Фаррух зод гуфт : шунидам ки дар Балхи бозаргонӣ буд соҳиби сирват ки аз касрати нқўди хзоӣн бо махозини баҳру маодин бар мкосрт кардӣ . Чун икчндӣ бигузашт , ҳол ӯ аз қарори хеши бгшт ва рӯй ба троҷъ оварад ва дар ттобъи эҳдоси замонаи рқъаҳи маврӯсу мктсб хеш барафшонад ва ба чашми аҳли байту дӯстону фарзандони ҳақир ва беобу миқдори гашт . Рӯзии азми муҳоҷират аз ватан дуруст гардониду доъияи фақри вифоқаи зимоми ноқаи наҳзат ӯ бсўби мақсадии давр даст кашид ва ба шаҳрӣ аз ақсои диёр мағриб рафту сармояи тиҷорат бадаст оварад то дигари бориши рӯзгори рафтау бахти рамида боз омад ва аз неъматҳои вофир ба ҳазз мўФўр расед ; дўоъии муроҷиаташ ба диёру маншаи хеш бо дид омад .

Бо худ гуфт : пеш аз ин рӯй ба ватан ниҳодан рӯй набӯд , лекин акнӯн ки мавонеъ аз роҳ бархест , рой онаст ки рӯй ба шаҳри хеши орму аёлӣ ки дар ҳболаҳи ҳукми ман буд , бози байнам то бар меҳри сиёнат хеш ҳаст ё не . Аммо агар бо ъдту асбобу ммолику дўобу асқолу аҳмоли рӯм , бидон монад ки боғбони дарахти болида ва ба бори омада аз бехи براردу биҷои дигари нишонд , ҳаргиз намой он имкон надорад ва ҷой нагираду тршиҳ ва тарбият напазирад , ъ , кдобғаҳу қади ҳалами алأдим . Пас он аўлитр ки танҳо ва бе алойиқи рӯм ва бингарам ки кор бар чаҳ ҳанҷораст ва чаҳ бояд кард . Роҳ барграфт ва омад то ба шаҳр хеш расед , дар пиромни шаҳр сабр кард , чндонки мФорқи офоқро ба саводи шаб хизоб карданд , дар ҳиҷоби зулмати мутаворӣу мтнкр дар дарун шаҳр рафт . Чун бадари сарой худ расед , дар баста дид . Ба роҳӣ ки донист бар бом рафт ва аз манфазӣ нигоҳ кард , зани худро бо ҷавонии дигар дар як ҷомаи хоби хуш хуфта ёфт . Мардро раъдаи ҳамияту абят бар аъзо ва ҷавориҳ афтоду ҷароҳатии сахт аз мутолиаи он ҳоли бдрўн дилаш расед , хост ки корд баркашад ва фурӯ равад ва аз хӯн ҳар ду марҳамӣ аз баҳри ҷароҳати хеш маъҷун кунад , бози Аннани тамаллук дар даст кифоят гирифт ва гуфт : худро маъмури нафаси гардонӣдани шарт ақл нест то нахуст ба таҳқиқи ин ҳол машғӯл шавам , шояд буд ки аз тӯли алъҳди ғайбати ман хабар вафот дода бошанду қозии вақти бқлт зот ?иледу иллати эъсори нафақа бо шавҳарии дигари никоҳи фармӯда . Аз онҷо ба зер омаду ҳалқа бар дар ҳамсоя зад , дар боз карданд , ӯ андарун рафт ва гуфт : ман мардии ғарибам ва ин замон аз роҳ давр меоем , ин сарой ки дар баста дорад , бозаргонӣ дошт сахти тавонгару дарвеши дори ғариби навоз ва ман ҳар вақти ӣнҷо нузул кардамӣ ; куҷосту ҳол ӯ чист ? ҳамсояи воқеаи ҳол боз гуфт ҳамчунон буд ки ӯ андешед , нақш андохта хеш аз лавҳи тақдири рост боз хонд , шукри эзади таъолӣ бар сабр кардани хеши бгзорд ва гуфт : алҳмдллаҳ ки ваболи ин фаъоли бад аз қӯт ба феъли нинҷомиду ъқоли ақли дасти тасарруфи табъро баста гардонид . Ин фасона аз баҳр он гуфтам то доне ки шитоби задагӣ кор шайтонаст ва бесабрӣ аз боби нодонӣ . Хирс гуфт : пеш аз онки кор аз ҳади тадорук берун равад , берун шуд он мебояд талабед ки маҷоли таъхир ва таъаллул нест . Фаррух зод гуфт : он ба ки бо додмаҳ аз дар масолеҳати даройӣ ва мкошҳт бигзорӣу нФзи ғубори тӯҳматро бхФзи ҷиноҳи зиллати пеши ое ва ба истимолати хотиру астқолт аз фасоди зоти албинӣ ки дар ҷонибин ҳосиласт машғӯли шӯй . Хирс гуфт ҳар онч фармое мтбъст ва бар он эътирозӣ на . Фаррухи зод аз онҷо ба хона достон шуд ва аз ранҷи дил ки ба сабаби додмаҳи бадви расида буд , гармаш бипурседу суханӣ чанд хубу зишту нарму дурушт , чаҳ ваҳшати ангез чаҳ улфатомез ки дар миён ӯу хирси рафта буд , мукаррар кард ва аз ҷиҳат ҳар ду ба узру итоби хирадҳои аз шукри ширинтар дар миёни ниҳоду нктҳоӣиро ки бчрби забонӣ чун бодом бар якдигар шикаста буданд , лбоби ҳама берун гирифту дасти барадӣ ки зўии алолбобро дар сухан ороӣӣ бошад , дар ҳар боб бинмуду маъҷунии бсохт ки агрчи хирсро душвор ба гулӯ фурӯ мерафт , охири мизоҷи ҳол ӯ бо додмаҳи бслоҳ боз оварад , пас аз онҷои бадар зиндон рафту додмаҳро блтоиФи тҳоёу пурсиш аз саргузашти аҳволи соъатӣ мؤонст дод ва гуфт : агар то ғояти вақт ба хизмат наомадам , сабаби он буд ки дӯстонро дар банди бало дидан ва дар ҳабси офат асир ёфтану маҷоли вусъро мтсъӣ на ки қадамии бсъии астхлоси дршоистии ниҳод , корӣ саъб донистам , аммо ҳамгинон донанд ки аз сафои нияту сарфи ҳиммати бакори ту ҳаргизи холӣ набӯдаам ва чун дасти ҷуз ба дуо намерасед , ба худоӣ таъолӣ бардошта доштам ва як сари мӯе аз дақоиқи ихлос зоҳирану ботно фурӯ нагузошта ва инак ба Ямани ҳиммати дӯстони мухлиси субҳи аўмид нур доду мусоидати бахти сояи афканду шаҳриёр бо сар бахшоиш омад , лекини ту ба исобати ин макрӯҳи дил танг макун ки азин ҳодисаи ғубори орӣ бар дсору шиори аҳвол ту нанишинад .

