Номи шарифи он ҷаноби Муҳамаду шайхалӣ низ гуфтаанд ва аз қудамоӣ машойих бӯдааст ва дар хизмату суҳбати асҳоби камоли иктисоби улӯм маънавӣ намӯда . Соҳиби таърихи гузида ӯро аз мурӣдони шайхи Абдуллоҳи хафифи широзии донистау бародари пери ҳусайни Ширвонии шимурда . Гӯйанд сабаби ҳидояти вай он бӯда ки ба духтари подшоҳи замони худ ошиқ шуд ва чун ба ҳеҷ ваҷҳи висоли манзур ба ҷиҳати ваии мутасаввир ва мумкин набӯд аз рӯй маслиҳат дар кӯҳи хориҷи шаҳр ба ибодату салоҳ машғӯл шуд . Аҳолии шаҳр аз ҳолату тоъат ӯ хабар ёфтанд ва ба тавотури сяти зуҳд ӯ гӯшзад султон шуд . Султон ба савмиъа ӯ рафтау эътиқодӣ ба ӯ ба ҳам расонид . ӯро ба мсоҳрти худ таклиф намӯд . Чу чошнии ибодату имон дар мазоқи он ҷаноби ширини омадау тақлидаш ба таҳқиқи бадал шуда буд , аз қабул або намӯду қурби маъшӯқи ҳақиқиро бар васли маҳбӯби маҷозӣ ихтиёр намӯд . Бноءи алайҳи пояи маърифату ибодати он ҷаноб ба мадориҷи ақсоу мъорҷ аъло раседу ҷазбаи муҳаббати он ошиқи содиқи маҳбӯби сӯрии худро ба ҷониб худ кашид . Гӯйанд ки ҳар ду дар он кӯҳ ба ибодат машғӯл буданд то дар санаи 442 риҳлат намуданд . Лиҳозо ба бобои кӯҳӣ машҳураст . Саъдӣ дар бӯстон мегуяд : шунидӣ ки бобои кӯҳӣ чаҳ гуфт .
Инак мазораш дар домани кӯҳи Ширози такяи гоҳи аҳл ниёзасту ҷамъӣ аз ҳнўди вайро нонк шоҳ хонанд . Девонаши дида шуда . « кӯҳӣ » тахаллус май намояд ва ин ашъор аз ӯст :
Рӯҳ баҳрӣаст ки олам ҳама ғарқанд дар ӯ
Бас аҷаб донам агар ҷисми каф дарё нест
Зоҳири вботни заррот ҷаҳон ӯст ҳама
Нест ашё агар ӯ айни ҳамаи ашёнист
٭٭٭
Буии тавҳиди зи мисатон худо нашунида аст
Хору гул дар назари ориф агар яксон нест
٭٭٭
Гар сад ҳазор шоҳид раъно намӯд рух
Бингар ба рӯй ҷумла ки он длстон яке аст
٭٭٭
Якерогар ба сад раҳ баршуморӣ
Яке бошад ададҳо бешумор аст
То бибинад зоти асмоءу сифоти хеш ро
Ҳазрат бе мислиро мрот инсон орзӯаст
Ба ғайр ҳастӣ ҳақи ҳеҷ рӯй нанамояд
Туро ки дидаи дили равшан ва мусаффо шуд
٭٭٭
Ҳаркиро зулф чу занҷири ту девона кунад
зи ошноёни ҷаҳонаши ҳама бегона кунад
٭٭٭
Чу хатми офариниши одамӣ буд
Ба охири навъ инсон офариданд
٭٭٭
Дило дар бутаи ишқаш чу зари бгдозўсоФии шӯ
Вагарнаи қалб май Монӣ ва он сарроф ме ояд
٭٭٭
зи нури талъат ӯ сӯхт ҳарчӣ мавҷӯд аст
Ба ғайри зулф ки бар рӯй ӯ ниқоб шавад
٭٭٭
Як айн ки ҷузи аўнист дар зоҳиру дрботн
Ҳафтод ва дўмлт шуд тарсои виҳўдомд
٭٭٭
Оқибати сайли сиришкии бабради бунёдаш
Ҳарки бар гиряи арбоб назар ме хандад
٭٭٭
Коми дили ҳеҷ кас аз лаъли ту ҳаргиз нагирифт
Номи он лаби ҳамаро кому даҳон май сӯзад
٭٭٭
Беҷону тан дилам шуд дар васли ёри восил
Таҳсил ёр кардем умрӣ ва буд ҳосил
٭٭٭
Аршу курсӣу осмону замин
Ғарқа дар баҳр бе каронаи дил
Ҳама дар дил чу бенишон шуда анд
Надиҳади ҳеҷ каси нишонаи дил
٭٭٭
наменагунҷад дар замину аршу курсии оҳи оҳ
Ҷузи дил пурхӯн намебайнем ҷое ҷой ӯ
٭٭٭
эй ки аз фарт бузургӣ менаганҷӣ дар ҷаҳон
Дар дилами кони қатраи хўнист чун ҷокрдаҳ Эй
٭٭٭
Кашф шуд сари азал то ба абад чун як дам
Бар ман аз олам асрор гушӯданд дарӣ