Додмаҳ гуфт : шунидам ки мардӣ дар мактаби ълмнои мантиқи алтир , забон мурғон омӯхта буду зқаҳи тӯтӣони сарочаи аршӣу тоўсони боғчаи қудсии хӯрда бо ҳудҳудӣ ошноӣ дошт . Рӯзӣ май гузашт , ҳудҳудро бар сар деворӣ нишаста дид . Гуфт : эй ҳудҳуд ! ӣнҷо ки нишастае , гӯш ба худ дор ва мтиқз бош ки ӣнҷои камӣни гоҳ иғмоиён қазост ; тири офатро аз қабзаи ҳаводиси ӣнҷо кушод диҳанд , корвони зъоФи алтири бад-ӣни мақом ба ҳукм ихтиёр оянд ва ба эҳтирози гузаранд . Ҳудҳуд гуфт : дарин ҳаволии кӯдакӣ ба тамаъи сайди ман дом май наад ва ман тамошоӣ ӯ мекунам ки рӯзгор беҳуда мегузаронаду ранҷии номуфид май барад . Нек мард гуфт : « бар ман ҳаминаст ки гуфтам » ва бирафт . Чун бозомад ҳудҳудро дар дасти он Тифл асир ёфт . Гуфт : ту на бар дом ниҳодан он Тифлу тазйиъи рӯзгор ӯ механдидӣ ? ва чун донаи баробар буду доми ошкоро , ба чаҳ мӯҷиби дарафтодӣ ? гуфт : нашунидае ? алҳдҳди азои нқри аларзи иърФи ман алмсоФаҳи мо байнау байни алмоءу лои ибсри шъираҳи алФхи линФзи мо ҳўи фии мшиӣаҳи аллоҳи таъолии ман алқзоءу алқдр . Пӯшида нест ки ҳавои мард , ҷамоли маслиҳатро аз дидаи хирад пӯшида дораду гардуни гардон аз самти мурод ҳрк бигардед , самти нуқсон ба ҳаволии аҳвол ӯ роҳ ёфт . Ман пурҳи қабои муламмаъ чуст карда будаму кулоҳи мурассаъи кажи ниҳода ва ба пари чобукӣ ва дониш мепаридам ва бар ҳушёрӣу тезбинии хеши эътимоди доштам ; худ дона баҳона шуду маро дар дом кашиду бдонк чун дар азали қалами иродат ронда бошанду рақам ҳудус баркашида , мурғони шохсори малакӯтро аз ошиёнаи исмати дрорнду бастаи дом баҳона гардонанду одами сафӣ ки ойӣнаи дили чунон софӣ дошт ки дар олами шаҳодат аз нақши алвоҳи ғайб ҳикоят кардӣ ва бо млأоълӣ ба илми хеш тафозул намӯдӣ , донаи гандуми дида буду доми аФгнӣ чун Иблиси шинохтау васияти лотқрбои ҳзаҳ алшҷраҳ шунида , пои басти хдъту ғурури нафас чаро омад ?
Ноком шудам ба коми душман
То худ зи туам чаҳ ком рӯзӣаст ?
Мурғии сети дилами баланди парвоз
Лекини зи қазоаш , доми рӯзии сет
Нек мард донист ки онч мегуяд маҳзи ростӣ ва айн сидқаст ; ду дирам бидон кӯдак дод , ҳудҳудро бози харид ва раҳо кард . Ин фасона аз баҳр он гуфтам то маро дар хлоби ин мхоФту мхлби ин офат нагузорӣ ва беш азин тавбиху сарзаниши равои надорӣу онч аз рӯзгор дар тқриъу тшниъ бар ман сарф мекунӣ , агар бдончи тадбири кор манаст , Аннани андешаи хеши масруфи гирдонеи аввалитар .
Дъи ънки лу май ?фони аллўми ағроء
Ва дуоне болатии канти ҳаии алдоء
Достонро азин сухани дил нарм шуд ва ба дили гармии додмаҳи биФзўд ва гуфт : тўзъу тўҷъ ба хотири роҳи мада ва ин тасаввур макун ки дар ҳеҷ млму муҳим ки пеш ояд ва дар ҳеҷ доҳиаҳ эй аз дўоҳӣ ки рӯй намояд , маро аз пеши баради кори ту иғфол ва азҳол тавонад буд , чаҳ ҳуқуқи ммолҳту мусоҳибат бар якдигар собитасту ъқуди мўолоту мؤохот дар миёнаи мтأкд ва порсиён гуфтаанд : « мол ба рӯзи сахтӣ ба кор ояду дӯст ба ҳангоми меҳнат » ва чаҳор хислат дар шариъати мурувват бар дӯстони айн фарз омад , яке онк чун балое ба дӯст расад , худро дар мқосоти он бо дӯст шарик гирданду дувуми онк чун андешаи корӣ нохуб кунад , Аннани азм ӯ аз роҳ иродат бозгарданд ва нагузорад ки ба феъли анҷомад , сиўми онк дар асбоби манофе аз мъўнт ӯ мтأхр набошад , чаҳоруми онки итмоми муҳимот ӯ бар аворизи ҳоҷоти худ мақдам дорад , ансри ахоки золмо ӯ мзлўмо , лекин аз ишорати дақиқ ки дар зимни ин ҳадисаст мутанаббеҳ бояд буд то қосири назариро ӣнҷои пои фаҳм дар харсанг ғалат наёяд ки шореъи ӣнҷо бар аъонти зулми тҳризи фармӯдаи сет , блаки мурод аз нусрати золим манъ ӯст аз зулм , пас маро аз ҳифзи хӯну моли ту чора Эй нест , чаҳ дӯстро аз дӯсти агрч нуқта нақорӣ бар ҳавошӣ хотир бошад , ҳангоми кори афтодагии ҷумла ба оби вафо фурӯ шавед ва дар фавойиди ҳкмоء ҳинд меояд ки « онро ки кирдор нест , мукофот несту онро ки дӯст нест , ромиш нест » осӯда хотир бош ъ ,гар бо ту насохтам , ҳам аз баҳри ту буд . Ман ба хизмати малики рӯму айёри хотир ӯ бози байнам ва ба тахмири андешау тадбири туро чун мӯӣ аз хамири беруни орм . Додмаҳ гуфт : аўмид медорам ки сирати сафои пурвирди туро бар абқоءи ҳақи вафоӣ ман дорад ва аз фарт некӯ наҳодӣу поки нажодии онч дар вусъ ояд , боқӣ нагузорӣ , лекини мардуми аҳли хирад бо меҳнат задагон кори афтода , зиёдати омехтан ва дар суҳбати эшон ало ба қадари зарурат овихтан писандида надоранд ки меҳнат ба оташ тез монад , онро зӯдтар сӯзанд ки бадв наздиктар бошад . Шояд ки то ин наҳси мустамар аз айёми нокомӣ ман барояд , аз ман мунқатиъи шӯй , чаҳ гуфтаанд ки нодонии нафаси мардумро мрзисту ноМуродии ҳоли мардумро , маразӣ ки аз ъдўои он чораи эҳтироз бибояд карду агрчи дӯстонро дар беморӣ набояд гузошт , низ набояд ки аз иллати беморӣ ӯ ҳам бадишон асар кунад
?иламтар ани алмрءи тдўии ямина
Фиқтъҳои ъмдои лислми соира
Акнӯн турои ҳангоми онки ситораи саодати ман рӯй ба истиқомат наад , нигаҳ мебояд дошт то ранҷ бефоида намонад , чунонк он малик доно кард бо хусрав . Достон гуфт : чун буд он достон ?