Ва гуфтаанд : офат чун бимол расад , шукр кун то бетон нарасад ва чун бетон расад шукр кун то бҷон нарасад , ?фони фии алшри хёро . Додмаҳ гуфт : уқубат мстъқб ҷиноятасту ҷонии мустаҳаққи уқубату ҳрки бахуди ороӣӣу истибдод зиндагонӣ кунад ва рӯй аз истимдоди мушовирати мушфиқони носеҳу рафиқон солеҳ бигардонад , рӯзгори ҷузи нокомии пеш ӯ наёвард . Фаррух зод гуфт : агар хирс дар хизмати шаҳриёри калима чанд номувофиқи рой мо ронадаст бғрз омехта набояд донист ки мақсӯд аз он ҷузи истеъмоли рой бар вифқи маслиҳату астрсол бо табъи подшоҳ ки аз воҷибот аҳвол ӯст , набӯда бошад ва чун хирс ӯро мутағаййир ёфт ва аз ҷониби ту мутанаффир , агар бмноқзту муъоризати қавл ӯ мқоўлаҳ рафтӣ , аз қзити ақли давр будӣу ҳанҷори сухани гуфтанро бо подшоҳон тариқӣ хосасту нсқии ҷудогонау маҷории он мколмтро агрчи забони ҷорӣу дили мҷтрии ёригар буд , бояд ки ҳангоми тамшияти кори Фхосаҳи бархилофи иродат ӯ лухтӣ бо ӯ гардад ва баъзе бсоъ ӯ паймоед ва агар худ ҳама бод бошад ,у ҷодлҳми болатии ҳай аҳсан ишоратаст бчнини мақомӣ ва чун сурати ғазаб шаҳриёр бинишаст ва аз онч буд , осӯдатар гашт , калима ки лоиқи сайри ҳамидау халқи Карим ӯ буд , бар забон баранду шароити ҳифзи ғайб ки аз қазоёии футуввату муруввати хезад , дар кисватии зебандау ҳилтии шоиста дар ҳазрат мръӣ доштасту мстдъии мазиди шафқату марҳамати омада , бояд ки соҳати сина аз гирди адовату кӣна ӯ поки гирдонеу қозўроти кдўрот аз мшръи мъомлт давр кунӣ .

