ҳӯшмандӣу фарзона Эй
Бнокн ба малики бақои хона Эй
Дар дардмандии зи худ шод кун
Ба Лутфии яке хона обод кун
Шунидам яке орифи поки дил
Ба олам напардохт кохии зи гул
Ки чун зери хоки охирин манзил аст
Чаҳ ҳоҷат ба кохӣ каз об ва гул аст
Чароғии ниФрўхти гетӣ ба меҳр
Ки охири ниндўди дӯдаш ба чеҳр
НиФшонди тухмии кишоварзи даҳр
Ки надуруд бунёдаш аз доси қаҳр
Здоиндаҳ ҳсӣаст осмон
Ба поёни танатро хӯрд бе гумон
Агар зангии ин тӯда хокистар аст
Вагар оҳании занги оҳан хур аст
Ҳикояти Нӯҳу таҷарруди он ҳазрат
Шунидам яке орифи солхўрд
Дар он дам ки равшани равон май супурд
Тани ъўрш аз тобиши офтоб
Чу муми андари оташ чу шукр дар об
Яке гуфташ эй пери деринаи рӯз
Тан аз тобиш офтобат бисӯз
Нбстӣ чаро дар сарои сипанҷ
Сипанҷии сароеи паии дафъи ранҷ
Биноледу гуфтои дарин рӯз кам
Гар осоиш аз соя набӯд чаҳ ғам
Шунидам ки аз гардиши рӯзгор
Ба гетӣ фузун дошт сол аз ҳазор
Бузургони чунин аз ҷаҳон руста анд
На чун мо дили андари ҷаҳон баста анд
Чу соҳибдилон бар ҷаҳон дил манеҳ
Ба беҳудаи гул бар сар гул манеҳ