То ббркти мхолсту Ямани ммоҳзти якборагии уқдаи тъср аз кор гушӯда шавад . Азин нмти фаслӣ гарм бирав дамид ва астътоФӣ намӯд ки аътоФи муҳаббат ӯро дар ҳзт оварад . Пас гуфт : эй фаррухи зод ,

Илми аллоҳ ки чун чашми барин лақоӣ мрўҳ задам аз дардҳои мбрҳ биёсудам ва дар кунҷи ин ваҳшат хонаанда сарои брўоءи Карими ту мстأнс шудам ва аз лутфи ин муҳоварату саодати ин муҷовират роҳатҳо ёфтам ва шак нест ки ҳар онч ӯ бар ман гуфт ҷумлаи лоиқи ҳолу фарохури вақт буду сарриштаи ризои малики ҷзбдони рФқи ншоистӣ бо даст овардану итфоъи нўоири хашм ӯ ҷузи боби он латофат мумкин нашудӣ ва ту бо блоءи ҳеҷ узри муҳтоҷ на , баҳр онч фармудӣ , маъзӯру мшкўрӣ ва бар забони хиради мазкӯр , дар ҷумлаи ҳднаҳи алии дхн , аҳди мсодқт тоза карданд ва аз онҷои ҷумлаи ботФоқи наздики шаҳриёри рафтанду бики бори забони мувофиқату ихлоси бхлос ӯ багушӯданд . Малик бар хулосаи ақоиди эшон вуқуф ёфт ки аз он саъии алои никўномӣу ашоъти зикри махдуми бҳлму раҳмату азоъти ҳасани сират ӯ намехоҳанду ҷузи тарғибу тақрйви хадами бароаи тоъату хизмат наме ҷӯянд . Додмаҳро халос фармуд , берун омаду бхдмт даргоҳ рафт , бар одат итоб задагон Утбаи хизматро блби истаконат бӯса дод ва бо ақрону амсоли хеш дар пешгоҳи мсўли сарафкандаи хиҷлати боистод . Малик чун дар сикка рӯй ӯ нигоҳ кард , донист ки сбикаҳи фитраташ аз кӯра ҳабс бидон халоси тамом айёр омадаст ва ҳеҷ шоибаҳи ғашу ғоилаҳи ғул дарав намондау тأдбу таҳаззуби пазируфтау сафоҳати бнбоҳт бадал карда .

* * *

Достони бҳкми ишорати шаҳриёри даст додмаҳ гирифту бадасти бӯси расонид . Шаҳриёри ъотФтӣ подшоҳона фармуд ва навохтӣ намӯд ки роҳи инбисот ӯ дар пеши бисоти хизмат кушода шуд . Пас гуфт : мо урати гуноҳи додмаҳи бистари каромати пўшонидим ва аз карда ва гуфта ӯ дар гузаштем , вохФзи ҷноҳки лмни атбъки ман алмؤмнини дарин ҳоли матбӯъ хеш доштем то Фимои баъд ӯу дигари ҳозирон ҳамеша бо ҳузури нафас хеш бошанду мавозиъу мўотии даму қадам хеш бишносанду сухан он гӯйанд ки қабулаш истиқбол кунад на онк биҷаҳаду ранҷ дар асмоъу тбоъи шунавандагон бояд нишонд , чунонк надимиро аз ндмоءи рой ҳинд афтод . Ҳозирон гуфтанд : агар худованди он достон боз гуяд , аз панди он баҳра манд шавем .